سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی از دو‌برابر شدن تسهیلات ودیعه مسکن خبر داد و اعلام کرد این تسهیلات در شهر تهران از مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان به ۲۰۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.

علی بهادری جهرمی روز چهارشنبه ۲۹ آذرماه سال ۱۴۰۲ در حاشیه جلسه هیئت‌دولت در جمع خبرنگاران افزایش سقف تسهیلات ودیعه مسکن را در مراکز استان‌ها از ۷۰ میلیون به ۱۵۰ میلیون تومان، سایر شهرها از ۴۰ میلیون به ۱۰۰ میلیون تومان و در روستاها ۴۰ میلیون تومان اعلام کرد.

افزایش ودیعه مسکن در حالی اعلام شده است که پیش از این مسئله پرداخت‌ نشدن آن در برخی بانک‌ها اعتراض شهروندان را برانگیخته بود و مدیران بانک‌ها اعلام کرده‌ بودند توان تامین منابع برای پوشش تمامی درخواست‌ها را ندارند.

حالا با توجه به افزایش دوبرابری وام ودیعه مسکن، چگونگی تامین اعتبار لازم برای پرداخت آن از سوی بانک‌ها روشن نیست. ضمن آنکه مبالغ جدید تسهیلات نیز باتوجه‌به افزایش قیمت‌ها پاسخگوی مستاجران نیست.

برای درک متناسب نبودن مبلغ وام ودیعه مسکن با مبالغ اجاره به‌ویژه در شهر تهران باید این سوال را مطرح کرد که با مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان در کدام منطقه امکان پرداخت ودیعه برای اجاره ملک وجود دارد. بررسی فایل‌های اجاره‌ نشان می‌دهند واحدهایی با متراژ زیر ۶۰ متر در مناطق جنوبی شهر هستند که می‌توان با این مبلغ آن‌ها را اجاره کرد.

هرچند مستاجرها در برخی مناطق دیگر تهران به‌ویژه در مرکز شهر و بافت فرسوده هم امکان اجاره مسکن با ودیعه ۲۰۰ میلیون تومان و اجاره زیر سقف ۱۰ میلیون تومان را دارند.

در بخش‌هایی از خیابان زنجان، نبرد، شوش، خانی‌آباد، اسکندری، کمیل، افسریه و پیروزی امکان اجاره واحدهای کوچک با ودیعه ۲۰۰ میلیون تومان و‌ اجاره ماهانه هفت تا ۱۰ میلیون به‌صورت معدود ممکن است. اما این واحدها اکثرا قدیمی‌اند و امکاناتی از قبیل پارکینگ و آسانسور ندارند.

مواردی مانند آپارتمان ۴۰ متری در خیابان زنجان با ودیعه ۱۷۰ میلیون‌ تومانی و اجاره ماهانه هفت میلیون‌ تومان یا آپارتمان ۶۰ متری در منطقه شوش با ودیعه ۲۰۰ میلیون تومانی و اجاره ماهانه پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به‌عنوان گزینه‌های مطلوب در این محدوده قیمت شناخته می‌شوند.

باتوجه‌به افزایش بیش از ۵۰ درصدی اجاره مسکن طی یک سال گذشته و رشد بیش از سه برابری مبلغ اجاره طی دو سال گذشته، این مسئله طبیعی است که مبالغ ودیعه به‌عنوان ضامنی برای پرداخت اجاره رشد فزاینده‌ایی داشته باشند. موضوعی که در مناطق مرکزی و شمالی شهر مبلغ ودیعه را گاه به سطحی رسانده است که تا ۱۰ سال پیش با آن‌ امکان خرید ملک در برخی مناطق تهران وجود داشت.

در منطقه ونک قیمت اجاره آپارتمان‌های ۱۰۰ متری از ودیعه‌های ۵۰۰ میلیون‌ تومانی آغاز می‌شود و حتی در برخی واحدها به یک میلیارد تومان نیز می‌رسد. آپارتمان ۱۰۰ متری با ودیعه ۹۰۰ میلیون‌ تومان و‌ اجاره ۱۳ میلیون‌ تومان به‌خوبی وضعیت اجاره در این منطقه را نشان می‌دهد.

در خیابان سهروردی و خیابان‌های اطراف آن مبلغ رهن کامل واحدهای ۵۰ تا ۸۰ متری به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون‌ تومان رسیده که قیمت همان واحد تا سال ۱۳۹۷ بوده است. آپارتمان ۱۱۵ متری در خیابان آپادانا با ودیعه ۶۰۰ میلیون‌ تومانی و اجاره ماهانه ۱۳ میلیون‌ تومان نیز از نمونه‌های مناسب در این منطقه است. در این منطقه همچنین با ودیعه ۲۰۰ میلیون‌ تومانی می‌توان واحدهای زیر ۸۰ متری یافت که اجاره ماهانه آن از ۱۵ تا ۳۵ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.

در برخی از خیابان‌های منطقه سعادت‌آباد نیز شرایط اجاره مشابه وضعیت مناطقی همچون سهروردی است و با ودیعه ۲۰۰ میلیون‌ تومانی تنها یافتن واحدهایی ممکن است که اجاره ماهانه آن‌ها بالای ۲۰ میلیون تومان است.

نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که بیشتر متقاضیان این وام خانوارهایی‌اند که امکان پس‌انداز سالانه ندارند و بخش عمده‌ای از درآمد خود را به پرداخت اجاره اختصاص می‌دهند و توان بازپرداخت این وام را ندارند، مسئله‌ای که شاید مهم‌ترین عامل بی‌رغبتی بانک‌ها برای مشارکت در طرح وام ودیعه مسکن باشد.

به این ترتیب برخلاف ادعای دولت، وام ودیعه مسکن نه‌تنها به کاهش بحران در حوزه اجاره‌نشینی کمکی نکرده است، بلکه به گفته کارشناسان این بازار، گاهی به فرصتی برای افزایش قراردادهای اجاره صوری بدل شده است که برخی مالکان را از زیر بار مالیات خانه‌های خالی رها می‌کند و به برخی هم امکان دریافت این وام را می‌دهد.

درهرصورت مبلغ وامی که از ابتدای سال ۱۴۰۲ بنا بود افزایش یابد، به نظر می‌رسد پس از چند مرحله تاخیر دو‌برابر شده است، اما هنوز متقاضیانی هستند که با وجود ثبت‌نام در سامانه از سال گذشته امکان دریافت آن را پیدا نکرده‌اند و دریافت آن هم در شرایط فعلی کمک زیادی به آن‌ها نمی‌کند.