با وجود آنکه بیش از ۷۰ درصد حبوبات مصرفی ایران وارداتی است، دولت پزشکیان با حذف ارز ترجیحی ۲۸ و ۵۰۰ تومانی برای واردات این گروه غذایی حیاتی، باعث افزایش افسارگسیخته قیمت حبوبات در ایران شده است.

هم‌زمان با روز جهانی کارگر و صدور بیانیه‌های مختلف اصناف کارگری در اعتراض به نبود عدالت معیشتی، فاصله چشمگیر حقوق‌ها تا خط فقر و همچنین سرکوب اعتراض کارگران ایرانی، کاهش ۲۰ هزار تومانی قیمت دلار به دلیل آغاز مذاکرات جمهوری اسلامی و ایالات متحده نیز به کاهش یا توقف رشد قیمتی انواع کالاهای اساسی در ایران منجر نشد و در غیاب چشم‌اندازی روشن به آینده، شتاب افسارگسیخته نرخ‌ها در تمامی بازارها ادامه دارد.

اکنون فهرست جدید کالاهای مشمول ارز ترجیحی در سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که برنج و روغن پالم نیز به‌طور کامل از جمع کالا‌های مجاز برای دریافت ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی کنار گذاشته شده‌اند. این در حالی است که طی سه ماه اخیر، مشکل کمبود روغن خوراکی در بسیاری از فروشگاه‌های شهرهای مختلف ایران به دغدغه‌ای مهم برای مردم تبدیل شده است.

سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران روز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت با تایید این خبر که قیمت لوبیاچیتی، یکی از پرمصرف‌تری حبوبات در سفره ایرانی، از کیلویی ۵۰۰ هزار تومان هم بالاتر رفته و از رشد ۲۰۰ درصدی قیمت این کالای اساسی طی حدود دو ماه اخیر خبر داد و گفت در حالی که لوبیا چیتی باید حداکثر با قیمت کیلویی ۲۰۰ هزار تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد، اما با به وجود «حباب اقتصادی» تحت تاثیر تغییر الگوی ارزهای حمایتی و نوسان‌های قیمت ارز، کنترل قیمت انواع حبوبات از توان دولت خارج شده است.

آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته حبوبات و سیب‌زمینی، به‌عنوان اجزای اصلی سفره کارگران و اکثریت جامعه ایران، رکورددار گرانی‌ها هستند و به ترتیب ۲۰۰ و ۱۹۳ درصد رشد قیمت داشته‌اند. سیب و پرتقال هم در فروردین امسال بیشترین تورم ماهانه را به ثبت رساندند. این در حالی است که میزان حقوق کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۴ تنها بین ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش داشته است.

در همین حال امروز پنجشنبه وب‌سایت تجارت‌نیوز در گزارشی، به آینده تاریک اقتصاد ایران پرداخت و با اشاره به انصراف جمهوری اسلامی از حضور در اکسپو ۲۰۲۵ نوشت: «انصراف ایران از اکسپو ژاپن، برخلاف سابقه تاریخی حضور ایران در این رویداد جهانی، بازتابی از فشارهای بین‌المللی و چالش‌های اقتصادی است. این تصمیم فراتر از یک انصراف ساده، بیانگر وضعیت پیچیده تعامل اقتصادی ایران با جهان است. انصراف ایران از شرکت در نمایشگاه اکسپو ژاپن، یک تصویر منفی از ایران به جهانیان نشان می‌دهد، چرا که ایران در هر شرایطی، حتی در دوران جنگ با عراق تلاش کرده بود در این نمایشگاه‌ها حضور داشته باشد، اما امسال از شرکت در این نمایشگاه انصراف داده که این نشان‌دهنده شرایط نامساعد اقتصاد کشور است.»

دولت دونالد ترامپ روز چهارشنبه هفته جاری علیه نهادهایی که به گفته واشنگتن، «در تجارت غیرقانونی نفت و محصولات پتروشیمی ایران نقش دارند» تحریم‌های جدیدی وضع کرد و این ترتیب تحت تاثیر سیاست‌های جنگ‌طلبانه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، فشارهای اقتصادی علیه ایران باز هم افزایش یافت.

این اقدام در آستانه دور تازه مذاکرات هسته‌ای میان آمریکا و جمهوری اسلامی ایران که قرار است روز شنبه در رم برگزار شود، انجام شد و بخشی از تلاش‌های دولت ترامپ برای افزایش فشارهای اقتصادی بر تهران تلقی می‌شود. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که هفت نهاد مستقر در امارات متحده عربی، ترکیه و ایران را به دلیل مشارکت در معاملات نفت و پتروشیمی ایران تحریم کرده است. همچنین دو کشتی مرتبط با این تجارت هدف تحریم قرار گرفته‌اند.

از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید، میزان فروش نفت جمهوری اسلامی دائما درحال کاهش است و با افزایش کسری بودجه دولت پزشکیان، طی ماه‌های اخیر تعداد کالاهای اساسی که ارز ترجیحی آنان قطع می‌شود، دائما در حال افزایش است.

در ایران، ارز ترجیحی تاکنون به واردات کالا‌هایی که نمونه داخلی نداشتند، تعلق می‌گفت، اما اکنون ارز ترجیحی برای واردات محصولاتی همچون حبوبات که بازار داخلی تنها توان تامین یک‌سوم تقاضای بازار را دارد، نیز قطع شده است. در حالی که گزارش‌های دولتی نشان می‌دهد ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای کالاهایی لوکس مانند کمپوت آناناس و انبه یا موز همچنان وجود دارد؛ آنچه بار دیگر وجود فساد ساختاری در نهادهای تصمیم‌گیر جمهوری اسلامی را اثبات می‌کند.