مایک پمپئو، وزیر خارجه سابق آمریکا، با انتقاد از خروج فاجعهبار نیروهای آمریکایی از افغانستان، میگوید که آمریکا بار دیگر در معرض خطر حملهای مشابه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ قرار گرفته است. پمپئو که در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰، توافقنامه صلح با طالبان را در دوحه امضا کرد، از عملکرد دولت بایدن در خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان انتقاد کرد و گفت، سلطه طالبان بر افغانستان، امنیت ایالات متحده را به خطر انداخته است.
پمپئو که در پادکست میزگرد «کتس روند تیبل» صحبت میکرد، گفت: «به احتمال زیاد، مانند ۲۰ سال پیش که به نیویورک حمله شد، یک بار دیگر مورد حمله قرار بگیریم.»
پمپئو پیش از این نیز با انتقاد از نحوه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، ضعف مدیریت دولت بایدن را عامل کشته شدن ۱۳ سرباز آمریکایی در فرودگاه کابل دانسته بود. به باور پمپئو، عملکرد ضعیف دولت بایدن در افغانستان، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، را برای حمله به اوکراین جسور کرده است.
پمپئو افزود: «آن ناکامی، باعث شرمساری کشور ما در صحنه جهانی شد و کشور ما را ناامن کرد. همچنین، پوتین متقاعد شد که میتواند حمله تهاجمی خود را به اوکراین آغاز کند.»
در همین حال، ژنرال فرانک مککنزی، فرمانده پیشین سنتکام، روز یکشنبه، ۲۸ اوت ۲۰۲۲، در مصاحبه با فاکس نیوز گفت، پیش از خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان، پنتاگون به کاخ سفید گفته بود که در پی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، روند بازگشت طالبان به قدرت در آن کشور تسریع خواهد شد.
مککنزی که در جریان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، فرماندهی سنتکام را برعهده داشت، اکنون میگوید که مخالف خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان بوده است. او در این مورد گفت: «من توصیه کردم که از خروج خودداری کنیم. توصیه و نظرم، اکنون نیز همین است. ما فرصت داشتیم که یک نیروی کوچک خود را در افغانستان حفظ کنیم.»
پمپئو و مککنزی، دو مقام ارشد دولت پیشین آمریکا بودند که در جریان مذاکرات صلح آمریکا با طالبان، بر گفتوگوها نظارت کامل داشتند. این دو مقام پیشین در حالی از نحوه خروج و نیز خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان انتقاد میکنند که خود از مجریان طرح خروج دانسته میشوند. پمپئو نیز پای توافقنامهای را امضا کرد که عامل به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان پنداشته میشود. توافقنامه دوحه که در آن خروج کامل نیروهای آمریکایی پذیرفته و اعلام شد، طالبان را نه یک گروه، بلکه در حکم یک حکومت به رسمیت شناخت. در متن توافقنامه دوحه، از طالبان با عنوان «امارت اسلامی افغانستان» که نام رسمی این گروه است، نام برده میشود. آمریکا که ۲۰ سال با طالبان جنگید، نخستین دولتی بود که از طالبان در یک متن رسمی، با عنوان «امارت اسلامی افغانستان» نام برد.
به باور بسیاری از کارشناسان تحولات سیاسی، سقوط دولت پیشین افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ و در نتیجه امضای توافقنامه صلح میان طالبان و دولت وقت آمریکا در دوحه، کلید خورد. پس از امضای آن توافقنامه، قرار بود مذاکرات میان طالبان و دولت پیشین افغانستان آغاز شود، اما طالبان با معطل کردن مذاکرات و خودداری از حاضر شدن بر سر میز گفتوگو، حملات خود را برای پیشروی به سمت مراکز شهرستانها و شهرهای بزرگ آغاز کردند.
همزمان با تشدید حملههای طالبان برای تصرف شهرها، روند خروج نیروهای خارجی نیز تسریع شد و کمکهای فنی وزارت دفاع آمریکا به نیروهای نظامی افغانستان، بهویژه نیروی هوایی، کاهش یافت و در ماههای آخر جنگ، این کمکها به صورت کامل متوقف شدند.
طالبان که امضای توافقنامه دوحه را شکست تاریخی آمریکا در افغانستان و فرصت بازگشت به قدرت تلقی میکردند، هیچ نیازی نمیدیدند که با دولت پیشین افغانستان که روزانه بخشهایی از قلمرو و دامنه نفوذ خود را از دست میداد، گفتوگو کنند.
ایالات متحده، قدرتهای منطقه، و کشورهای همسایه افغانستان نیز روابط خود را با سران طالبان گسترش دادند و هیاتهای طالبان هر هفته به کشورهای مختلف جهان سفر کردند.
این مانور طالبان و پشت کردن آمریکا به ارتش افغانستان، باعث شد تا مقامهای دولت اشرف غنی که غرق در فساد و اختلاس بودند، شهرها را یکی از پس دیگری، به طالبان واگذار کنند.
هرچند مقامهای ارشد دولت ترامپ، نحوه خروج نیروهای آمریکایی را از افغانستان باعث به خطر افتادن امنیت ایالات متحده و سلطه کامل طالبان بر افغانستان میدانند، اما واقعیت این است که زمینه سقوط دولت افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، در نتیجه توافقنامه دوحه مهیا شد که مقامهای دولت ترامپ آن را پذیرفتند و امضا کردند.