نشست گروه ۲۰ بدون «عکس یادگاری» و با انتقاد از بیانیه بی‌تاثیر اوکراین پایان یافت

مسکو تلاش می‌کند این بیانیه را یک پیروزی دیپلماتیک معرفی کند

نارندرا مودی چکش گروه ۲۰ را به برزیل، جانشین هند در ریاست دوره‌ای، سپرد‌ــ PIB / AFP

نشست سران گروه ۲۰ در هند بدون «عکس یادگاری» معمول به پایان رسید، چرا که برخی اعضا زبان بی‌تاثیر بیانیه مشترک رهبران در مورد تهاجم روسیه به اوکراین را زیر سوال بردند.

بیشتر رهبران اوایل روز از دهلی خارج شدند و به مهاتما گاندی در [بنای] یادبود او در ساحل رود یامونا ادای احترام کردند. نبود عکس گروهی مرسوم‌ــ با هدف نشان دادن اتحاد میان بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان‌ــ نمایانگر این واقعیت است که اختلاف‌های عمیق بر سر جنگ اوکراین همچنان پابرجا است.

در بیانیه این رهبران که یکشنبه به‌طور رسمی به تصویب رسید، از «رنج انسانی» ناشی از درگیری اوکراین ابراز تاسف شده اما به شروع جنگ از سوی روسیه هیچ اشاره‌ای نکرده است یا آن را به‌صراحت محکوم نمی‌کند و تنها به صورت کلی از لزوم احترام به «تمامیت ارضی» سایر کشورهای می‌گوید. کی‌یف می‌گوید که این بیانیه «جای افتخار ندارد».

گفته می‌شود در پیش‌نویس‌های قبلی لحن این بیانیه در قبال روسیه تندتر بود اما یکی از مقام‌های ارشد اتحادیه اروپا که در این مذاکرات حضور داشت، گفت که اگر رهبران با نسخه ضعیف‌‌تر موافقت نمی‌کردند، این بیانیه پایان سازمان گروه ۲۰ را رقم می‌زد.

این مقام گفت: «اوکراین موضوعی بسیار مناقشه‌برانگیز بود. مواضع کاملا متفاوتی برای دستیابی به اجماع مطرح شد، اما هند رئیس نشست بود و ما به اجماع اعتقاد داریم؛ بنابراین باید آن را می‌پذیرفتیم.»

«چنانچه اتحادیه اروپا آن را می‌نوشت، کاملا متفاوت و بسیار محکم می‌شد.»

فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن، گفت تجاوز روسیه به اوکراین پایه‌های گروه ۲۰ را متزلزل کرده است.

او گفت: «امروز که جهان با بحران‌های پیچیده‌ای مواجه است، همکاری در گروه ۲۰ به‌منزله مجمع برتر همکاری‌های اقتصادی بین‌المللی، اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند. تجاوز روسیه به اوکراین همکاری در گروه ۲۰ را متزلزل می‌کند... [و] بر اقتصاد جهان تاثیر شگرفی دارد.»

برخی رهبران حاضر از جمله ریشی سوناک متن این بیانیه را ستودند اما در محکوم کردن روسیه بسیار فراتر رفته‌اند. نخست‌وزیر بریتانیا تاکید کرد که این بیانیه «در مورد جنگ روسیه در اوکراین زبانی بسیار قوی» دارد و افزود: «همان‌طور که در این نشست می‌بینید، روسیه کاملا منزوی است.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، روز یکشنبه گفت که «بیشتر اعضای گروه ۲۰ جنگ و تجاوز روسیه را محکوم کردند»، حتی اگر این موضوع به‌صراحت در این بیانیه ذکر نشده باشد. او گفت: «گروه ۲۰ موید انزوای روسیه است و کل گروه ۲۰ نیز به [برقراری] صلح عادلانه و پایدار در اوکراین... [و همچنین] یادآوری حمایت ما از تمامیت ارضی معتقد است.»

