بیش از دو قرن پیش، یان اوانگلستا پورکینیه، فیزیولوژیست اهل چک، دریافت که در روزهای آفتابی، گل‌های قرمز به رنگ قرمز آتشی و روشن به نظر می‌رسند، اما به نظر می‌رسد که ته‌رنگ آن‌ها هنگام شب تغییر می‌کند.

این پدیده که اکنون به عنوان اثر پورکینیه (Purkinje effect) شناخته می‌شود، توضیح می‌دهد که چرا رنگ‌ها بسته به میزان نور موجود، متفاوت به نظر می‌رسند. قرمز روشن در نور کم، تیره‌تر، محو و گاه تقریبا سیاه به نظر می‌رسد، در حالی که رنگ‌های آبی و سبز زنده‌تر می‌شوند.

خورشیدگرفتگی کامل پیش رو در مناطقی از مکزیک، کانادا و ایالات متحده آمریکا که روز دوشنبه ۸ آوریل برابر با ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ رخ خواهد داد، فرصتی تاریخی برای مشاهده اثر پورکینیه فراهم می‌کند.

به گزارش سی‌ان‌ان، در جریان خورشیدگرفتگی، ماه به‌تدریج جلو نور خورشید را می‌گیرد و میزان نور در دسترس برای چشم ما را کاهش می‌دهد. از آنجا که در طول خورشیدگرفتگی، این انتقال از نور روز به نور کم‌شدت عصر نسبتا سریع اتفاق می‌افتد، تفاوت درخشندگی رنگ یا اصطلاحا «کنتراست» نور، قابل توجه خواهد بود.

اثر پورکینیه در واقع روشی است که چشم و مغز ما بر اساس آن، نور را تفسیر می‌کند و از آنجا که در زمان خورشیدگرفتگی، چشمان ما زمان کافی برای سازگاری با این تغییرات ندارند، شاهد خواهیم بود که رنگ قرمز اشیا در مقایسه با رنگ آبی یا سبز، بسیار تیره‌تر به نظر می‌رسند.

به گفته دانشمندان، برای دیدن اثر پورکینیه، افراد باید عینک مخصوص خورشید‌گرفتگی را بردارند. البته این کار را تنها زمانی باید انجام داد که به محیط اطراف نگاه می‌‌کنیم و نه به خورشید. با پوشیدن لباس قرمز و سبز هنگام خورشیدگرفتگی، می‌توان تغییرات در اشباع رنگ‌ها را بیشتر و بهتر درک کرد.

البته توجه داشته باشید که این پدیده را نمی‌توان با دوربین‌ ثبت کرد چرا که این اثر در واقعیت رخ نمی‌دهد، بلکه روشی است که چشم انسان بر مبنای آن، نور را تفسیر می‌کند.