سرانجام پس از هفته‌ها سردرگمی و نتایج ضعیف، پرسپولیس بار دیگر به چهره‌ای آشنا پناه برد. بازگشت اوسمار ویرا به نیمکت سرخ‌پوشان صرفا یک تصمیم مدیریتی جدید برای آرام کردن اعتراضات هواداران نبود، بلکه تلاشی بود برای بازگرداندن هویت هجومی و ساختار منسجم تیمی که در فصل گذشته کاملا از دست رفته بود.

نخستین آزمون این سرمربی جوان برزیلی، با سابقه قهرمانی در لیگ برتر ایران، دیدار حساس روز جمعه ۱۶ آبان در برابر استقلال خوزستان در تهران است؛ مسابقه‌ای که می‌تواند نشانه‌های اولین تغییرات بزرگ او را آشکار کند.

در روزهای پس از اخراج وحید هاشمیان، تمرینات پرسپولیس حال‌و‌هوایی متفاوت پیدا کرده است. بازیکنان می‌گویند اوسمار از همان نخستین جلسه تمرین، با وسواس و دقت خاصی بر جزئیات ایستایی بازیکنان، فاصله خطوط و انتقال توپ در فاز هجومی تمرکز کرده و به نظر می‌رسد قصد دارد با تغییر سیستم بازی، تیم را از وضعیت تدافعی و کم‌رمق هفته‌های گذشته بیرون بکشد.

او در گفتگوهای درون‌تیمی تاکید کرده است که پرسپولیس باید دوباره «فوتبال مالکانه و پیشرو» را به نمایش بگذارد؛ همان سبک آشنایی که به قهرمانی دو فصل سرخ‌پوشان با هدایت این سرمربی منجر شد و رضایت هواداران را جلب کرد. تبدیل باخت سه بر صفر به برد چهار بر سه برابر استقلال خوزستان در دو سال قبل یکی از اصلی‌ترین نمادهای همان فوتبال تهاجمی و جنگ تا ثانیه‌های آخر بود.

از تک‌مهاجم محتاط تا آرایش دو‌مهاجمه جسورانه

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بازسازی تاکتیکی اوسمار احیای سیستم دو‌مهاجمه است. پرسپولیس در این فصل دائما با یک مهاجم مرکزی بازی می‌کرد و همین موضوع باعث شده بود خط حمله به‌شدت وابسته به حرکات علی علی‌پور باشد. حالا سرمربی جدید تصمیم دارد بار هجومی را تقسیم کند و از یک مهاجم مکمل در کنار علیپور بهره ببرد. این تصمیم هم می‌تواند فشار مدافعان را پخش کند و هم به خط میانی امکان پیشروی بیشتری بدهد.

با توجه به مصدومیت احتمالی امید عالیشاه، گزینه‌هایی چون محمد عمری یا محمدامین کاظمیان برای نقش مهاجم دوم در نظر گرفته شده‌اند. این ترکیب به اوسمار اجازه می‌دهد تا در فاز تهاجمی از سیستم ۲-۴-۴ یا مشتق جدید آن استفاده کند، زیرا این چینش در دوران پیشین حضورش در پرسپولیس هم نتایج مثبتی داشت و می‌تواند دوباره توازن میان خطوط را برقرار کند.

بازگشت به اصول قدیمی با چهره‌ای مدرن

از سوی دیگر به نظر می‌رسد پرسپولیس اوسمار قرار نیست صرفا کپی نسخه قبلی باشد. جلسات تمرینی یک هفته اخیر نشان می‌دهد تمرکز این سرمربی این بار بیشتر بر بازی ترکیبی از جناح‌ها و مشارکت مدافعان کناری در خلق موقعیت است. در دیدارهای گذشته، کناره‌های پرسپولیس کاملا از کار افتاده بود، مدافعان کناری کمتر نفوذ می‌کردند و وینگرها در انتقال سریع توپ ناتوان بودند. اوسمار در تمرینات اخیر، نقش میلاد محمدی و اوریه را پررنگ‌تر کرده تا بار دیگر عرض زمین به خدمت حملات درآید.

