باشگاه استقلال تهران به دلیل فسخ غیرقانونی و یک‌طرفه قرارداد منتظر محمد، مهاجم عراقی دو فصل پیش خود، از سوی فیفا با محرومیتی سنگین مواجه شد و تا دو پنجره نقل‌وانتقالاتی حق جذب بازیکن ندارد.

این خبر شوکه‌کننده برای میلیون‌ها هوادار تیم محبوب تهرانی، حتی تلخ‌تر از شکست سنگین ۷ بر یک برابر الوصل تلقی می‌شود؛ چرا که مدیران فعلی باشگاه در شرایطی برای ترمیم نقاط ضعف تیم در نقل‌وانتقالات زمستانی برنامه‌ریزی کرده بودند که حالا با حکم قطعی فیفا، آبی‌پوشان نه‌تنها از جذب بازیکن در زمستان امسال، بلکه در تابستان آینده نیز محروم خواهند بود.

بنا بر اعلام فیفا، این حکم برخلاف بسیاری از پرونده‌های مالی گذشته این باشگاه که به دلیل عدم پرداخت دستمزد بازیکنان و مربیان تشکیل می‌شد، با پرداخت بدهی هم قابل رفع نیست و استقلال علاوه بر پرداخت حدود ۳۰ میلیارد تومان به این مهاجم که حتی یک مسابقه هم با پیراهن استقلال انجام نداد، مجبور به تحمل محرومیت ۲ پنجره‌ای خواهد بود.

قرارداد منتظر محمد در دوره مدیرعاملی علی خطیر به امضا رسید، در دوره مدیرعاملی فرشید سمیعی فسخ شد و علی تاجرنیا، مدیرعامل فعلی استقلال نیز از زمستان سال گذشته تاکنون هیچ اقدامی جهت بستن پرونده و پرداخت مطالبات منتظر محمد انجام نداد.

رسانه‌های ایران تاکید کردند که با توجه به حتمی بودن تخلف باشگاه، در صورت شکایت به دادگاه عالی ورزش نیز «بعید است رای صادرشده متوقف شود» و همچنین استقلال ۳۰ روز زمان دارد تا غرامت منتظر محمد را پرداخت کرده و از «جریمه کسر امتیاز» پیشگیری کند.

میراث تلخ مدیران رانتی

این اتفاق تنها یک اشتباه فردی نیست؛ بلکه بخشی از زنجیره طولانی سوءمدیریت‌هایی است که استقلال را سال‌ها گرفتار کرده است. مدیرانی که به‌خصوص طی یک دهه اخیر با حمایت‌های سیاسی و امنیتی وارد فوتبال شدند، نه‌تنها تجربه، تخصص حرفه‌ای و سلامت مالی نداشتند، بلکه هر بار میراثی پر از پرونده‌های حقوقی، بدهی‌های سنگین و محرومیت‌های بین‌المللی برجای گذاشتند.

علی خطیر که قرارداد منتظر محمد را امضا کرد، همان مدیری است که پیش‌تر نیز بارها به دلالی، دریافت پورسانت و جعل سند متهم شده بود. گزارش‌های متعدد و حتی احکام قضایی زندان و شلاق علیه او و برخی دیگر از مدیران پیشین استقلال، مانند علی فتح‌الله‌زاده و مصطفی آجرلو، نشان داد که فساد مالی و سوءاستفاده از منابع باشگاه به یک رویه تبدیل شده است. با این وجود، چنین مدیرانی بارها با تغییر دولت‌ها یا لابی‌های سیاسی دوباره به باشگاه بازگشتند و همان چرخه معیوب را تکرار کردند.

فرشید سمیعی نیز که در دوره او قرارداد منتظر محمد فسخ شد، عملا پرونده‌هایی ایجاد کرد که بیشتر به ضرر باشگاه تمام شد. فسخ‌های یک‌طرفه با بازیکنان خارجی، جذب بازیکنان بوسنیایی بی‌کیفیت و پرونده‌های شکایتی فیفا تنها بخشی از کارنامه اوست. همین اشتباهات باعث شد استقلال در سال‌های اخیر بارها در فیفا محکوم شود و مبالغ سنگینی از بودجه عمومی شهروندان ایران صرف پرداخت جریمه و غرامت این باشگاه دولتی شود.

مارادونای قلابی و نیمکت‌نشین نساجی

داستان جذب منتظر محمد نمونه روشنی از تصمیم‌های آلوده و غیرعقلانی مدیران استقلال در سالیان اخیر است. او در حالی به استقلال آمد که سرمربی وقت، جواد نکونام، هیچ تمایلی به جذب این بازیکن نداشت. رسانه‌های دریافت‌کننده بودجه از علی خطیر در ایران او را «مارادونای آسیایی» معرفی کردند و از ستاره شدنش در تیم ملی عراق سخن گفتند؛ اما واقعیت این بود که او نه در استقلال و نه در تیم‌های بعدی‌اش در ایران و عراق مانند مس رفسنجان و نساجی مازندران، هرگز به بازیکنی تاثیرگذار تبدیل نشد. امروز او حتی در تیم نوزدهم لیگ عراق نیمکت‌نشین است.

با این حال، هزینه این انتخاب اشتباه را استقلال و هوادارانش باید بپردازند. قراردادی که بدون پشتوانه فنی بسته شد و سپس به شکل یک‌طرفه فسخ شد، حالا استقلال را با محرومیتی بی‌سابقه در تاریخ این باشگاه و مشابه محرومیت پرسپولیسی‌ها در دوران برانکو مواجه کرده است.

آنچه این بحران را سنگین‌تر می‌کند، سهل‌انگاری‌های بعدی مدیران استقلال است. پس از شکایت منتظر محمد به فیفا، استقلال حدود ۱.۵ سال فرصت داشت تا یا با بازیکن به توافق برسد و یا دفاع حقوقی محکمی ارائه دهد، اما این فرصت طلایی با بی‌عملی مدیریت فعلی آبی‌ها از دست رفت. نتیجه آن شد که فیفا نه‌تنها استقلال را به پرداخت غرامت مالی محکوم کرد، بلکه محرومیت قطعی دو پنجره‌ای را نیز به عنوان مجازات اضافه صادر کرد.

استقلال تنها قربانی یک پرونده نیست؛ بلکه مانند پرسپولیس، سپاهان، ذوب‌آهن، فولاد و ده‌ها باشگاه دولتی دیگر در ایران، اسیر ساختاری است که در آن سیاست‌زدگی و رانت‌خواری جایگزین حرفه‌ای‌گری شده است. زیرا مدیران باشگاه بر اساس رابطه‌های سیاسی یا گعده‌های امنیتی منصوب می‌شوند و تصمیم‌هایی که می‌گیرند که نه از منطق ورزشی، بلکه از مصلحت‌های شخصی و جناحی ناشی می‌شود.

هواداران استقلال در سال‌های اخیر بارها با چنین تلخی‌هایی روبه‌رو شده‌اند. از شکست‌های سنگین در زمین فوتبال، تا ارسال دیرهنگام فهرست بازیکنان به ای‌اف‌سی که به حذف تیم از لیگ قهرمانان آسیا منجر شد و حالا هم که اخبار بدهی‌ها و محرومیت‌ها در خارج از زمین این تیم را غرق بحران کرده است. اما محرومیت اخیر شاید از همه دردناک‌تر باشد؛ چرا که عملا دست تیم را برای ترمیم نقاط ضعف می‌بندد و حتی بهترین مربی هم نمی‌تواند بدون ابزار لازم تیم را نجات دهد.