سعید معروف، سرمربی تیم ملی والیبال؛ انتخابی پرخطر و ماجراجویانه

«سوختن چهره‌های برجسته» از تحلیل‌های مرسوم درباره انتخاب مربیان جوان است

سعید معروف-فرارو

برای والیبال ایران با نتایج پیش‌بینی‌شدنی و فاجعه‌بار بهروز عطایی، پرونده انتخاب مربی ایرانی در تیم ملی، بسته نشده است. دلیل این امر شاید این باشد که حساب سعید معروف، از نوابغ تاریخ والیبال ایران، از هر مربی دیگر ایرانی جدا می‌شود؛ هرچند، او تجربه مربیگری ندارد و فقط با اعتبار فنی‌اش در جایگاه والیبالیستی برجسته، می‌خواهد روی نیمکت تیم ملی بنشیند. عنوان یکی از بهترین پاسورهای جهان، البته چنین اعتباری می‌سازد؛ اما کیست که نداند که مربیگری، دنیای دیگری است؟

فدراسیون والیبال چند گزینه خارجی، از جمله جان لورنزو بلنجینی، روبرتو پیازا ولادیمیر و ویتال هاینن را نیز کنار نام سعید معروف و پیمان اکبری مطرح کرده است، اما سرانجام چنانکه لابه‌لای اخبار به گوش می‌رسد، سعید معروف بخت بیشتری برای دستیابی به این جایگاه دارد.

کوشش‌هایی برای پشیمان کردن سعید معروف از پذیرش این پیشنهاد نیز جریان یافته است. پرشمارند کسانی که با گمانه‌زنی درباره سوختن سعید معروف در این انتخاب، شکست او را پیش‌بینی می‌کنند و این را منطقی می‌دانند که معروف مربیگری را از جای دیگری شروع کند؛ نه از تیم ملی ایران. این البته قضاوت مشهوری درباره چهره‌های شاخص ورزشی است. وقتی علی دایی سرمربی تیم ملی فوتبال ایران شد، اگرچه تجربه مربیگری در سایپا و قهرمانی در لیگ برتر را نیز داشت، سرمربیگری در تیم ملی برای او انتخابی زودهنگام تلقی می‌شد و سپس ناکامی او در تیم ملی، به این فرضیه قدرت بخشید.

تصویر باشکوهی که از سعید معروف در جایگاه پاسور تیم والیبال ایران در ذهن‌ها ثبت شده است، الزاما در مربیگری به کمک او نمی‌آید. چنین تصویرهایی از ستاره‌های ورزشی، وقتی پا به عرصه مربیگری می‌گذارند، چه بسا در یک لحظه بشکند و چیزی از آن باقی نماند. اتکا به اعتبار یک بازیکن، برای موفقیت او در مربیگری کافی نیست؛ هرچند، سعید معروف فراتر از صرفا بازیکنی برجسته، کاپیتان خوشفکر و اثرگذاری در تیم ملی بود و نشان داده است که درک حرفه‌ای از مناسبات فنی والیبال دارد.

فدراسیون والیبال ادعا می‌کند که از گزینه‌های سرمربیگری تیم ملی، برنامه‌ای پنج‌ساله برای سکوی المپیک ۲۰۲۸ می‌خواهد، اما والیبال ایران پس از ناکامی با بهروز عطایی، نمی‌تواند برای مربی ایرانی بعدی چندان صبور باشد.  سعید معروف، اگر روی نیمکت تیم ملی والیبال بنشیند، باید فرصت بلندمدتی داشته باشد. 

نیکولا گربیچ، سرمربی تیم ملی لهستان و از بهترین پاسورهای سابق والیبال دنیا، درباره انتخاب احتمالی معروف برای تیم ملی ایران، به همین صبوری اشاره کرده است و آغاز کار او را دشوار می‌داند: «فکر می‌کنم اگر او می‌خواهد یک دوره حرفه‌ای را در مربیگری شروع کند، باید بهترین استفاده را از این موقعیت پیش‌آمده ببرد. او احتمالا به دلیل نداشتن تجربه مربیگری، در آغاز مشکل خواهد داشت، اما اگر فدراسیون و او صبر داشته باشند، می‌تواند نتیجه خوبی بگیرد.»

والیبال ایران با خولیو ولاسکو رویاهای بزرگی را جست‌وجو کرد، و او بود که توانست درهای جدیدی را در مسیر موفقیت به روی والیبال ایران بگشاید. از این رو هر مربی دیگری در تیم ملی، خودآگاه یا ناخودآگاه، با او مقایسه می‌شود و در چنین قیاسی، عملکرد مربیان دیگر اغلب رضایت‌بخش نیست. پس از ولاسکو، مربیان خارجی اثرگذاری به والیبال ایران آمدند، اما قرار نیست هر مربی پروژه‌اش را شبیه ولاسکو تعریف کند. ولاسکو در دوران خود و بر اساس وضعیت روز والیبال ایران، مسیری را طی کرد و در ذهن‌ها ماندگار شد. نه تکرار آن مسیر ممکن است، نه دلایلی برای تکرارش وجود دارد. در والیبال ایران، هنوز سعید معروف به سرمربیگری تیم ملی نرسیده، درباره‌اش این پرسش و بحث را مطرح می‌کنند که آیا می‌تواند ولاسکو دیگری برای والیبال ایران باشد؟ این پرسش بی‌ربط، ناشی از درک غلط از مسیرهایی است که هر تیم ملی در هر دوران از وجود و فعالیتش باید طی کند. یک فرمول واحد، همواره تاریخ در تیم ملی اجرا نمی‌شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پیش‌تر، انتخاب مربی ایرانی (بهروز عطایی) برای تیم ملی، بر پایه دو عامل بود: نخست، اینکه فدراسیون والیبال نیز مانند سایر فدراسیون‌ها و باشگاه‌های ورزشی در ایران، به دلیل تحریم‌های بانکی، باید برای پرداخت دستمزد مربیان خارجی، اغلب به مسیرهای غیرقانونی پرداخت پول رو آورد، و بسیاری مربیان خارجی دریافت دستمزد خود را با روش‌های ناسالم مالی، نمی‌پذیرند. دلیل دیگر و احتمالا موثرتر، این بود که فدراسیون والیبال می‌خواست طبق خواست رهبر نظام جمهوری اسلامی، مربی ایرانی برای تیم ملی انتخاب کند. در هر حال، انتخاب مربی ایرانی، چنانچه می‌شد پیش‌بینی ‌کرد، والیبال ایران را به جانب بحرانی فنی سوق داد و فاصله عمیق مربی ایرانی را با مربیان خارجی که پیش‌تر در ایران کار کرده بودند، عیان کرد.
والیبال ایران در دو دهه اخیر رشدی تحسین‌برانگیز داشته و این رشد را مدیون مربیان خارجی بوده است. آنچه در تیم ملی والیبال ایران طی دو دهه تغییراتی بنیادین  پدید آورد، الزاما به رشد مربی ایرانی و آمادگی‌اش برای موفقیت در سطح اول والیبال جهان منجر نشده است.

درباره سعید معروف، این اخبار مطرح است که اگر سرمربی تیم ملی شود، ولادیمیر الکنو در جایگاه مشاور فنی، با او همراه خواهد شد و توماس توتولو دستیار او برای اجرای تمرین‌ها خواهد بود. با این حال، انتخاب سعید معروف می‌تواند پرخطر و البته ماجراجویانه باشد.

بیشتر از ورزش