بحران کمبود گاز؛ زمستان سخت ایران در راه است

فاز ۱۱ پارس جنوبی را می‌توان آینه‌ای از عملکرد مسئولان جمهوری اسلامی در حوزه‌های نفت و گاز دانست

توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی بیش از دو دهه طول کشیده است‌ــ‌ اقتصادآنلاین

منصور دفتربان، رئیس انجمن مهندسی گاز، درباره «جدی» بودن مسئله ناترازی گاز در ایران هشدار و گفت در آینده نه‌‌چندان‌دور نه‌تنها صنایع بلکه گاز خانگی هم دچار مشکل می‌شود.

او با تاکید بر اینکه موضوع اصلی در بحران گاز «مدیریتی» است، افزود: ما نمی‌توانیم گاز را گران کنیم تا مردم کمتر مصرف کنند، اما می‌توانیم مدیریت مصرف داشته باشیم. درباره ظرفیت‌های شناخته‌نشده ایران برای نفت و گاز هم باید تحقیقاتی انجام شود.

به‌زعم رئیس انجمن گاز ایران، لوله‌کشی‌ گاز در ایران اقدامی غیرضروری بود زیرا امکان استفاده از پنل خورشیدی وجود داشت اما به گفته او، نمایندگان مجلس برای «خودشیرینی» در حوزه‌های انتخابی‌ خود، به دولت فشار می‌آوردند که لوله‌کشی گاز انجام شود.

دفتربان با تاکید بر بحران ناترازی گاز اضافه کرد: «پارس جنوبی با توجه به فقدان سرمایه‌گذاری و ورود فناوری‌های جدید درگیر خطرهایی در آینده است». به عقیده او برای کاهش فشار بر پارس جنوبی و عبور از بحران ناترازی گاز، باید از انرژی خورشیدی استفاده کرد.

بحران کمبود یا ناترازی گاز در کشوری که دومین ذخایر گاز جهان را دارد، موضوعی است که در عین شگفتی، هر روز ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند. مسئولان دولتی همواره انگشت اتهام را به‌ سوی مردم می‌گیرند و آن‌ها را به «زیاده‌روی در مصرف» متهم می‌کنند اما کارشناسان می‌گویند علت اصلی بحران گاز در ایران فرسودگی مخازن و توقف پروژه‌های توسعه‌محور است.

در پیوند با همین موضوع، سعید میرترابی، کارشناس انرژی، به پایگاه خبری انتخاب گفت: ما در ایران در برنامه ازدیاد بازیافت که پول و فناوری می‌خواهد، سرمایه‌گذاری نکردیم. به گفته او، میزان بازیافت مخازن در ایران ۲۴ درصد و در عربستان سعودی ۵۰ درصد است.

میرترابی در ادامه افزود: «رفتار مخازن ما از نظر نوع سنگ مخزن بازدهی پایینی دارند. پول و فناوری در زمان برداشت نیز مهم است که در ایران به دلیل اینکه میان ایران و قطر رقابتی وجود داشت و به گاز هم نیاز شدید داشتیم، برنامه‌های ازدیاد بازیافت رعایت نشد که این پارس جنوبی را فرسوده می‌کند؛ یعنی در پارس جنوبی ضریب بازیافت‌ها پایین‌تر از استاندارد‌ها است و عمر مخزن زودتر از زمان مدنظر ما به پایان می‌رسد.»

