وب‌سایت خبری واشنگتن فری بیکن با استناد به گزارشی غیرعمومی که به کنگره آمریکا ارسال شده است، خبر داد که دولت بایدن مجموعه‌ای از معافیت‌های تحریمی همکاری ایران و روسیه در زمینه غنی‌سازی هسته‌ای را تمدید کرده که به مثابه نشان دادن چراغ سبز به ادامه همکاری‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی و روسیه است.

بر مبنای این گزارش، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات‌ متحده آمریکا، در روز ۳۱ ژانویه (۱۱ بهمن) مجوز این معافیت‌ها را صادر کرده اما کنگره آمریکا تا ۳ فوریه (۱۴ بهمن) از آن مطلع نشده است.

منابع ارشد کنگره آمریکا در واکنش به این اقدام گفتند که دولت بایدن در بحبوحه نگرانی‌های فزاینده کنگره در مورد اتحاد نظامی ایران و روسیه در تلاش برای «پنهان‌کاری» در زمینه تمدید معافیت‌های تحریمی است.

معافیت‌های تحریمی همکاری هسته‌ای ایران روسیه به شرکت‌های انرژی وابسته به دولت روسیه همچون روساتوم امکان می‌دهد فعالیت در تاسیسات هسته‌ای فردو، سایت هسته‌ای موردمناقشه، را ادامه دهد. گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاکی از آن است که غنی‌سازی اورانیوم در این سایت در سطوح قابل‌توجهی ادامه دارد؛ تا آنجا که ناظران بین‌المللی درباره خطر دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای ابراز نگرانی کرده‌اند.

معافیت‌های تحریمی ایران و روسیه علاوه بر قانونی‌سازی روند فعالیت هسته‌ای ایران در سایت فردو، به روسیه امکان می‌دهد از نقش خود به‌عنوان متولی اصلی اورانیوم غنی‌شده در ایران سود ببرد. ایران بخشی از این مواد هسته‌ای را در ازای اورانیوم طبیعی که کمتر در پروژه‌های تسلیحاتی استفاده می‌شود، به روسیه ارسال کرده است. این قرارداد روسیه را در موقعیتی قرار می‌دهد که این مواد را دوباره به ایران بفرستد.

معافیت دیگر نیز به ایران اجازه می‌دهد تا مقدار محدودی اورانیوم غنی‌شده را که برای تامین انرژی یک رآکتور تحقیقاتی مستقر در تهران استفاده می‌شود، به روسیه ارائه کند. به گفته منابعی که با فری بیکن صحبت کردند، مبنای سیاست معافیت تحریمی مشکوک است زیرا ایران در حال حاضر به‌تنهایی در حال غنی‌سازی به سطوح نزدیک به سلاح اتمی است.

بر اساس این معافیت‌های تحریمی، روسیه می‌تواند به کار در نیروگاه اتمی بوشهر، یکی دیگر از سایت‌های موردمناقشه، ادامه دهد.

منتقدان می‌گوید دولت بایدن با تمدید دیگر معافیت‌های تحریمی به تهران اجازه می‌دهد برنامه هسته‌ای خود را توسعه دهد و در عین‌ حال برای شرکت‌های روسی فرصت سودآوری فراهم می‌کند. ریچارد گلدبرگ، مدیر سابق مقابله با تسلیحات کشتارجمعی ایران در شورای امنیت ملی کاخ سفید در زمان ترامپ، به واشنگتن فری بیکن گفت که این معافیت‌ها برای تهران و مسکو حاوی این پیام است که واشنگتن همچنان در پی احیای توافق هسته‌ای با ایران است که از سوی روسیه حمایت می‌شود.

مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها با بیان اینکه توافق هسته‌‌ای برای «رژیم آخوند‌ها و پوتین» میلیارد‌ها درآمد در پی دارد، گفت که این اقدام دولت بایدن به منزله برد برای روسیه هسته‌ای و خنجری از پشت به اوکراین است.

تمدید معافیت‌های تحریمی ایران و روسیه در حالی با تصمیم دولت بایدن انجام می‌شود که کنگره آمریکا در تلاش برای ممانعت از ادامه سرکوب اعتراض‌های مردمی در جمهوری اسلامی ایران و ارسال پهپاد از این کشور به روسیه برای استفاده علیه اوکراین است.

وزارت خارجه آمریکا به درخواست‌ها برای اظهارنظر درباره معافیت‌های تحریمی پاسخ نداد اما سخنگوی سناتور تد کروز در تگزاس از وضع قوانینی سخن گفت که دولت بایدن را از ادامه تمدید معافیت‌ها منع می‌کند. او گفت: «دولت بایدن برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای با ایران وسواسی بیمارگونه‌ دارد، تا آنجا که حتی بدون امضای توافق جدید، بخش‌هایی از توافق فاجعه‌باری را که سال ۲۰۱۵ تصویب شد، اجرا می‌کند.»

به گفته او، دولت آمریکا با این کار اتحاد نظامی روسیه و ایران را تقویت می‌کند و به روسیه برای احیای برجام امتیاز می‌دهد. آن هم در شرایطی که این کشور غیرنظامیان اوکراین را هدف قرار می‌دهد.