پروژه‌ای که این روزها در راهروهای فیفا و فدراسیون فوتبال عربستان سعودی از آن حرف می‌زنند چیزی است بین معماری علمی‌تخیلی و نمایش آینده‌نگری ریاض: یک ورزشگاه معلق به ارزش یک میلیارد دلار، ۳۵۰ متر بالای سطح زمین، در دل شهر آینده‌گرای نئوم. جایی که عربستان سعودی می‌گوید اولین «ورزشگاه آسمانی» جهان خواهد بود؛ و بله، قرار است در آن بازی‌های رسمی جام‌جهانی برگزار شود.
این ورزشگاه که فعلا با نام «ورزشگاه نئوم» معرفی شده، قرار است در بدنه پروژه عظیم شهری «لاین» (The Line) ساخته شود؛ همان شهر خطی و عمودی ۱۷۰ کیلومتری که سعودی‌ها در شمال‌غرب کشور طراحی کرده‌اند.
ایده ساده است و در عین حال بی‌سابقه: به جای ساخت یک ورزشگاه روی زمین، کل ورزشگاه را در ارتفاع، در دل سازه آینه‌ای غول‌پیکر می‌سازند. تماشاگر وارد شهر می‌شود، نه یک محوطه ورزشی. شما در یک برج-شهر زندگی می‌کنید، کار می‌کنید، خرید می‌کنید، و بعد با یک سیستم حمل‌ونقل برقی بالا می‌روید و فوتبال را وسط آسمان می‌بینید.
از نظر عدد و رقم، این فقط یک طرح زیبا ولی کمتر کاربردی نیست. ظرفیت برنامه‌ریزی‌شده برای این ورزشگاه، حدود ۴۶هزار نفر است. یعنی نه یک ورزشگاه نمادین کوچک برای مراسم افتتاحیه و رویدادهای نمادین، بلکه یک ورزشگاه واقعی در مقیاس فیفا: بازی‌های مرحله گروهی تا یک‌چهارم نهایی جام‌جهانی ۲۰۳۴ قرار است آن‌جا انجام شود. طبق برنامه‌ریزی، ساخت از ۲۰۲۷ آغاز می‌شود و تا ۲۰۳۲ باید تمام شده باشد، یعنی دو سال قبل از شروع مسابقات.
زبان بصری این ورزشگاه کاملا حیرت‌آور است. بدنه خارجی تکه‌تکه و آینه‌ای است؛ انگار بخشی از یک آسمان‌خراش شکسته را بریده‌اند و در هوا نگه داشته‌اند. سقف مثل شیشه‌های خردشده معلق است. کل سازه برای این ساخته شده که از هر زاویه عکس بگیرید و در شبکه‌های اجتماعی بگذارید، احساس کنید وسط یک فیلم علمی‌تخیلی ایستاده‌اید، نه در میانه یک مسابقه مرحله گروهی جام‌جهانی فوتبال.
معماری داخلی، یک فرم نشیمن به شکل یک شش‌ضلعی توصیف شده: طبقات به صورت لانه‌زنبوری هستند تا هم میدان دید خوب باشد و هم صدای تماشاچی‌ها فشرده بماند. یعنی قرار است ورزشگاهی معلق باشد، ولی فضای صوتی‌اش مثل ورزشگاه‌های قدیمی پرصدا و هیچان‌انگیز بماند.
ورزشگاه نئوم قرار است ۱۰۰ درصد با انرژی تجدیدپذیر کار کند. سعودی‌ها می‌گویند کل تامین انرژی از همان زیرساخت سبز نئوم می‌آید و انتقال هوادارها به ورزشگاه هم با سیستم حمل‌ونقل تمام‌برقی انجام خواهد شد. در اطراف آن یک «منطقه ورزشی» طراحی شده: زمین‌های تمرینی، اقامتگاه بازیکن‌ها و کادر فنی، فضاهای تجاری و تفریحی. ایده رسمی این است: بعد از جام‌جهانی، این‌جا فقط یک یادگار معماری نخواهد بود، بلکه یک مرکز ورزشی-سرگرمی دائمی می‌شود.
این نکته مهم چنین طرحی است؛ عربستان با پروژه‌هایی مثل نئوم فقط دنبال برگزاری یک رویداد فوتبالی نیست، بلکه می‌خواهد خودش را به‌عنوان یک الگو در شهرهای آینده‌نگر معرفی کند: شهر عمودی، حمل‌ونقل پاک، بدون آلودگی، کیفیت زندگی لوکس.
ورزشگاه نئوم یکی از ۱۵ ورزشگاه برنامه‌ریزی‌شده برای جام جهانی ۲۰۳۴ است که در پنج منطقه اصلی‌ــ ریاض، جده، الخبر، ابها و نئوم‌ــ قرار خواهند داشت.
از دیگر پروژه‌ها، می‌توان به ورزشگاه بین‌المللی ملک سلمان در ریاض با ظرفیت ۹۲ هزار نفر برای میزبانی بازی افتتاحیه و فینال، و ورزشگاه شاهزاده محمد بن سلمان در منطقه قدیه اشاره کرد با سقف و زمین متحرک ساخته می‌شود. مجموع سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ورزشی این پروژه بیش از ۲۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
عربستان سعودی در دسامبر ۲۰۲۴ به‌عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۳۴ معرفی شد. این کشور پس از ژاپن و کره‌جنوبی در ۲۰۰۲ و قطر در ۲۰۲۲، سومین میزبان آسیایی مسابقات جام جهانی در قرن بیست‌ویکم خواهد بود و نخستین میزبان انفرادی پس از قطر به شمار می‌رود.
پیش‌بینی می‌شود به‌دلیل گرمای هوا، مسابقات در ماه‌های نوامبر و دسامبر برگزار شوند. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، از هواداران خواسته است در مورد زمان برگزاری مسابقات ذهنیت انعطاف‌پذیری داشته باشند و اشاره کرد که با توجه به گرمای تابستان، باید گزینه‌های تقویم رقابت‌ها دوباره بررسی شوند.
