فرونشست در دشت‌های ایران حالا از مرحله هشدار به مرحله بحران رسیده است. کارشناسان می‌گویند دشت‌های ایران از شمال تا جنوب با پدیده فرونشست زمین مواجه‌اند و در این میان استان‌هایی مانند خراسان رضوی، کرمان، فارس، اصفهان، البرز و تهران نسبت به دیگر استان‌ها وضعیت وخیم‌تری دارند؛ به‌ طوری‌ که گفته می‌شود با ادامه این روند احتمال دارد که تا چند سال آینده بخش‌های وسیعی از این استان‌ها سکونت‌ناپذیر شوند؛ معضلی که حتی برخی وابستگان به حکومت نیز وجود آن را تایید کرده‌اند.

مهدی طغیانی، نماینده اصفهان در مجلس، روز چهارشنبه هشتم فروردین در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین، به «جدی بودن خطر فرونشست زمین در اصفهان» اذعان کرد و گفت اگر تا چند سال آینده برای این موضوع فکری نشود، باید ظرف هفت تا هشت سال آینده اصفهان را ترک کرد و این شهر دیگر قابل‌سکونت نخواهد بود.  

او با بیان اینکه احیا نشدن زاینده‌رود به خالی شدن آبخوان‌های دشت اصفهان منجر شده‌ و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی جدی برای مردم به وجود آورده است، افزود: «اگر تا چند سال آینده برای آبخوان‌های اصفهان کاری نکنیم، دیگر اثری از این تمدن باقی نمی‌ماند.»  

نماینده اصفهان در ادامه تاکید کرد که خشکی زاینده‌رود فقط مشکل کشاورزان و ساکنان شرق اصفهان نیست بلکه کل دشت اصفهان به دلیل خشکی رودخانه فلات مرکزی ایران در خطر فرونشست قرار دارد.

محمد درویش، کنشگر محیط‌زیست و کارشناس حوزه آب، پیش‌تر درباره نرخ فرونشست در استان‌های اصفهان و فارس گفته بود که میزان تراز منفی آب در اصفهان ۱۳ میلیارد مترمکعب، معادل حدود ۲۰ رودخانه به اندازه زاینده‌رود، است. به گفته این استاد دانشگاه، تراز منفی آب در استان فارس هم ۱۵ میلیارد مترمکعب است و در آستانه «فروپاشی» قرار دارد.

فرونشست زمین پدیده‌ای است که در اثر برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی به وجود می‌آید. به‌رغم اینکه داده‌های موجود، فرونشست زمین در بیشتر استان‌های ایران را نشان می‌دهد، همچنان ۵۷ درصد از آب شرب شهری، ۸۳ درصد از آب شرب روستایی، ۶۳ درصد از آب موردنیاز صنایع و ۵۲ درصد آب کشاورزی از طریق منابع آب زیرزمینی تامین می‌شود؛ روندی که نتیجه آن کسری ۱۳۶ میلیارد مترمکعبی آبخوان‌های ایران و افت سالیانه ۵۵ سانتی‌متری سطح آن‌ها است‌.

به گزارش امتداد، در حال حاضر ۱۹۵ شهر و بیش از ۶۰۰ دشت ایران دچار فرونشست شده‌اند؛ در حالی‌ که برخی مناطق از بحران فرونشست عبور کرده و به مرحله فروچاله رسیده‌اند. مساحت ۷۹۱ هزار کیلومترمربعی عرصه‌های فرونشستی در ایران به‌ معنای آن است که بیش از ۴۸ درصد مساحت ایران با فرونشست بیش از پنج میلی‌متر در سال دست‌وپنجه نرم می‌کند و ۴۶ میلیون ایرانی در خطر پیامدهای فرونشست زمین قرار دارند.

به‌تازگی ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد که نشان می‌داد یک خودرو در مهرشهر کرج در اثر فرونشست در گودال فرو رفته است. هم‌زمان ویدیو دیگری نیز از اهواز منتشر شد که حفره‌ای عمیق در سطح زمین را نشان می‌داد که به دنبال بارش باران ایجاد شده بود.

بر اساس داده‌های آماری سازمان حفاظت محیط‌زیست، تغییرات اقلیمی به مهاجرت بیش از ۸۰۰ هزار نفر به استان‌های شمالی ایران منجر شده است. با این حال، شواهد موجود حاکی از آن است که پدیده فرونشست و بحران آب حتی شهرهای شمالی ایران را نیز تهدید می‌کند. دشت‌های تهران هم وضعیت مناسبی ندارند. به گفته علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله و فرونشست مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی، نرخ فرونشست زمین در تهران به سالانه ۲۴ سانتی‌متر رسیده که ۹۰ برابر حد بحرانی در اتحادیه اروپا است.

بر اساس آمار وزارت نیرو، میزان فرونشست در دشت ورامین ۱۳ سانتی‌متر، در دشت ری ۲۵ سانتی‌متر، در دشت تهران ۱۴ سانتی‌متر و در دشت شهریار ۳۶ سانتی‌متر ثبت شده است.