۱۰ کشور عربی و اسلامی شامل مصر، بحرین، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اردن، فلسطین، ترکیه، اندونزی و نیجریه، به‌همراه اتحادیه عرب و سازمان همکاری‌های اسلامی، روز پنجشنبه دوم مرداد با صدور بیانیه‌ای مشترک که وزارت خارجه مصر منتشر کرد، تصویب اعلامیه پارلمان اسرائیل برای اعمال «حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری» را به شدت محکوم کردند.

این کشورها تاکید کرده‌اند این اقدام کنست (پارلمان اسرائیل)، «نقض آشکار و غیرقابل‌قبول حقوق بین‌الملل و تخطی صریح از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل»، ازجمله قطعنامه‌های ۲۴۲ در سال ۱۹۶۷، قطعنامه ۳۳۸ در ۱۹۷۳ و قطعنامه ۲۳۳۴ در سال ۲۰۱۶) خواهد بود. این قطعنامه‌ها بر بی‌اعتباری هرگونه اقدام و تصمیم با هدف مشروعیت‌بخشی به اشغالگری، از جمله فعالیت‌های شهرک‌سازی در اراضی فلسطینیان تاکید می‌کنند.

امضاکنندگان این بیانیه بار دیگر تصریح کردند: «اسرائیل هیچ حاکمیتی بر اراضی اشغالی فلسطین ندارد، اقدامات یک‌جانبه اسرائیل هیچ اثر حقوقی ندارد و نمی‌تواند وضعیت حقوقی سرزمین‌های اشغالی فلسطین، ازجمله قدس شرقی که بخش جدایی‌ناپذیر این سرزمین است را تغییر دهد. ما بر پایبندی خود به راه‌حل دو کشوری، بر اساس قطعنامه‌های بین‌المللی و ابتکار صلح عربی و تشکیل کشور مستقل فلسطینی در مرزهای چهارم ژوئن ۱۹۶۷ به پایتختی قدس شرقی تاکید می‌کنیم.»

۱۰ کشور عربی و مسلمان، همچنین در بیانیه خود هشدار دادند که این اقدامات اسرائیل، تنها به تشدید تنش‌های فزاینده در منطقه منجر می‌شود؛ «تنش‌هایی که به‌دنبال جنگ اسرائیل علیه غزه و پیامدهای فاجعه‌بار انسانی آن شدت یافته است.» این کشورها از جامعه جهانی، ازجمله شورای امنیت و همه طرف‌های ذی‌ربط خواستند مسئولیت‌های قانونی و اخلاقی خود را بر عهده گرفته و «فورا برای توقف سیاست‌های غیرقانونی اسرائیل که با زور در پی تحمیل واقعیت‌های جدید است و فرصت‌های صلح عادلانه و پایدار و راه‌حل دو کشور را از بین می‌برد»، اقدام کنند.

روز چهارشنبه اول مرداد، کنست اسرائیل با طرح حمایت از الحاق کرانه باختری موافقت کرد. این پیشنهاد، هرچند جنبه الزام‌آور حقوقی ندارد، اما بار نمادین و تاریخی مهمی دارد. دولت اسرائیل نیز از این اقدام در کرانه باختری حمایت می‌کند، اما هنوز رسما تصمیمی برای الحاق بخش‌هایی از این منطقه نگرفته است.

بر اساس گزارش‌های تازه‌ای که از سوی رسانه‌های اسرائیلی و فلسطینی منتشر شد، تصویب این پیشنهاد نمادین در کنست با واکنش‌های داخلی هم همراه بوده است. گروه‌های حقوق بشری اسرائیل هشدار داده‌اند که چنین اقدامات سیاسی، حتی اگر الزام‌آور نباشد، در عمل به افزایش شهرک‌سازی و اعمال فشار بر فلسطینی‌ها در کرانه باختری منجر می‌شود و روند تنش و خشونت در این منطقه را تشدید می‌کند.

وزارت خارجه ایالات متحده نیز پیش از این اعلام کرده بود که واشنگتن همچنان از راه‌حل دوکشوری حمایت می‌کند و از اسرائیل می‌خواهد از هرگونه اقدام یک‌جانبه که رسیدن به صلح را دشوارتر می‌کند، خودداری کند.

در همین حال، اتحادیه اروپا با ابراز نگرانی از تحولات اخیر، از طریق کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی این نهاد، تاکید کرده که اعضای این نهاد خواهان پایبندی همه طرف‌ها به توافق‌ها و قوانین بین‌المللی هستند.

واکنش‌های تازه نشان می‌دهد که موضوع الحاق کرانه باختری، فراتر از یک حرکت نمادین در پارلمان اسرائیل است و می‌تواند به عاملی برای افزایش فشارهای دیپلماتیک بر تل‌آویو و پیچیده‌تر شدن وضعیت امنیتی و سیاسی منطقه تبدیل شود؛ به‌ویژه در شرایطی که جنگ غزه همچنان ادامه دارد و بحران انسانی در این منطقه هر روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند.

کشورهای اسلامی و در راس آن‌ها عربستان سعودی، تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتختی «قدس شرقی» را تنها راه برقراری صلح و به رسمیت شناسی اسرائیل می‌دانند. ۲۶ می سال جاری میلادی، کمیته وزارتی مشترکی که از سوی نشست فوق‌العاده عربی-اسلامی درباره غزه در مادرید اسپانیا تشکیل شده بود، در بیانیه پایانی خود اعلام کرد که تلاش‌ها برای جلب حمایت ملموس جامعه جهانی از راه‌حل دو‌کشوری ادامه دارد. این کمیته همچنین نقض حقوق غیرنظامیان در غزه به‌دست اسرائیل را محکوم کرد و خواستار توقف فوری این حملات شد.

اعضای کمیته وزارتی بر پایان فوری محاصره نوار غزه و بازگشایی بدون قید و شرط تمام گذرگاه‌ها تاکید کرده و خواستار تضمین ورود مستمر کمک‌های بشردوستانه، امدادی و دارویی برای پاسخ به نیازهای فوری ساکنان غزه شدند. آن‌ها همچنین از طرح کشورهای عربی برای بازسازی غزه حمایت کردند.

شرکت‌کنندگان نشست مادرید بر اجرای راه‌حل دو‌کشوری بر پایه قطعنامه‌های بین‌المللی تاکید کرده و اعلام داشتند که ملت فلسطین حق دارد کشور مستقل خود را در مرزهای ۴ ژوئن ۱۹۶۷ با پایتختی قدس شرقی تشکیل دهد.