پس از انتشار ویدیوها و اخباری از وضعیت وخیم ورزشگاه آزادی در سری رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا و ناتوانی مسئولان ورزش ایران در بازسازی و نگهداری این ورزشگاه سالخورده، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران، دستور داد تا یک مجموعه چندمنظوره ورزشی در پایتخت ساخته شود، اما اکنون یک کارشناس مخاطرات در حوزههای زمین‌شنانسی و زلزله در گفت‌وگو با روزنامه شرق، مکان انتخاب‌شده برای ساخت ورزشگاه جدید را «یک خطای تاریخی» و دارای «اثرات جبران‌ناپذیر» دانسته و تاکید کرد که مسئولان نباید اشتباه صورت‌گرفته در ساخت برج میلاد و پل طبقاتی صدر را مجددا تکرار کنند.
دوازدهم مهرماه امسال، محسن منصوری، معاون اجرایی ابراهیم رئیسی، خبر داد که ظرف کمتر از یک ماه، ۳۰۰ هکتار از زمین‌های اطراف محل دفن روح‌الله خمینی در جنوب غربی تهران از طرف هیئت دولت برای ساخت ورزشگاه جدید انتخاب شده است و اکنون نهاد ریاست‌جمهوری و وزارت ورزش در مرحله مشخص کردن شرکت مشاور و پیمانکار برای آغاز پروژه‌اند.
با اینکه کیومرث هاشمی، وزیر ورزش و جوانان، ساخت این مجموعه ورزشی را «افتخاری برای این دولت» میداند، اما مسعود مجرب، کارشناس مخاطرات در حوزههای زلزلهشناسی، زمین‌شناسی و فرونشست، به زینب رحیمی، خبرنگار شرق، گفت: «ساخت ورزشگاه در این محدوده که هم دچار فرونشست شدید و هم در لرزه‌‌خیر است، از جمله اشتباهات تاریخی است، چون ساخت بنای بزرگی مثل ورزشگاه در منطقه‌ای درگیر با دو مخاطره زمین‌شناختی، به دور از منطق است. اگر از ۱۰ کارشناس مخاطرات در حوزههای زلزلهشناسی، زمین‌شناسی و فرونشست بپرسید که بدترین جای تهران کجا است، بدون تردید پاسخ می‌دهند جنوب غربی تهران، حد‌فاصل رباط‌کریم، اسلامشهر و چهاردانگه. اینجا یکی از بدترین‌‌‌ها نیست بلکه بدترین محدوده تهران است. چون هم نرخ فرونشست بالایی دارد و هم اینکه دو گسل این منطقه را قطع می‌کند.»
مجرب توضیح می‌دهد که مسئولان بنا دارند ورزشگاه را در جنوب چهاردانگه، بخش‌هایی از اسلامشهر، نصیرشهر، صباشهر و رباط‌کریم بسازند؛ منطقه‌ای که تا ۲۰ سانتی‌متر نشست در سال دارد و این عدد، بسیار زیاد است. ضمن اینکه این محدوده، در حاشیه فرونشست قرار دارد و همیشه آسیب‌ها در حاشیه فرونشست، بیشتر و جدی‌تر از مرکز فرونشست است.
این کارشناس مخاطرات زمین‌شناختی در پاسخ به این سوال که اگر سالانه ۲۰ سانتی‌متر نشست اتفاق می‌افتد، پس چرا ساختمانها خراب نمی‌شوند و چرا اثر فرونشست محسوس نیست، پاسخ می‌دهد: «باید بگویم این منطقه بسیار وسیع و محدوده تحت تاثیر فرونشست هم گسترده است. نشست زمین به یک شکل و به یک اندازه اتفاق می‌افتد و در نتیجه اثر فرونشست را فعلا به شکل ریزش ساختمان نمی‌‌بینیم، بلکه فقط شاهد ترک خوردن ساختمانها هستیم. دو گسل شمال ری و گسل کهریزک از کمر اسلامشهر رد شده‌اند و این گسل‌ها جدا از اینکه فعال باشند یا بعدا فعال بشوند، می‌توانند آسیب‌زا باشند. این‌ها جزو گسل‌های مهم جنوب تهران و لرزه‌خیز هستند. ضمن اینکه وقوع زلزله در زمینی که بر اثر فرونشست پوک و سست شده، اثر تخریبی بیشتری دارد.»
مسعود مجرب تاکید دارد که در شرایط موجود برای جلوگیری از مخاطرات فرونشست، مسئولان دولت ایران باید به‌دنبال فرار از زون‌های (مناطق) خطرناک باشند، نه اینکه در مناطق خطر فرونشست ورزشگاه بسازند.
او در ادامه با انتقاد از ساخت خط متروی اسلامشهر نیز گفت: «کشیدن مترو برای اسلامشهر کار اشتباهی بود که هنوز صدایش درنیامده، حالا هم متاسفانه به فکر ساختن ورزشگاه در این محدوده افتاده‌اند. در این محدوده نرخ فرونشست بالا و زون خطر است، در نتیجه باید به سلامت روان افرادی که اصرار می‌کنند در این محدوده باید ورزشگاه ساخته شود شک کنیم.»
این کارشناس مخاطرات زلزلهشناسی و زمین‌شناسی، همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا امکان بهسازی و اقدام پیشگیرانه در حین ساخت ورزشگاه برای کاهش خطرات زلزله و فرونشست وجود دارد، گفت: «اگر می‌خواستند یک ساختمان بسازند، می‌توانستیم روی بهسازی آن تمرکز کنیم ولی می‌خواهند محدوده وسیعی را زیر ساخت‌وساز ببرند و ورزشگاه بسازند. در محدوده وسیعی مثل ورزشگاه حتما بر اثر ترک‌ها و فیشرهای ناشی از فرونشست، سازه دچار آسیب جدی خواهد شد.»
