گسترش دامنه جنگ از اردن تا باب‌المندب

هدف قرار دادن کشتی‌رانی در دریای سرخ به معنای جهانی شدن درگیری است که آسیب آن به اسرائیل و مصر محدود نمی‌شود، بلکه سراسر جامعه جهانی را تهدید می‌کند

قایق گشت‌زنی نیروهای دولت قانونی یمن در سواحل این کشور در دریای سرخ. ۱۲ دسامبر ۲۰۲۳. عکس از: AFP 

دامنه جنگ بین اسرائیل و حماس چه از لحاظ خشونت و چه از لحاظ جغرافیا به‌طور قابل‌توجهی گسترش یافته است. این نخستین بار است که اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها با هزاران جنگجو در برابر یکدیگر مبارزه می‌کنند. دامنه جنگ از نظر جغرافیایی آن‌چنان گسترده شده که امنیت اردن، دریای سرخ و باب‌المندب را هدف قرار داده و به جبهه جدیدی تبدیل شده است.

حملات حوثی‌ها درگیری را به سطح جدیدی رساند و باعث ایجاد ائتلاف نظامی دریایی متشکل از ۲۰ کشور شد. البته آخرین طرحی که پیش از این برای محافظت از خطوط دریایی انجام شد، در سال ۱۹۸۷ در جریان جنگ ایران و عراق بود که نفت‌کش‌های کویتی با پرچم آمریکا هدف حمله قرار گرفتند.

در حالی‌که حزب‌الله لبنان از مشارکت در جنگ طفره می‌رود و سوریه سعی می‌کند سیاست بی‌طرفی را دنبال کند، حوثی‌ها به میدان نبرد جدیدی سوق داده می‌شوند. تلاش برای بی‌ثبات کردن اوضاع اردن آغاز شد و این کشور هدف حمله قرار گرفت. نیروهای اردنی با شبه‌نظامیانی که سوار بر خودورهایی از استان سویدای سوریه آمدند و از مرز عبور کردند، به مقابله پرداختند. هیچ توضیحی جز این وجود ندارد که جمهوری اسلامی به گسترش هرج‌ومرج تهدید می‌کند و خواستار توقف روند نابودی گروه‌های نیابتی‌اش یعنی حماس و جهاد اسلامی در غزه و حفظ سرمایه‌گذاری طولانی‌مدتش در آن‌ها است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

با توجه به اصرار اسرائيل به نابودی حماس و اعلام این که تل‌آویو هدفش در این زمینه را بدون توجه به مخالفت‌های بین‌المللی، سرنوشت گروگان‌ها و احتمال گسترش جنگ در مرز شمالی آن با لبنان، دنبال می‌کند، انتظار می‌رود تشدید تنش از سوی ایران توسعه یابد.

این نخستین بار است که دریای سرخ به جبهه جدیدی از جنگ تبدیل می‌شود که ممکن است تا سال‌ها ادامه پیدا کند، حتی اگر نبرد غزه هم پایان یابد، مگر اینکه با منبع تهدیدها در مسیر کشتی‌رانی بین‌المللی به‌طور هماهنگ و مشترک برخورد شود.

تصویر وضعیتی که بر منطقه حاکم است، روشن‌تر شده و نشان می‌دهد راهبرد تهران در استفاده از حوثی‌ها به‌عنوان گروه نیابتی، تنها محدود به کنترل یمن و تهدید عربستان سعودی و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس نبود، بلکه برای رسیدن به باب‌المندب و به حداکثر رساندن نقش و نفوذ منطقه‌ای ایران در منطقه بود. امروز نفوذ ایران بر سه دریا یعنی خلیج فارس، دریای سرخ و مدیترانه گسترش یافته است.

در گذشته نیز ایران با ارسال کشتی‌های جنگی به دریای سرخ و مین‌گذاری، نفت‌کش‌ها را هدف قرار داد، اما این ماموریت دور و دراز نظامی- دریایی نتوانست موفقیت چندانی به دست آورد، به‌ویژه پس از سرنگونی رژیم عمر بشیر در سودان که به ایران اجازه می‌داد از بندرهای دریایی سودان استفاده کند. ایران امروز برای انجام این اقدام از صنعا، پایتخت یمن، استفاده می‌کند.

ممکن است ناوگان دریایی ائتلاف آمریکا در متوقف کردن عملیات کشتی‌ربایی حوثی‌ها به موفقیت دست یابد، اما حوثی‌ها می‌توانند با پرتاب موشک از سواحل غربی یمن به تهدید خطوط کشتی‌رانی ادامه دهند.

امروز آمریکایی‌ها به اشتباه بزرگی که در آن زمان برای جلوگیری از عملیات ائتلاف نظامی عربستان سعودی علیه حوثی‌ها مرتکب شدند پی‌ برده‌اند. واشینگتن ریاض را از دستیابی به مهمات جنگی محروم کرد، از اشتراک‌گذاری اطلاعات نظامی خودداری کرد و اجازه داد عربستان سعودی با پیگرد قانونی تهدید شود.

علاوه برآن، جو بایدن با حذف حوثی‌ها از فهرست سازمان‌های تروریستی به این گروه پاداش بزرگی داد. در نتیجه امروز شبه‌نظامیان حوثی خطوط ناوبری بین‌المللی را از یمن تهدید می‌کنند. اگرچه عربستان سعودی طولانی‌ترین خط ساحلی را با دریای سرخ دارد و به حفظ امنیت و دریانوردی در دریای سرخ اهمیت بسیاری می‌دهد، اما این کشور به گشودن جبهه جنگ با گروه حوثی یا نقض تفاهم‌های جدید علاقه‌ای ندارد. در نتیجه، این وضعیت بار سنگینی را بر دوش واشینگتن می‌گذارد تا ماموریتی را که قبلا مانع انجام آن شده بود، اجرا کند.

هدف قرار دادن کشتی‌رانی در دریای سرخ به معنای جهانی‌شدن درگیری است که آسیب آن به اسرائیل و مصر محدود نمی‌شود، بلکه سراسر جامعه جهانی را تهدید می‌کند. این امر هزینه تجارت در بیشتر بازارهای جهان را که کالاهایشان از مسیر چین، آسیای شرقی و جنوبی، اروپا و آمریکا عبور می‌کند افزایش می‌دهد.

ایران بر این باور است که در سایه تشدید تنش، با استفاده از زمان نزدیک شدن انتخابات آمریکا و خودداری بایدن برای ورود به درگیری‌های نظامی، موقعیتش را در مذاکرت آینده تقویت کند. این در حالی است که تشدید تنش کنونی می‌تواند در آینده به گسترش دامنه درگیری‌های منطقه‌ای منجر شود.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه