دولت ازبکستان از قطر خواسته است تا در ساخت خط راه‌آهن ترانس- افغان که آسیای مرکزی را از مسیر افغانستان به جنوب آسیا وصل می‌کند، به این کشور کمک کند. خبرگزاری ترند نوشت که این توافق پس از دیدار شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر و شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهوری ازبکستان، به دست آمده است. در این دیدار، دولت قطر نیز برای کمک در ساخت این خط راه‌آهن اعلام آمادگی کرد. نخستین بار اداره راه‌آهن دولت ازبکستان در اکتبر امسال پیشنهاد همکاری قطر را برای ساخت این خط راه‌آهن بین‌المللی ارائه داد.

دولت های ازبکستان، افغانستان و پاکستان در فوریه سال ۲۰۲۱ قرار داد پروژه خط راه‌آهن ترانس- افغان را که از شهر ترمذ ازبکستان آغاز شده و از طریق مزارشریف و کابل به پشاور پاکستان ختم می‌شود، امضا کردند. این پروژه، با هزینه اولیه حدود ۵ میلیارد دلار، کریدور جدید حمل و نقل با ظرفیت ترانزیتی تا ۲۰ میلیون تن محموله در سال را ایجاد می‌کند و کشورهای اروپا، روسیه، ازبکستان، افغانستان و پاکستان را به هم متصل می‌کند. به گزارش سرویس مطبوعاتی وزارت حمل و نقل ازبکستان، الهوم مخکاموف، رئیس آژانس حمل و نقل این کشور، و حمید عیسی عبدالله، معاون وزیر حمل و نقل قطر، ۲۳ اکتبر در تاشکند مذاکراتی را انجام دادند و در آنجا در مورد توسعه همکاری‌های دوجانبه گفت‌وگو کردند.

تمرکز اصلی مذاکرات روی ایجاد خطوط راه‌آهن بین‌المللی به‌ویژه اجرای پروژه ساخت خط آهن ترانس- افغان بود. به گفته مقام‌های دولت ازبکستان، ساخت خط راه‌آهن از طریق افغانستان در مسیر ترمذ - مزار شریف - کابل - پیشاور که شبکه‌های ریلی آسیای مرکزی و جنوبی را به هم متصل می‌کند، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های سیاست خارجی این کشور معرفی شده است. طول خط راه‌آهن ترانس- افغان ۷۶۰ کیلومتر است که در کنار آن، ساخت و احداث یک کابل برق هوایی، ۱۳۶ پل و سایر سازه‌های مشابه و همچنین نصب سه تونل در مسیر این خط آهن انجام خواهد شد. اجرای این پروژه زمان تحویل کالا از آسیای جنوبی به آسیای مرکزی، کشورهای مستقل مشترک المنافع و اروپا را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

در حال حاضر، انتقال کالا از پاکستان به ازبکستان، حدود ۳۵ روز طول می‌کشد. اما با ساخت این خط آهن، زمان انتقال کالا به ۳ الی ۵ روز کاهش خواهد یافت.

برای افغانستان نیز این خط آهن امتیازهای زیادی را به همراه دارد. در کنار حق ترانزیتی که از انتقال کالای کشورهای آسیای جنوبی به آسیای مرکزی و برعکس آن نصیب افغانستان می‌شود، افغانستان نیز می‌تواند کالای مورد نظر خود را از طریق این خط آهن به کشورهای اروپایی برساند.

در حال حاضر، افغانستان به جز خط راه‌آهن نیمه‌فعال خواف- هرات و خطوط راه‌آهن مرزی حیرتان، آقچه و تورغندی، هیچ‌گونه خط راه‌آهنی با مسیرهای طولانی ندارد. با اینکه طرح ساخت خطوط راه‌آهن در افغانستان از آغاز قرن بیستم در برنامه دولت‌های این کشور بود، اما به دلایلی کار ساخت آن‌ها هرگز صورت نگرفت. در زمان حکومت‌های جمهوری، چندین پروژه ساخت خطوط راه‌آهن با کشورهای همسایه سازمان‌دهی شد. اما به‌دلیل نا‌امنی گسترده در این کشور، به جز خط آهن هرات- خواف که با تاخیر طولانی‌مدت ساخته شد، کار ساخت پروژه‌های دیگر هیچ‌گاه آغاز نشد. با توجه به محصور بودن افغانستان در خشکی و نداشتن بنادر دریایی، خطوط راه‌آهن تنها مسیر ترانزیتی با هزینه پایین برای این کشور است.