بندر چابهار در مرکز توجه هند برای اتصال به آسیای میانه از راه افغانستان

هند می‌خواهد برای دسترسی به بازارهای جدیدی مانند آسیای میانه از رقیبش چین جلو بیفتد

ویکرام مصری، معاون مشاور امنیت ملی هند، در نشست مشاوران امنیت ملی کشورهای منطقه در مورد افغانستان در شهر بیشکک، پایتخت قرقیزستان، از کشورهای آسیای مرکزی خواست که از راه بندر چابهار با هند تجارت کنند.

او در دیدار با نمایندگان کشورهای ایران، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، و ترکمنستان گفت که هند خواستار تشکیل حکومت «فراگیر» در افغانستان است و می‌خواهد که میزان تجارت با کشورهای آسیای میانه را افزایش دهد.

بندر چابهار در استان سیستان و بلوچستان ایران واقع است و نزدیک‌ترین مسیر به دریاهای آزاد برای تجارت کشورهای آسیای میانه و افغانستان است. این کشورها محصور در خشکی‌اند دسترسی به راه‌های آبی ندارند. استفاده از بندر چابهار به افزایش و سهولت صادرات و واردات آن‌ها کمک می‌کند. 

دولت پیشین افغانستان امیدوار بود که توسعه بندر چابهار بتواند هند را از راه ایران به افغانستان و سپس به کشورهای آسیای میانه و روسیه وصل کند. اما به‌نظر نمی‌رسد که بندر چابهار به این زودی‌ها مسیری پررفت‌وآمد بین کشورهای هند و ایران و افغانستان شود.

حکومت پیشین افغانستان می‌کوشید هرچه زودتر از بندر چابهار برای حمل‌ونقل کالا استفاده کند و با این تمهید میزان وابستگی به پاکستان را کاهش دهد، اما امروزه محموله‌های بسیار کمی از بندر چابهار وارد افغانستان می‌شود. 

هند با جمعیت زیادی که دارد (در واقع، پرجمعیت‌ترین کشور جهان) یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است. این کشور افزایش دادوستد اقتصادی با کشورهای جهان را در صدر سیاست‌های اقتصادی‌اش قرار داده است. دولت هند می‌خواهد برای دسترسی به بازارهای جدیدی مانند آسیای میانه از رقیبش چین جلو بیفتد. افغانستان و بندر چابهار نزدیک‌ترین مسیر را برای دستیابی به این هدف در اختیار هند قرار می‌دهند.  

کشورهای آسیای میانه برخی از کالاهایشان را با عبور دادن از خاک افغانستان به پاکستان و از آنجا به هند می‌برند. اما در مواردی پاکستان در روند تجارت افغانستان و هند با آسیای میانه اختلال ایجاد کرده است.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پاکستان و هند رقابت دیرینه‌ای با یکدیگر دارند و این رقابت در بسیاری از بخش‌ها همچنان ادامه دارد. پاکستان در دوران حکومت پیشین افغانستان ادعا می‌کرد که هند از خاک افغانستان علیه پاکستان استفاده می‌کند. 

مقام‌های پاکستان مدعی بودند که دولت هند از تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) و ارتش «آزادی‌بخش بلوچ» حمایت می‌کند. این ادعا به افزایش تنش میان دو دولت نیز انجامیده بود. 

پاکستان حضور هند در افغانستان را تهدیدی برای منافع سیاسی، اقتصادی، و امنیتی‌اش تلقی می‌کند و به هر وسیله ممکن می‌خواهد که حضور هند را در افغانستان کاهش دهد. 

پاکستان از گروه طالبان در مقابل حکومت افغانستان مورد حمایت آمریکا و ناتو حمایت کرد. دولت پاکستان از طالبان می‌خواهد که به هند اجازه بلندپروازی در افغانستان ندهند. رژیم طالبان حکومتی نزدیک به پاکستان تلقی می‌شود و به همین دلیل دولت هند محتاطانه در افغانستان فعالیت می‌کند تا مشکل امنیتی برای پروژه‌هایش پیش نیاید. 

برخی از افراد حکومت طالبان نیز گرایش به دولت هند دارند. شیر محمد عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه طالبان، در هند تحصیل کرده است و عامل مهمی در حفظ روابط رژیم طالبان با دولت هند است.

سفارت هند در کابل خدمات کنسولی و اداری ارائه نمی‌کند، اما با تعداد اندکی دیپلمات‌ همچنان باز است و دو وزارت‌ خارجه هند و رژیم طالبان درباره مسائل مختلف گفت‌وگو می‌کنند. در پی سرنگونی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، فعالیت سفارت و کنسولگری‌های هند در افغانستان متوقف شد و همه دیپلمات‌های هند از آن کشور خارج شدند. اما وزارت خارجه هند در ژوئن ۲۰۲۲ اعلام کرد که «هیئتی فنی» برای بررسی امکان حضور دیپلماتیک در افغانستان به کابل اعزام کرده است. 

ویکرام مصری، معاون مشاور امنیت ملی هند، در نشست بیشکک گفت که هند در حال حاضر حدود پانصد پروژه در ۳۴ استان افغانستان در بخش‌های برق، تامین آب، راه‌ها و جاده‌ها، مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، آموزش، و کشاورزی در دست اجرا دارد.

او افزود که به حدود ۶۰۰ دختر اهل افغانستان برای تحصیل در هند بورسیه داده شده و دولت هند در عرصه رشد اقتصادی افغانستان و افزایش نیروی کارآزموده با آن کشور همکاری می‌کند.

ویکرام مصری تاکید کرد که از خاک افغانستان نباید برای آموزش، پناه‌دهی، و تامین مالی عملیات تروریستی استفاده شود.  

افغانستان زیر حاکمیت طالبان به کشوری بدل شده است که حدود بیست گروه تروریستی خطرناک، از جمله شبکه القاعده، شاخه خراسان دولت اسلامی، و تی‌تی‌پی در آن حضور دارند. این گروه‌ها تهدیدی جدی برای امنیت افغانستان و منطقه و جهان‌اند.

به‌رغم این تهدیدها، طالبان حضور این گروه‌ها را در افغانستان انکار می‌کنند و تاکید دارند که قادر به تامین امنیت و دفع هر نوع تهدیدند و از خاک افغانستان هیچ تهدیدی متوجه کشورهای دیگر نیست.

بیشتر از اقتصاد