پژوهشی تازه هشدار می‌دهد ترامادول، یکی از پرمصرف‌ترین مسکن‌ها در آمریکا که با نسخه فروخته می‌شود، بر کاهش درد‌های مزمن تاثیر چندانی ندارد و حتی می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات قلبی و برخی دیگر از بیمار‌های جدی را دو برابر کند.

بر اساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، حدود ۵۱.۶ میلیون بزرگسال در این کشور (تقریبا از هر پنج نفر، یک نفر) با درد مزمن زندگی می‌کنند. برای ۱۷.۱ میلیون نفر از آن‌ها، این درد بر کار، فعالیت روزانه یا هر دو اثر گذاشته است. یکی از داروهای رایج برای تسکین این درد، ترامادول است؛ مسکنی با اثر مشابه مواد افیونی که تنها در سال ۲۰۲۳، حدود ۱۶ میلیون بار تجویز شده است.

ترامادول سال‌ها به‌عنوان گزینه‌ای «ایمن‌تر» نسبت به سایر داروهای دارای مخدر شناخته می‌شد؛ دارویی که تجویز آن محدودیت چندانی نداشت، عوارض جانبی‌اش کمتر و خطر اعتیاد به آن پایین‌تر بود. با این حال نتایج ضدونقیض پژوهش‌ها درباره کارآیی واقعی ترامادول، گروهی از دانشمندان دانمارکی را برانگیخت تا این پرسش را مطرح کنند که آیا ترامادول واقعا برای درمان درد‌های مزمن موثر و بی‌خطر است؟

آن‌ها با بررسی ۱۹ کارآزمایی بالینی با شرکت شش هزار و ۵۰۶ بیمار مبتلا به بیماری‌هایی چون فیبرومیالژی، آرتروز و آسیب عصبی، دریافتند که ترامادول اثر محدودی بر تسکین درد دارد و میزان اثر آن به حدی نیست که به لحاظ پزشکی قابل‌اعتنا و معنادار باشد. از طرفی، بیماران مصرف‌کننده ترامادول دو برابر بیشتر از گروه مصرف‌کننده دارونما دچار عوارض جانبی شدید شدند.

بخش عمده این خطر ناشی از افزایش مشکلات قلبی مانند درد قفسه سینه، بیماری عروق کرونر و نارسایی قلبی بود. عوارض خفیف‌تری مانند حالت تهوع، سرگیجه، یبوست و خواب‌آلودگی نیز در آن‌ها شایع‌تر بود.

در گزارش، احتمال ارتباط ترامادول با برخی سرطان‌ها نیز مطرح شده است، هرچند این یافته به‌ دلیل کوتاه‌مدت بودن دوره پیگیری بیماران، قطعی نیست.

پژوهشگران تاکید کردند که در نتایج مطالعات موجود، میزان سوگیری بالا است، با این حال، شواهد نشان می‌دهد که مزایای ترامادول اغراق‌آمیز و خطرات آن کم‌اهمیت جلوه داده شده‌اند.

در نتیجه‌گیری نهایی این مطالعه که روز سه‌شنبه در نشریه بریتانیایی پزشکی مبتنی بر شواهد  (BMJ Evidence-Based Medicine) منتشر شد، چنین آمده است: «خطرات احتمالی استفاده از ترامادول برای تسکین درد، به‌احتمال زیاد، بیش از مزایای محدود آن است.»

این یافته‌ها در حالی منتشر می‌شود که آمریکا همچنان با بحران داروهای مخدر تجویزی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند؛ بحرانی که از اواخر دهه ۱۹۹۰ تاکنون، جان صدها هزار نفر را گرفته است. مطالعات نشان می‌دهد تا ۱۲ درصد از بیماران مبتلا به دردهای مزمن که داروهای مخدر مصرف می‌کنند، در نهایت به آن‌ها وابسته یا معتاد می‌شوند؛ امری که خطر سو‌ءمصرف (اوردوز) و مرگ را افزایش می‌دهد.

به گفته نویسندگان مقاله، «در ایالات متحده، شمار مرگ‌های ناشی از سوءمصرف داروهای مخدر از ۴۹ هزار و ۸۶۰ مورد در سال ۲۰۱۹ به ۸۱ هزار و ۸۰۶ مورد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. با توجه به این روند و یافته‌های کنونی، استفاده از ترامادول و سایر داروهای مخدر باید تا حد ممکن کاهش یابد».