در بیست‌وپنجمین مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری که به میزبانی ازبکستان در شهر تاریخی سمرقند برگزار شد، روستای کندوان آذربایجان شرقی در فهرست بهترین دهکده‌های جهانی در سال ۲۰۲۳ قرار گرفت.
سازمان جهانی گردشگری، عصر پنجشنبه ۱۹ اکتبر (۲۷ مهر)، فهرست ۵۴ دهکده برتر گردشگری در سال ۲۰۲۳ را از میان ۲۶۰ روستایی که به دبیرخانه معرفی شده بودند، طی مراسمی اعلام کرد. در این فهرست، نام روستاهای برخی کشورهای آسیایی از‌جمله ترکیه، اردن و لبنان نیز به چشم می‌خورد.
از ایران نیز هشت روستای کندوان در آذربایجان شرقی، بیشه در لرستان، میمند در کرمان، سهیلی در قشم (استان هرمزگان)، پالنگان در کردستان، قاسم‌آباد در گیلان، کندلوس در مازندران و ابیانه در اصفهان به سازمان جهانی گردشگری معرفی شده بودند که از این میان، روستای کندوان، امتیازها و شاخصه‌های لازم را کسب کرد و در جایگاه برترین روستاهای جهان قرار گرفت.
سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) می‌گوید هدف از انتخاب و معرفی بهترین دهکده‌های گردشگری جهان، «ستودن روستاهایی است که در محافظت از مناظر، تنوع فرهنگی، آداب و رسوم بومی و غذاهای محلی پیشرو هستند».
زوراب پولولیکاشویلی، دبیر کل سازمان جهانی گردشگری، در این مراسم گفت که گردشگری می‌تواند همچون نیروی قدرتمندی در جهت فراگیری و توانمندسازی جوامع محلی در مناطق مختلف عمل کند. او در ادامه افزود این ابتکار از روستاهایی قدردانی می‌کند که از گردشگری به‌عنوان نیروی محرکه برای توسعه و رفاه خود استفاده کرده‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
علاوه بر ۵۴ روستایی که در فهرست برترین دهکده‌های جهانی امسال قرار گرفته‌اند، ۲۰ روستای دیگر نیز به برنامه ارتقای سازمان جهانی گردشگری پیوسته‌اند، اما این سازمان می‌گوید همه این ۷۴ روستا در حال حاضر بخشی از شبکه بهترین دهکده‌های گردشگری جهان به شمار می‌روند.
ابتکار انتخاب و معرفی بهترین دهکده‌های گردشگری جهان، از سال ۲۰۲۱ در سازمان جهانی گردشگری راه‌اندازی شد. روستاهای معرفی‌شده به این ابتکار در ۹ بخش کلیدی ارزیابی می‌شوند که «منابع فرهنگی و طبیعی، پایداری اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی، توسعه گردشگری، بهداشت و ایمنی» از آن جمله است.
کندوان، دهکده‌ای کله‌قندی با قدمت هفت هزار سال
روستای کندوان از توابع شهرستان اسکو در استان آذربایجان شرقی، به معماری منحصربه‌فرد خانه‌های سنگی مشهور است و قدمتی حدود هفت هزار سال دارد. این روستا حدود سه دهه پیش در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
برمبنای روایت‌های موجود در قرن هفتم هجری، وقتی که مغول‌ها به ایران حمله کردند، ساکنان روستایی به نام «حیله‌ور» برای در امان ماندن از هجوم مغول‌ها به دل کوه پناه بردند و با حفاری کوه‌های کله‌قندی برای خود خانه‌های سنگی ساختند.
قرار داشتن کندوان بر روی دامنه کوه‌های سهند آذربایجان شرقی موجب شده است که این روستا در بیشتر ماه‌های سال آب‌و‌هوای سرد داشته باشد. شغل اهالی روستا بیشتر دامداری است، هرچند که برخی از آنان نیز به کشاورزی مشغول‌اند، برخی باغداری می‌کنند و برخی هم پرورش عسل را به‌عنوان حرفه خود انتخاب کرده‌اند. عسل کندوان نیز در میان مردم ایران طرفداران زیادی دارد.
کره محلی، خشکبار، گردو، بادام، شیره انگور، داروهای گیاهی، گلیم، جاجیم و دستباف‌های سنتی از دیگر سوغات روستای کندوان‌اند. حتی ایرانیانی که کندوان را از نزدیک ندیده‌اند درباره زیبایی و جاذبه‌های خیره‌کننده این روستا بسیار شنیده‌اند.
وجه تسمیه کندوان نیز به‌دلیل خانه‌های کندویی شکلی است که در دل این صخره‌های مخروطی قرار گرفته‌اند. اکبر زرگر در کتاب «درآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران» درباره کندوان نوشته است: «معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب می‌آید. چرا که دیگر در کاپادوکیه ترکیه و داکوتا آمریکا که هر معماری صخره‌ای دارند، کسی زندگی نمی‌کند.»
به گفته او، آنچه به کندوان هویت باستانی و تاریخی داده است، وجود ۱۱۷ خانواده و منزل مسکونی درون توده‌های مخروطی و هرمی شکل است. اجزای خانه‌ها شامل تنور، اتاق‌ها، صندوق‌خانه و آشپزخانه است و دیوارها بین دو تا سه متر قطر دارند.
