با پیدا شدن سه لاشه جدید فک خزری در سواحل استان مازندران، موارد مرگ این گونه در معرض انقراض در سال ۱۴۰۴ به عدد ۳۵ رسید.
روح‌الله اسماعیلی، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست مازندران، با اعلام این خبر گفت که لاشه‌ها چهاردهم خرداد در سواحل شهرستان‌های محمودآباد، بابلسر و عباس‌آباد مشاهده و مستندسازی شدند.
به گفته این مقام دولتی، هر سه لاشه در وضعیت پیشرفته فساد بودند و به همین دلیل، کالبدشکافی و تشخیص دقیق علت مرگ آن‌ها ممکن نبود.
خبرگزاری ایلنا به نقل از معاون محیط‌زیست مازندران نوشت: «پایش‌های منظم در نوار ساحلی استان با همکاری مرکز امداد و نجات فک خزری و اداره‌کل دامپزشکی مازندران ادامه دارد و در صورت فراهم بودن شرایط، نمونه‌برداری‌های تخصصی برای بررسی‌های بیشتر انجام خواهد شد».
روز سوم خرداد نیز روزنامه هفت صبح به نقل از محمدرضا کنعانی، سرپرست محیط‌زیست مازندران نوشته بود که بررسی داده‌های میدانی از سال ۱۴۰۱ تاکنون نشان‌دهنده روند نگران‌کننده مرگ‌ومیر فک‌های خزری است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کنعانی با بیان اینکه مرگ‌ومیر فک خزری عمدتا در بازه زمانی فروردین تا آبان رخ می‌دهد، گفت: «دلیل احتمالی مرگومیرها آلودگی‌های نفتی و صنعتی، کاهش منابع غذایی، بیماری‌های ویروسی مانند دیستمپر، گرفتار شدن در تور صیادان، برخورد با شناورها و آثار تغییرات اقلیمی است.»
سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست مازندران، افزود: «بخشی از مرگومیرها در فاصله‌ای دور از ساحل رخ داده و لاشه‌ها پس از چند روز، با امواج به نوار ساحلی رانده می‌شوند و در بسیاری از نمونه‌ها، به دلیل پیشرفت فساد لاشه، امکان کالبدگشایی علمی و تعیین دقیق علت مرگ فراهم نبوده است.»
سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست مازندران با تاکید بر نقش ویژه مازندران در حفاظت از این گونه خاطرنشان کرد: «این استان یکی از پهنه‌های اصلی استراحت و عبور فک خزری در سواحل جنوبی دریای خزر است و حفاظت از آن، مسئولیتی فراتر از استان است و در چارچوب تعهدات ملی و بین‌المللی کشور قرار دارد.»
در سال‌های گذشته نیز مرگ‌ومیر فک‌های خزری در سواحل جنوبی دریای خزر بارها خبرساز شد. از مرگ گروهی این گونه در سال‌های ۱۳۹۸، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ هم گزارش‌هایی منتشر شد که درباره وضعیت سلامت جمعیت فک‌ها و شرایط محیطی دریای خزر نگرانی‌های جدی برانگیخت. تکرار این رویدادها نشان‌دهنده تداوم تهدیدهای محیط‌زیستی و لزوم اتخاذ اقدام‌های حفاظتی موثرتر است.
فک خزری (Pusa caspica) تنها پستاندار بومی دریای خزر و یکی از گونه‌های شاخص این پهنه آبی است که تنها در این دریاچه یافت می‌شود. این گونه ارزشمند به دلیل کاهش قابل‌توجه جمعیت آن، تخریب زیستگاه، آلودگی‌های انسانی و تهدیدهای طبیعی، در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت به‌عنوان گونه‌ای «در معرض انقراض» ثبت شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که جمعیت فک خزری طی یک قرن گذشته از بیش از یک میلیون به کمتر از ۷۰ هزار کاهش یافته و همین موضوع زنگ خطر انقراض کامل آن را به صدا درآورده است.
فک خزری جثه‌ای نسبتا کوچک دارد و عمدتا از ماهی‌های کوچک و بی‌مهرگان دریایی تغذیه می‌کند. این گونه در فصل زمستان روی یخ‌های شناور در شمال دریای خزر زادوولد می‌کند، اما برای مهاجرت‌های فصلی و استراحت، به سواحل جنوبی از جمله مازندران می‌رود.
کارشناسان تاکید دارند که اجرای برنامه‌های ملی حفاظت، کاهش آلاینده‌ها، آموزش و آگاهی‌بخشی به جوامع محلی، پایش‌های مستمر و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای میان کشورهای حاشیه خزر، از جمله اقدام‌های حیاتی برای جلوگیری از نابودی کامل این گونه منحصربه‌فرد است.