از سوی دیگر، مشکل دیرینه سرخ‌پوشان در میانه زمین، یعنی نبود یک شماره شش واقعی، همچنان پابرجاست و این تیم در دو فصل گذشته عملا فاقد بازیکنی با توان تخریب و جمع کردن توپ‌های برگشتی بوده است. اوسمار می‌کوشد با اعتماد به میلاد سرلک یا محمد خدابنده‌لو، موقتا این خلا را پر کند، اما به نظر می‌رسد که در نیم‌فصل از مدیران باشگاه بخواهد یک هافبک دفاعی تخصصی به ترکیب اضافه شود.

خلاقیت گم‌شده در وسط زمین

ضعف در خلق موقعیت در خط میانی از دیگر دغدغه‌های اصلی سرمربی جدید است. سروش رفیعی و باکیچ در هفته‌های اخیر بیشتر در نقش پاس‌کارهای افقی ظاهر شده‌اند و چندان گلسازان عمقی نبوده‌اند. اوسمار در این بخش تمرکز ویژه‌ای بر حرکات بدون توپ و پاس‌های عمقی دارد و تلاش می‌کند ترکیب تازه‌ای میان بازیکنان پست‌های ۸ و ۱۰ ایجاد کند تا توپ سریع‌تر به خط حمله برسد. اگر او بتواند توازن میان خلاقیت و نظم دفاعی را برقرار کند، پرسپولیس دوباره به تیمی تبدیل خواهد شد که هم جذاب بازی می‌کند و هم نتیجه می‌گیرد.

ماموریت بازسازی و فشار هواداران

هواداران پرسپولیس که شاهد صدرنشینی رقیب سنتی و عقب ماندن تیم خود هستند، از اوسمار انتظار تحولی فوری دارند. آنها دیگر برای پروژه‌های بلندمدت صبر ندارند و خواهان تغییراتی هستند که هم از نظر روحی تیم را زنده کند و هم از نظر امتیازگیری فاصله را جبران کند. در این مسیر، ویرا نه‌تنها باید ترکیب و چینش تیم، که ذهنیت بازیکنان را نیز تغییر دهد و پرسپولیس از تیمی محتاط و کم‌ریسک به تیمی مهاجم و موثر تبدیل شود.

نکته دیگر، چگونگی بهره‌گیری از وینگرهاست؛ بازیکنانی که در تابستان گذشته با هزینه قابل‌توجهی جذب شدند، اما تا امروز تاثیرگذاری چندانی نداشته‌اند. اوسمار می‌خواهد نقش این بازیکنان را بازتعریف کند و برخی را به پست مهاجم سایه نزدیک‌تر کند و همچنین برخی را با وظایف دفاعی و انتقالی مشخص در جناح‌ها نگه دارد.

دیدار روز جمعه در برابر استقلال خوزستان صرفا یک مسابقه معمولی در جدول لیگ نیست. این بازی می‌تواند خط آغاز بازسازی بزرگ پرسپولیس باشد. اگر اوسمار بتواند ترکیب تازه‌اش را با ریتم مناسب و انگیزه بالا وارد میدان کند، شاید سرخ‌پوشان دوباره به همان تیم منسجم، خلاق و خطرناکی بدل شوند که هوادارانش سال‌ها با آن خاطره دارند. اما اگر در نخستین گام لغزشی رخ دهد، موج فشارها از روی سکوها تا دفتر مدیرعامل جدید و مالکان باشگاه به‌سرعت برخواهد گشت.

برای اوسمار ویرا، مسیر بازسازی پرسپولیس از همین جمعه آغاز می‌شود و در این مسیر نتیجه تنها معیار قضاوت نخواهد بود، بلکه «سبک بازی» و «روح تیمی» تعیین می‌کند که آیا بازگشت برزیلی‌ها می‌تواند خاطره طلایی گذشته را زنده کند یا نه.