با این حال، روسیه از این اجلاس به این شکل یاد نمی‌کند: سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور، در گفت‌وگو با خبرنگاران پیروزی دیپلماتیک ولادیمیر پوتین را ستود.

او در یک نشست مطبوعاتی گفت: «این بیانیه محکومیت روسیه نیست. حتی به نام روسیه اشاره نمی‌کند. از شرکای هندی‌مان سپاسگزارم که گروه ۲۰ را سیاسی نکردند.» و افزود که متحدان غربی اوکراین در «اوکراینی کردن» دستور کار این نشست شکست خورده‌اند.

درک گروسمن، تحلیلگر ارشد دفاعی شرکت رند، مستقر در ایالات متحده آمریکا، این نشست را «یک پیروزی بزرگ برای مسکو» دانست. او گفت: «دهلی‌نو کمترین وجه مشترک را در پیش گرفت که حتی از روسیه به‌عنوان متجاوز نام نبرد.»

با این حال او با توجه به «تشدید اختلاف‌ها بر سر اوکراین»، تصویب بیانیه دهلی‌نو را «دستاوردی واقعا چشمگیر» خواند.

مایکل کوگلمن، مدیر موسسه آسیای جنوبی در مرکز ویلسون واشنگتن دی‌سی، به ایندیپندنت گفت: «تنها راه صدور بیانیه‌ این بود که روسیه را محکوم نکنیم. این خط قرمز مسکو بود.»

«بنابراین ممکن است سند بی‌تاثیری باشد، اما برای [رسیدن به] اجماع لازم بود. احتمالا ایالات متحده آمریکا و متحدان غربی آن به استفاده از کلماتی که به پیامدهای اقتصادی مخرب جنگ و نیاز به رعایت اصول تمامیت ارضی و حاکمیت سازمان ملل اشاره دارد، راضی شدند.»

با انتشار این بیانیه در روز شنبه، یک روز زودتر از انتظار، احتمالا اصلی‌ترین رویداد دستور کار یکشنبه بازدید گروهی از بنای یادبود گاندی در راج گات بود.

برخی رهبران از جمله سوناک، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، و جوکو ویدودو از اندونزی، به نشانه احترام مرسوم، با پای برهنه در مراسم یادبود حاضر شدند. بسیاری دیگر از جمله جو بایدن و اورزولا فون در لاین، رئیس اتحادیه اروپا، دمپایی‌هایی پوشیدند که برای راه رفتن روی زمین خیس بعد از باران شدید صبح، به بازدیدکنندگان داده بودند.

بایدن که پیش از آخرین جلسه گروه ۲۰ به هانوی رفت، در توییتر/اکس گفت این نشست ثابت کرد که «گروه ۲۰ هنوز می‌تواند برای مهم‌ترین مشکلات ما راه‌حل‌هایی ارائه دهد».

او گفت این نشست در شرایطی برگزار شد که اقتصاد جهانی درگیر ضربه‌های همپوشانی بحران اقلیمی، آسیب‌پذیری و تنش است.

مودی روز یکشنبه پس از ریاست سومین و آخرین جلسه که «آینده واحد» نام گرفت، اجلاس را به پایان رساند و چکش [ریاست] گروه ۲۰ را به برزیل، جانشین هند در ریاست دوره‌ای، سپرد.

با وجود این، مودی تاکید کرد که تا پایان دوره ریاست هند در نوامبر هنوز بیش از دو ماه باقی است و میزبانی یک نشست نهایی و مجازی گروه ۲۰ را برای آن ماه ارائه داد تا پیشرفتی که در قطعنامه‌ها و طرح‌های پیشنهادی رهبران جهان در این آخر هفته حاصل شد، بررسی شود.

لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل، گفت که کشورش «به گروه ۲۰ نامنسجم علاقه‌ای ندارد» و از اعضا خواست اجازه ندهند مسائل ژئوپلیتیکی گفت‌وگوهای تحت ریاست این کشور را مصادره کند. او گفت که برزیل به همان شکلی که سال گذشته از هند حمایت شد، به حمایت همه کشورها نیاز دارد.

© The Independent

بیشتر از جهان