حمیدرضا دهقانینیا، سخنگوی ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز، فروش کارتن خالی یخچال و فریزرهای کرهای را نشانه وجود اجناس تقلبی در بازار لوازمخانگی دانست. او تایید کرد که بخشی از کالاهای کرهای موجود در بازار ایران، تقلبیاند و در حال حاضر کارتن خالی یخچالفریزرهای کرهای تا چند میلیون تومان در فروشگاههای اینترنتی فروخته میشوند.
افزایش قاچاق لوازم خانگی پس از اجرای طرح ممنوعیت واردات این کالاها یکی از مشکلات مصرفکنندگان و از دلایل التهاب در بازار است و کیفیت پایین و قیمت بالای لوازم خانگی تولید داخل و انحصار موجب شده است تمایل به خرید لوازم خانگی خارجی در ایران همچنان روبهافزایش باشد. این موضوعی فرصتی برای سودجویان تبدیل شده است که لوازم خانگی تولید ایران را با مارک شرکتهای خارجی بستهبندی کنند و به فروش برسانند.
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران، ۱۳ اردیبهشتماه با تایید وجود لوازم خانگی تقلبی در بازارهای ایران، توضیح داد بیشترین کالاهای تقلبی در فروشگاه اینترنتی عرضه میشوند که به دلیل نحوه خرید و ارسال، تا زمان دریافت محصول و پس از طی مراحل پرداخت، امکان بررسی اصالت کالا وجود ندارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران، «وقتی قبل از خرید کالا را میبینیم و بررسی میکنیم، باز ممکن است دچار اشتباه بشویم، حالا کالای ندیده که دیگر جای خود دارد».
نحوه نظارت بر فعالیت برخی فروشگاههای اینترنتی دلیل اصلی افزایش مواردی است که به زیان خریداران به دلیل خرید کالاهای تقلبی منجر میشود. خریداران فکر میکنند زمانی که یک فروشگاه اینترنتی دارای مجوز فعالیت و نماد اعتماد الکترونیک است، ادعای اصالت کالای عرضهشده در آن قاعدتا باید قابلاعتماد باشد.
این مسئله زمانی بغرنجتر میشود که بدانیم بر اساس برخی گزارشها، عرضهکنندگان محصولات تقلبی بعضی تولیدکنندگان ایرانیاند. خبرگزاری مهر دیماه ۱۴۰۲ در گزارشی مدعی شد بخش بزرگی از محصولاتی که در بازارهای ایران به عنوان نشانهای تجاری مشهور کرهای فروخته میشود، با چشم بستن وزارت صمت، در کارخانههای مطرح ایرانی تولید شدهاند. آنچه بهخوبی طمع تولیدکنندگان ایرانی را پس از انحصار و ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی نشان میدهد.
خریداران پس از تهیه لوازم خانگی خارجی در صورتی که اصالت کالا را در سایت شرکتهای اصلی استعلام کنند، متوجه میشوند این محصولات در ایران تولید شدهاند و در خوشبینانهترین حالت میتوان نام محصولات مونتاژی بر آنها گذاشت. نکته دیگر این حقیقت است که پس استعلام مشخص میشود شرکتهای سازنده داخلی هیچ نمایندگی و مجوزی از شرکت اصلی برای تولید یا مونتاژ چنین محصولاتی در داخل دریافت نکردهاند.
سکوت و چشمپوشی وزارت صمت بر تولید کالاهای تقلبی را میتوان مشابه نادیده گرفتن تولید تلفنهای همراه ایرانی با نام مارک فنلاندی نوکیا دانست که به اعتراض رسمی این شرکت و سفیر فنلاند به جمهوری اسلامی ایران منجر شد.
در موضوع لوازم خانگی، دلیل فروش انواع تقلبی کمبود محصولات اصلی خارجی اصل در بازار و تقاضا برای آنها، با توجه به کیفیت و طول عمر این محصولات و تشابه قیمت با محصولات بیکیفیت داخلی، است.
پیش از تشدید تحریمها علیه جمهوری اسلامی، علی خامنهای به بهانه حمایت از تولیدکنندگان داخلی خواستار ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی به ایران شد.
با توجه به نبود قوانین بازدارنده در حوزه حق مالکیت و همسو بودن نهادهای نظارتی مانند وزارت صمت با تولیدکنندگان محصولات تقلبی، ایران در سالهای اخیر به بهشت لوازم خانگی تقلبی بدل شده است.
در شرایطی که اعضای اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی بر سناریو تولید این محصولات در کارگاههای زیرزمینی اصرار دارند، یاسر سوادکوهی، معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مهر ۱۴۰۱ این احتمال را مطرح کرد که برخی از تولیدکنندگان درجه چندم چینی از سالها پیش در ایران حضور داشته باشند و محصولات تولیدیشان را به نام مارکهای مطرح عرضه کنند.
تنوع شرکتهای صادرکننده گارانتی برای یک محصول یکی دیگر از ابهامها بازار لوازم خانگی تقلبی است. مشخص نیست این شرکتها چگونه حاضر شدهاند برای محصولاتی که با یک استعلام ساده، اصل بودن آن زیر سوال میرود، گارانتی صادر کنند. همچنین در صورت پذیرش فرضیه اصالت کالا این سوال مطرح است که چرا دستگاههای نظارتی با شرکتهایی که گارانتی آنها برای لوازمخانگی خارجی به معنای همکاری با قاچاق کالا است، برخورد قانونی انجام نمیدهند.
احسان فدایی، کارشناس حوزه لوازم خانگی، یکسان نبودن کیفیت محصولات تولیدی داخلی را عاملی برای تمایل خریداران به خرید کالاهای خارجی میداند که بازار را مهیای جولان دادن تقلبیفروشها کرده است.
گستردگی عرضه لوازم خانگی تقلبی در ایران به حدی است که خرداد ۱۴۰۱ اعلام شد تنها از یک انبار در منطقه امین حضور تهران نزدیک به ۱۴ کامیون لوازم خانگی تقلبی کشف شده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازمخانگی در سال ۱۴۰۱ هشدار داد: «نشانهای تجاری کرهای و آلمانی موجود در بازار تقلبی و قاچاقاند و مصرفکننده باید به این موضوع هوشیار باشد. به عنوان مثال یک یخچال ساید کرهای ۱۲۶ میلیون تومان است؛ اما یخچال تقلبی با همان مشخصات به خریدار با قیمت ۵۶ میلیون تومان فروخته میشود.»
حالا به نظر میرسد آنچه بنا بود با نام حمایت از تولید داخلی لوازم خانگی راه را بر واردات محصولات خارجی ببندد، به فرصتی برای سوءاستفاده از مصرفکنندگان ایرانی بدل شده است و قربانیان اصلی انحصار در بازار لوازم خانگی هم خریدارانیاند که یا باید به خرید محصولات بیکیفیت ایرانی تن بدهند یا با امید اصالت کالا دلخوش به این باشند که لوازم خانگی که با نام مارکهای مشهور خارجی به خانه میبرند، تولید یکی از همین تولیدکنندگان داخلی یا چینی متخلف نباشد.