کمیته ایمنی واکسنهای سازمان جهانی بهداشت، روز پنجشنبه ۲۰ آذر اعلام کرد بررسیهای علمی جدید هیچگونه ارتباطی میان تزریق واکسنها و بروز اختلال طیف اوتیسم نشان نمیدهد؛ نتیجهای که این نهاد پیشتر نیز بیش از دو دهه قبل به آن رسیده بود.
بر اساس این گزارش، کمیته مشورتی جهانی ایمنی واکسنها، دو بررسی نظاممند را ارزیابی کرده که شامل مطالعات منتشرشده از سال ۲۰۱۰ تا اوت ۲۰۲۵ میشود. این بررسیها هم بهطور کلی تمامی واکسنها، و هم واکسنهایی را در بر میگیرد که حاوی تیومرسال هستند. این ترکیب آلی دارای جیوه، برای نگهداری برخی واکسنها استفاده میشود و مدتهاست از سوی مخالفان واکسیناسیون هدف اتهام قرار گرفته است.
منتقدان مدعیاند این ماده میتواند در بروز اوتیسم نقش داشته باشد، اما این ادعایی تاکنون بنا به تاکید مکرر مطالعات علمی، بیاساس بوده است. کمیته تصریح کرد تنها زمانی میتوان وجود رابطه میان واکسنها و پیامدهای سلامت را معتبر دانست که تعداد قابلتوجهی از پژوهشهای باکیفیت، شواهدی پایدار و از نظر آماری معنادار ارائه دهند.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، ۲۰ مطالعه از مجموع ۳۱ تحقیق بررسیشده، هیچ مدرکی دال بر ارتباط میان واکسنها و اوتیسم پیدا نکردهاند. ۱۱ مطالعه دیگر که وجود «رابطه احتمالی» را مطرح کرده بودند نیز به گفته اعضای این کمیته، از ضعفهای جدی روششناختی رنج میبردند و احتمال جانبداری در آنها بالا بوده است.
این خبر در حالی منتشر میشود که ماه گذشته رابرت اف.کندی جونیور، وزیر بهداشت آمریکا، در گفتوگویی با روزنامه نیویورکتایمز گفته بود شخصا دستور داده است موضع دیرینه «مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا» را تغییر دهند؛ موضعی که سالها اعلام میکرد واکسنها موجب ابتلا به اوتیسم نمیشوند.
با این وجود، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، سپتامبر ۲۰۲۵ «اوتیسم» را با واکسنهای دوران کودکی و همچنین مصرف داروی مُسکن پرطرفدار «تایلنول/استامینوفون» در زنان باردار و کودکان مرتبط دانسته بود. تایلنول نام تجاری داروی استامینوفن است؛ یک مُسکن و تببر رایج که برای کاهش درد و پایین آوردن تب استفاده میشود. ترامپ در نشست خبری در کاخ سفید، همچنین به زنان باردار و والدین کودکان خردسال توصیه کرده بود از مصرف این داروی مسکن، بدون داشتن نسخه خودداری کنند.
بهرغم دههها پژوهش گسترده، علل دقیق «درخودماندگی» یا «اوتیسم» همچنان معما باقی مانده است. اوتیسم مجموعهای پیچیده از شرایط رشد است که با رفتارهای تکراری و مشکل در تعاملات اجتماعی مشخص میشود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
برخی پژوهشها پیشتر بیماری مادر در دوران بارداری را با افزایش خطر ابتلا به اوتیسم در کودک مرتبط دانسته بودند، موضوعی که شاید به بسیاری از مادران احساس گناه داده است. اما پژوهشهای تازهتر نشان میدهد هیچ «شواهد قانعکنندهای» وجود ندارد که اوتیسم میتواند ناشی از ابتلای مادر به عفونت، افسردگی یا سایر مشکلات سلامت در دوران بارداری باشد.
پژوهشگران معتقدند اوتیسم معمولا به عوامل ژنتیکی، قرارگیری در معرض آلودگی و دسترسی به خدمات درمانی مرتبط است. ماگدالنا یانچکا، پزشک و محقق به نیویورکپست گفت: «ما هیچ ارتباطی بین کدهای تشخیصی در پروندههای پزشکی که نشاندهنده عفونت در مادر و تشخیص اوتیسم در کودک باشد مشاهده نکردیم. با این حال، نمیتوانیم قطعی بگوییم که عفونت در مادر باعث اوتیسم نمیشود.»
این تیم پژوهشی سوابق بیش از ۱.۱ میلیون بارداری در دانمارک را بررسی کردند. آنها دریافتند که بیشتر موارد تشخیص اوتیسم در کودکان را میتوان به عواملی مانند سن مادر در دوران بارداری- احتمال اوتیسم در کودکان مادران مسنتر بیشتر است- و عوامل ژنتیکی نسبت داد.
پژوهشگران در این پژوهش که در نشریه پزشکی نیچر منتشر شده بود، توضیح دادند اگر زنی در دوران بارداری دچار افسردگی شود و کودک او بعدا مبتلا به اوتیسم تشخیص داده شود، احتمال بیشتری وجود دارد که هر دو دارای ژنهای مشترکی باشند که باعث بروز این دو عارضه در آنها شده است، نه اینکه افسردگی مادر عامل مستقیم ابتلا به اوتیسم در جنین در حال رشد باشد.
یانچکا توضیح داد: «بسیاری از مادران کودکان مبتلا به اوتیسم احساس گناه میکنند. فکر میکنند که در دوران بارداری مرتکب اشتباهی شدهاند.» او به نیویورکپست گفت بیش از ۳۵۰ ژن با اوتیسم و تاخیر رشد ارتباط دارند و احتمالا ژنهای بیشتری در این موضوع دخیلاند. این جهش ژنی فقط در اسپرم یا تخمک والدین رخ میدهد، بنابراین خود والدین تحت تاثیر قرار نمیگیرند اما جهش به کودک منتقل میشود.
با این حال میزان ابتلا به اوتیسم در جهان همچنان رو به افزایش است و یانچکا به زوجهایی که فرزندی در راه دارند و بهدلیل سابقه اوتیسم در اعضای نزدیک خانوادهشان نگراناند، توصیه میکند با یک مشاور ژنتیک صحبت کنند تا درباره احتمال تشخیص اوتیسم در فرزندشان اطلاعات بیشتری کسب کنند.
