ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، روز پنج‌شنبه اعلام کرد که کشورش به همراه بریتانیا و آلمان نامه مربوط به فعال کردن «مکانیسم ماشه» را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کرده‌اند؛ روندی که بازگرداندن تمامی تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی را در پی خواهد داشت.
بارو تاکید کرد: «این اقدام به معنای پایان دیپلماسی نیست. ما مصمم هستیم از دوره ۳۰ روزه استفاده کنیم تا باب گفت‌وگو با جمهوری اسلامی باز بماند.»
یوهان فادیفول، وزیر خارجه آلمان هم گفت که آغاز روند بازگرداندن تحریم‌ها می‌تواند «مرحله‌ای تازه در مذاکرات دیپلماتیک» باشد و از تهران خواست با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل داشته و وارد مذاکره مستقیم با آمریکا شود.
سه کشور اروپایی نامه رسمی خود را به شورای امنیت ارسال کرده‌اند و تأکید کرده‌اند که این اقدام در واکنش به برنداشتن گام‌های مشخص از سوی جمهوری اسلامی در نشست اخیر ژنو صورت گرفته است. این تصمیم به معنای بازگشت خودکار همه تحریم‌هایی است که ذیل توافق هسته‌ای برجام تعلیق شده بود؛ تحریم‌هایی که بخش‌های مالی، بانکی، انرژی و دفاعی ایران را در بر می‌گیرد.
در مقابل، عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی اقدام سه کشور اروپایی عضو برجام را «غیرموجه و غیرقانونی» خواند و گفت تهران «پاسخی مناسب برای دفاع از حقوق و منافع ملی خود» خواهد داد. او در تماس تلفنی با همتایان اروپایی خود ابراز امیدواری کرد که سه کشور در روزهای آینده از این تصمیم خود برگردند. این تماس تلفنی پیش از اعلام رسمی ارسال نامه اروپایی‌ها به شورای امنیت سازمان ملل صورت گرفت و طی آن به عراقچی اطلاع داده شد که مکانیسم ماشه پس از پایان مکالمه‌شان فعال خواهد شد.
از سوی دیگر، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، هشدار داد که در صورت بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «به‌طور کامل بی‌معنا خواهد شد». به گفته او، در چنین شرایطی «اروپا عملا خود را از عرصه دیپلماسی با ایران کنار خواهد زد.»
برخی نمایندگان مجلس از جمله محمد کوثری، عضو کمیسیون امنیتی ملی و سیاست خارجی هم وعده خروج از پیمان منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای را داده‌اند.
گزینه‌های پیش روی جمهوری اسلامی
تحلیلگران سه سناریو برای واکنش احتمالی تهران مطرح می‌کنند:
کاهش همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب توافق پادمان‌ها؛ موضوعی که مقامات جمهوری اسلامی نیز به آن اشاره کرده‌اند.
خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) که می‌تواند تبعات جدی بین‌المللی داشته باشد.
تداوم مسیر دیپلماسی و بهره‌گیری از مهلت ۳۰ روزه برای نشان دادن حسن نیت و جلوگیری از بازگشت کامل تحریم‌ها.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گزارش‌ها حاکی است یه کشور اروپایی در نشست اخیر ژنو به ایران پیشنهاد داده بود در صورت همکاری کامل با آژانس، اجرای تصمیم را تا شش ماه به تعویق بیندازند. اما به دلیل ارائه نشدن تضمین‌های مشخص از سوی تهران، این پیشنهاد عملی نشد.
قرار است شورای امنیت روز جمعه جلسه‌ای ویژه برای بررسی نامه بریتانیا، فرانسه و آلمان برگزار کند. همزمان، روسیه و چین پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای تمدید توافق هسته‌ای ارائه کرده‌اند. اما اروپا و آمریکا معتقدند پیشرفت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی از جمله غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰ درصدی فراتر از نیازهای غیرنظامی است.
این در حالی است که جمهوری اسلامی بارها تاکید کرده برنامه هسته‌ای‌اش صرفا اهداف صلح‌آمیز دارد و هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریم‌ها با «پاسخ سخت» مواجه خواهد شد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هفته جاری بازگشت بازرسان این نهاد به ایران را تایید کرد اما تاکید داشت که هنوز چارچوب همکاری جدید به‌طور نهایی روشن نشده است. به گفته او، سرنوشت ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده جمهوری اسلامی، نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است.
آژانس برآورد کرده بود که ایران پیش از حملات اسرائیل در ۱۳ ژوئن، مواد کافی برای تولید دست‌کم شش بمب اتمی بالقوه در اختیار داشت؛ هرچند تأکید کرده شواهدی از یک پروژه تسلیحاتی منسجم وجود ندارد.
نگرانی از سرنوشت ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده جمهوری اسلامی پس از بمباران تاسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان در ۲۶ خرداد (۱۶ ژوئن) توسط آمریکا و اسرائیل به اوج رسید. تصاویر ماهواره‌ای منتشرشده از مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان خسارت جدی به برخی ساختمان‌ها را نشان می‌داد.