مسعود مجرب با انتقاد از اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی در ایران، بدون انجام مطالعه کافی، معتقد است که مدیران شهری در پایتحت دو تصمیم غلط بسیار بزرگ را در کارنامهشان دارند که یکی برج میلاد و دیگری پل طبقاتی صدر است؛ «هر دوی این سازه‌ها در اشتباه‌‌ترین نقطه ساخته شده‌اند. برج میلاد به‌عنوان بلندترین ساختمان شهر باید در مرکز شهر ساخته می‌شد ولی در شمال تهران، آن‌هم روی گسل پردیسان ساخته شد. یعنی اگر از شما بپرسند بدترین جایی که می‌شد برج میلاد را ساخت، کجاست؟ باید پاسخ بدهیم همین‌جایی که ساخته شد. طبق مطالعه‌ای که انجام دادیم، در‌حال‌حاضر هم تعدادی ترک در مرکز همایش‌های برج میلاد وجود دارد. پل طبقاتی صدر هم روی زون گسلی شمال تهران بنا شده است. این خطاها به قدری بزرگ است که کسی باور نمی‌کند که مسئولان بدون مطالعه و بررسی مخاطراتی مثل زلزله و فرونشست اقدام به ساخت‌وساز می‌کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در جلسه مکان‌یابی ورزشگاه جدید تهران که روز ۹ مهرماه برگزار شده بود، علاوه بر معاون اجرایی رئیسجمهوری، وزیر ورزش و جوانان، سرپرست حرم روح‌الله خمینی و دو معاون شهرداری تهران هم حضور داشتند، اما هیچ گزارشی درباره کارشناسی وضعیت استحکام زمین انتخابی و مخاطرات ۲ گسل موجود در این منطقه منتشر نشده است.
در این نشست، منصوری معاون اجرائی رئیسجمهوری که قبلا در همین دولت سیزدهم، استاندار تهران بوده، تاکید کرد که «جای یک کار بزرگ در حوزه ورزش در کارنامه دولت سیزدهم و دولت‌های بعد از انقلاب خالی بود و قصد داریم این کار را با ساخت یک استادیوم بزرگ انجام بدهیم».
مسعود مجرب توضیح می‌دهد: «دولت سیزدهم می‌‌خواهد ورزشگاهی را برای جبران کمبود ورزشگاه در پایتخت بسازد، اما قبل از تصمیم به ساخت باید به دو سؤال جواب بدهد؛ اول اینکه آیا تهران ظرفیت توسعه بیشتر را دارد؟ دوم اینکه محدوده‌ای که در نزدیکی حرم انتخاب کرده‌‌اند آیا محدوده مناسبی برای ساخت مجموعه ورزشی هست یا خیر؟ کارشناسان شهری توصیه اکید می‌کنند که باید از بزرگ‌شدن تهران جلوگیری شود، اما دولت و مدیران شهری همچنان به دنبال توسعه تهران و کسب اعتبار از طریق ساخت پروژه‌های عمرانی، آن‌هم بدون مطالعه و ارزیابی اثرات هستند.»
نکته مهم دیگر در این پروژه این است که معاون اجرایی رئیسجمهوری ایران می‌گوید محل تامین بودجه ساخت ورزشگاه جدید هنوز مشخص نشده و تنها به این نکته اشاره کرده است که بودجه ساخت از بودجه عمومی نخواهد بود، بلکه بودجه «از طریق مجوزهای خاص و تهاتر، با مشارکت سرمایه‌گذار خصوصی» تامین می‌شود؛ نکته‌ای که ادعای پیشین ابراهیم رئیسی برای «ساخت ورزشگاهی ملی» را زیر سوال می‌برد، زیرا دریافت چنین مبلغ هنگفتی از بخش خصوصی یا نهادهای شبه‌نظامی مانند سپاه پاسداران، منافع عمومی و مردمی این ورزشگاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و سرنوشت ورزشگاه امام رضای مشهد که شبیه به ملک شخصی آستان قدس رضوی و امام جمعه این شهر شده را یادآوری خواهد کرد.
ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری اسلامی ایران، ۲۰ شهریور (۱۱ سپتامبر)، در جمع برخی از مدال‌آوران رشته‌های ورزشی و روسای فدراسیون‌ها، به نبود «یک ورزشگاه جامع که در شان قهرمانان ملی و ورزشکاران خارجی» باشد اعتراف کرده و خواستار ساخت چنین ورزشگاهی در تهران شده بود.
او با ادبیات خاص و زبان مبهم خود، مقابل قهرمانان ورزشی گفت: «ورزشگاه آبرومند، در شان و منزلت قهرمانان ملی، و اینکه بتواند میزبان مهمانان خارجی باشد، یک ورزشگاه در شان، در تهران شکل بگیرد. یک ورزشگاه کاملا جامع را کاملا موافقم. این را معتقدم که باید دنبال کرد، ولو اینکه هزینه داشته باشد، اما اینجا هزینه نیست، سرمایه‌گذاری است. من به‌نظرم اگر بتوانیم یک مجموعه ورزشی آبرومندی که در شان ورزش و قهرمانی ملت بزرگ ایران باشد، در تهران شکل بدهیم، این را حتما می‌شود دنبال کرد. من هم با این کار موافقم.»
