یک هفته پس از آن که مجلس شورای اسلامی در پایان جنگ ۱۲ روزه تلآویو و تهران، طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تصویب کرد و از سوی شورای نگهبان نیز بهسرعت به تصویب رسید، امروز چهارشنبه ۱۱ تیرماه مسعود پزشکیان این قانون را به سازمان انرژی اتمی و شورای عالی امنیت ملی ابلاغ کرد.
به این ترتیب، با وجود ادامه عضویت جمهوری اسلامی در معاهده منع اشاعه تسلیحات هستهای، بازرسان آژانس اجازه ورود به ایران و بازدید از صنایع هستهای را نخواهند داشت.
ابلاغ چنین قانونی از سوی رئیسجمهوری اسلامی ایران در حالی است که در روزهای گذشته، رافائل گروسی، دبیر کل آژانس، اعضای گروه ۷ و اتحادیه اروپا خواستار همکاری تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی شده بودند.
در زمان تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در جریان نطق پیش از دستورش از آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای محکوم نکردن حمله به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی انتقاد کرده و گفته بود که «آژانس با این کار اعتبار بینالمللیاش را به حراج گذاشت و به همین دلیل سازمان انرژی اتمی ایران تا تضمین امنیت تاسیسات هستهای، همکاری خود با آژانس را تعلیق میکند.» او سپس مدعی شد که «برنامه هستهای صلحآمیز» ایران با سرعت بیشتری به پیش خواهد رفت.
در پی این موضوع، روز دوشنبه وزرای امور خارجه گروه هفت کشور صنعتی با صدور بیانیهای ضمن حمایت از آتشبس میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل، خواستار از سرگیری مذاکرات برای دستیابی به توافقی برای رسیدگی به برنامه هستهای ایران شدند.
در بیانیه وزاری امور خارجه گروه ۷ تاکید شد که «ما خواهان از سرگیری مذاکرات هستیم که به یک توافق جامع، قابل راستیآزمایی و پایدار منجر شود که به برنامه هستهای ایران میپردازد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وزرای خارجه گروه ۷ همچنین در همان بیانیه تهدیدهای روزنامه کیهان علیه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی هستهای را محکوم کردند. روزنامه کیهان تهران، تحت نظر علی خامنهای خواستار محاکمه و اعدام رافائل گروسی شده بود.
کایالا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در گفتوگوی تلفنی با عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی خواستار از سر گرفته شدن مذاکره در سریعترین زمان ممکن شد.
کالاس روز سهشنبه در متنی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، اعلام کرد که به عراقچی گفته است همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید ادامه یابد و اتحادیه اروپا آماده تسهیل کردن این روند است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین هشدار داد که هرگونه تهدید درباره خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای به کاهش تنشها کمک نمیکند.
در همین حال وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که عراقچی در گفتگو با کالاس از مواضع برخی کشورهای اروپایی و مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی انتقاد کرده است.
به رغم این گفتگوها، قانون تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی درنهایت ابلاغ شد و بر اساس آن، دسترسی بازرسان آژانس به سایتهای هستهای جمهوری اسلامی بهطور کامل متوقف خواهد شد و ادامه نظارتها و تبادل اطلاعات سرنوشتی نامعلوم خواهند داشت.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز چهارشنبه در واکنش به این موضوع، اعلام کرد که در انتظار دریافت اطلاعات رسمی و روشن از سوی مقامات ایرانی است.
در بیانیهای کوتاه که از سوی آژانس منتشر شده، آمده است: «ما از گزارشها مطلع هستیم. آژانس بینالمللی انرژی اتمی در انتظار دریافت اطلاعات رسمی بیشتر از ایران است.»
اما در سوی دیگر نیز گیدعون سعار، وزیر خارجه اسرائیل، نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. او در پیامی شدیداللحن در شبکه اجتماعی ایکس این اقدام جمهوری اسلامی را معادل «نقض کامل تعهدات بینالمللی هستهای» ایران توصیف کرد.
سعار در این پیام، جمهوری اسلامی را متهم کرد که با اجرای قانونی که همکاری با آژانس را به حال تعلیق درمیآورد، بهطور کامل از توافقها و تعهدات هستهای بینالمللی خود عقبنشینی کرده است.
او در ادامه از کشورهای اروپایی امضاکننده توافق هستهای برجام (بریتانیا، فرانسه و آلمان) خواست که فوری بند موسوم به «مکانیسم ماشه» را فعال کنند و تمامی تحریمهای سازمان ملل که در چارچوب برجام تعلیق شده بود، بار دیگر علیه جمهوری اسلامی اعمال شود.
سعار تاکید کرد: «جامعه جهانی باید قاطعانه عمل و از تمامی ابزارهای ممکن برای توقف جاهطلبیهای هستهای ایران استفاده کند.»
مقامات جمهوری اسلامی در روزهای گذشته تاکید کردهاند که پس از حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هستهای، برنامه هستهای را با سرعت بیشتر و بدون توجه به هرگونه شرطی پیش خواهند برد.
علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شامگاه سهشنبه در گفتگوی ویژه خبری با تاکید بر رد صحبتهای دونالد ترامپ مبنی بر «غنیسازی صفر درصد» گفت: «از این به بعد بدون پذیرفتن هیچ شرطی، با هر درصدی غنیسازی انجام میدهیم.»
بروجردی با ادعای این که «تنها خط قرمز جمهوری اسلامی، ساخت سلاح هستهای است»، رافائل گروسی را به «خیانت به آژانس» متهم کرد و او را باعث جنگ و حمله اسرائیل و ایالات متحده به ایران دانست. او تاکید کرد که به همین دلیل تمامی همکاریها با آژانس را به حالت تعلیق درآوردیم.
مدیرکل آژانس پیش از این با افزایش گمانهزنیها درباره چگونگی ادامه فعالیت هستهای جمهوری اسلامی، اعلام کرده بود که طی نامهای رسمی به عباس عراقچی پیشنهاد دیدار و گفتگو درباره این موضوع را مطرح کرده است. گروسی همچنین با اعلام آمادگی برای سفر فوری به ایران هشدار داده بود که «اگر مسیر دیپلماتیک شکست بخورد، خشونت و ویرانی میتواند به سطحی تصورناپذیر برسد.»
جمهوری اسلامی در گذشته بارها مدعی «همکاری کامل» با آژانس بینالمللی انرژی اتمی شده، با این حال گزارشهای آژانس نشان میدهد که ایران با کارشناسان آژانس همکاری لازم را ندارد و نمیتوان تایید کرد که اهداف برنامه هستهای تهران کاملا صلحآمیز است.
در شرایط کنونی، مقامهای جمهوری اسلامی میگویند که اعتمادشان را به مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بیشازپیش از دست دادهاند و حتی در اظهاراتی تندتر، خواهان محاکمه او شدهاند.
در تازهترین اظهارنظر مقامات جمهوری اسلامی در این زمینه، روز چهارشنبه علی مظفری، معاون قوه قضاییه، رافائل گروسی را به «اقدامات فریبکارانه» متهم کرد و گفت که محاکمه غیابی او در ایران باید از طریق معاونت بینالملل قوه قضاییه بررسی شود.
او با اشاره به جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل گفت: «وقتی این فرد با اقدامات فریبکارانه و گزارش مزورانه مقدمات این جنایت را فراهم کرد، باید پاسخگو باشد.»
علی لاریجانی، مشاور علی خامنهای، هم پیش از آن، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تهدید کرده و گفته بود که «یک روزی باید به حساب رافائل گروسی هم رسید.»