برای باندهای تبهکار مستقر در نوار مرزی ایران و ترکیه، مهاجران افغان به یک منبع سود‌آور تبدیل شده‌اند. آنان در میان کوهستان‌های مرزی در کمین مهاجران نشسته‌اند و پس از گرفتار کردن این مهاجران، آنان را به زنجیر می‌بندند و از آن‌ها ویدیو می‌گیرند و به منظور باج‌گیری برای خانواده‌هایشان می‌فرستند. خانواده‌های این مهاجران نیز مجبور می‌شوند مبلغ درخواستی این باندهای تبهکار را بپردازند.

سرویس جهانی بی‌بی‌سی در گزارشی که روز چهارشنبه، ۱۴ ژوئن ۲۰۲۳، منتشر کرد، روزگار عده‌ای از این مهاجران گیرافتاده در چنگ باند‌های تبهکار را به تصویر کشید. در ویدیویی که به دست بی‌بی‌سی رسیده است، تعدادی از مهاجران افغان در میان کوه‌ها دیده می‌شوند که با زنجیر بسته شده‌اند و برای آزادی خود التماس می‌کنند. مردی با لب‌های خون‌آلود رو به دوربین می‌گوید: «هرکسی که این ویدیو را می‌بیند، من دیروز ربوده شدم و این‌ها (خطاب به باند تبهکار) از هر نفر ما چهار هزار دلار خواسته‌اند. آن‌ها روز و شب ما را کتک می‌زنند.» در ویدیویی دیگر هم تعدادی از مردان مهاجر در حالی که برهنه‌اند، در میان برف در حال خزیدن‌اند و یک مرد آنان را شلاق می‌زند.

این‌ها نمونه‌هایی کوچک از جنایاتی‌اند که در نوار مرزی میان ایران و ترکیه گریبان مهاجران افغان را می‌گیرد. افغان‌ها سال‌ها است که برای مهاجرت به اروپا از ایران و ترکیه عبور می‌کنند. اما در دو سال گذشته و با سلطه طالبان بر افغانستان، هم بر تعداد مهاجرانی که از این مسیر عبور می‌کنند، افزوده شد و هم بر مشکلات و سختی‌های عبور از مرز ترکیه. حالا کسانی که می‌خواهند از ایران به ترکیه بروند، باید ساعت‌ها در دشت‌های خشک و کوهستان‌های سرد و پربرف پیاده‌روی کنند.

از طرفی با هجوم صدها هزار مهاجر افغان طی دو سال گذشته، نوار مرزی ایران و ترکیه به بزرگ‌ترین منبع کسب سود باندهای تبهکار تبدیل شده است. آن‌ها معمولا با همکاری قاچاقچیان انسان، مهاجران را در داخل مرزهای ایران می‌ربایند و در میان کوهستان‌های مرزی حبس می‌کنند و تا زمان به نتیجه رسیدن باج‌گیری از این افراد، آنان را شکنجه می‌دهند.

آمنه یکی از کسانی است که این شکنجه‌ها را به چشم خود دیده است. او حالا در آپارتمانی در استانبول زندگی می‌کند. آمنه در دولت قبل، شغل خوبی در پلیس افغانستان داشت اما با سلطه مجدد طالبان بر این کشور نگران جان خود و خانواده‌اش شد. او به همراه همسرش و در حالی که باردار بود، به سمت ترکیه حرکت کردند اما در مرز ایران و ترکیه گیر باندهای اخاذی افتادند. این باند ویدیویی برای پدر آمنه فرستاد که در آن، شکنجه شدن یک مرد نشان داده می‌شد و بعد آمنه و شوهرش دیده می‌شدند. در این ویدیو تهدید شده بود که در صورت نفرستادن پول، این وضع برای آمنه و شوهرش هم تکرار خواهد شد. پدر آمنه هم مجبور شد خانه خود را بفروشد و خانواده‌اش را نجات دهد. آن‌ها به ایران بازگشتند و دفعه بعد توانستند خود را به استانبول برسانند.

مشکلات مهاجران افغان برای رسیدن به ترکیه تنها باندهای تبهکار نیستند. دیوار مرزی تازه‌ساخته شده میان ایران و ترکیه هم دردسر دیگری است که مهاجران با آن مواجه‌اند. ارتفاع این دیوار مرزی که تا بیش از نیمی از طول مرز ترکیه و ایران امتداد دارد، سه متر است و به کمک اتحادیه اروپا ساخته شده است. ساخت این دیوار باعث شد مردم محلی که قبلا در کار قاچاق کالا میان دو کشور بودند، حالا به قاچاق انسان روی بیاورند یا عضو باندهای تبهکار شوند و از مهاجران اخاذی کنند.

آمنه می‌گوید وقتی پای دیوار مرزی رسیدند و می‌خواستند تا از آن بگذرند، مرزبانان ترکیه آن‌ها را عقب راندند و بعد به چنگ باندهای تبهکار افتادند.

محمود کاگان، یک وکیل حقوق بشر در ترکیه، می‌گوید طبق قوانین بین‌المللی، ساخت دیوار مرزی غیرقانونی است و به باندهای تبهکار کمک می‌کند مهاجران را شکنجه و استثمار کنند. با این حال دولت ترکیه به این اظهارات پاسخی نداد و تنها یک گروه حقوقی حامی دولت ترکیه اعلام کرد چنین اقدام‌هایی تنها در نوار مرزی و آن هم به‌منظور جلوگیری از هجوم سیل‌آسای مهاجران صورت گرفته است.

باندهای تبهکار معمولا در آغاز مبالغ هنگفتی درخواست می‌کنند اما در آخر با مقدار کمی پول هم راضی می‌شوند و مهاجران را آزاد می‌کنند. سعید که در حال حاضر در کابل زندگی می‌کند، شش بار برای عبور از مرز ایران و ترکیه ناکام مانده و یک بار هم به چنگ یک باند اخاذی افتاده است که از او ۱۰ هزار دلار درخواست کردند اما در نهایت با پرداخت ۵۰۰ دلار آزاد شد.

سعید می‌گوید، با وجود تجربه تلخ آزارواذیت باندهای اخاذی، تصمیم دارد دوباره به سوی ترکیه حرکت کند. بسیاری از افغان‌ها هم مانند او با وجود همه چالش‌ها برای عبور از مرز ایران و ترکیه، همچنان سعی می‌کنند خود را به ترکیه و از آنجا به اروپا برسانند؛ زیرا زندگی در افغانستان را چون مرگ تدریجی می‌دانند و ترجیح می‌دهند یا به مقصد برسند یا با مرگی سریع‌تر مواجه شوند.