پیش‌تر، مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی هشدار داده بود که ایران در سال آینده با بحران جدی کمبود گاز مواجه خواهد شد. هم‌زمان با زمینه‌چینی نهادها و سازمان‌های حکومتی درباره بحران کمبود گاز در ماه‌های سرد سال، گزارش‌ها از صادرات گسترده گاز ایران به کشورهای همسایه به‌خصوص عراق حکایت دارد. حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق، به‌تازگی در سخنانی اذعان کرد کشورش مقدار زیادی گاز از ایران وارد می‌کند. او ابراز امیدواری کرد که این روند طی سال‌های آینده متوقف شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

هشدارها درباره احتمال کمبود جدی گاز در ایران و زمینه‌چینی برای زمستان پیش رو در حالی است که وضعیت در زمستان گذشته نیز بحرانی بود. طی ماه‌های سرد سال فشار گاز بسیاری از مناطق ایران به‌طورجدی کاهش یافت و برخی نقاط سیستان و بلوچستان و خراسان نیز با قطع کامل گاز مواجه شدند و به‌ناچار از کپسول‌ گاز استفاده کنند.

بحران گاز در صنایع ایران نیز تاثیر گذاشت؛ تا آنجا که نام ایران از فهرست ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان حذف شد.

ایران پس از روسیه دومین ذخایر گازی جهان را دارد اما به دلیل توقف پروژه‌ها به‌خصوص پارس جنوبی نمی‌تواند از این ذخایر استفاده کند. روزنامه شرق، اوایل اردیبهشت‌ماه در گزارشی، به موانع موجود بر سر راه بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی پرداخت و نوشت که اشتباه‌های پی‌در‌پی دولت به از دست رفتن بخشی از ظرفیت تولید گاز منجر شده است. در این میان، روسیه هم اوشنیک، شناور غول‌پیکر لوله‌گذاری ایران، را در آب‌های هلند توقیف کرد و باعث عقب افتادن پروژه‌های ایران برای جبران کسری گاز شد و به نظر می‌رسد با این گرفتاری‌ها، فاز ۱۱ پارس جنوبی امسال هم به مدار تولید نرسد.

بر مبنای این گزارش، طبق وعده وزیر نفت، قرار بود این فاز مهر‌ پارسال به بهره‌برداری برسد اما تازه‌ترین اطلاعات موجود از پروژه‌های دردست‌اقدام نشان می‌دهد حفاری‌های چهار چاه تولیدی این میدان برای رسیدن به تولید زود‌رس، بسیار کمتر از اعداد مورد انتظار است و میزان گاز به‌دست‌آمده حتی برای تولید زود‌هنگام هم به‌اندازه نیست.

این در حالی است که مدیر‌عامل شرکت پترو‌پارس زمستان ۱۴۰۱ گفته بود تولید زودهنگام فاز ۱۱ تا پایان سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری می‌رسد. گویا قرار بود در این پروژه زودهنگام از چهار چاه، روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز برداشت شود، اما اکنون خبر می‌رسد که در یکی از چاه‌ها ابزار حفاری سقوط کرده است و اصطلاحا نمی‌شود «فیشینگ» انجام داد. در مورد سه چاه دیگر هم روایت‌های فنی از تولید کمتر از سه میلیون مترمکعب حکایت دارند که کمتر از میزان تولید برای زودهنگام است.

فاز ۱۱ پارس جنوبی را می‌توان آینه‌ای از عملکرد مسئولان جمهوری اسلامی در حوزه‌های نفت و گاز دانست؛ پروژه‌ای که توسعه آن بیش از ۲۱ سال طول کشیده است و مقام‌های دولتی در توجیه دلایل توقف پیشرفت آن، همواره انگشت اتهام را به‌سوی قبلی‌ها گرفته‌اند و از خود سلب مسئولیت کرده‌اند.

سال گذشته هم‌زمان با قطع گسترده گاز و برق در بسیاری نقاط ایران، فریدون حسنوند، عضو کمیسیون انرژی مجلس، از وقوع «بحران‌های امنیتی» در پی «ناترازی گاز» در زمستان امسال خبر داد و در توییتی نوشت که ناترازی گاز تعطیلی کارخانه‌ها را در پی دارد و تعطیلی کارخانه‌ها نیز به بیکاری کارکنان و توقف تولید و صادرات منجر می‌شود و در نتیجه‌ «زنجیره‌ای از موضوع‌های امنیتی، سیاسی و اجتماعی» پدید می‌آید.