عملیات نارنیا؛ جزئیات نقشه ۱۰ ساله اسرائیل برای حمله به جمهوری اسلامی

مقام‌های نیروی هوافضای سپاه به جای پراکنده شدن در یک مکان جمع شدند و این‌گونه مرگ خودشان را رقم زدند

با گذشت چند روز از اعلام آتش‌بس اسرائیل و جمهوری اسلامی، نشریه وال‌استریت ژورنال در گزارشی به بیان جزئیاتی از «عملیات نارنیا» پرداخت و توصیف کرد که تل‌آویو چگونه برای حمله چندجانبه به ایران سال‌ها برنامه‌ریزی کرده بود.

در گزارش وال‌استریت ژورنال آمده است که نیمه‌شب ۱۳ ژوئن، فرماندهان اسرائیلی در پناهگاهی در زیر ستاد نیروی هوایی اسرائیل جمع شدند و نظاره‌گر حضور جت‌های اسرائیلی بر فراز تهران در عملیاتی بودند که «عروسی سرخ» نام داشت. ساعاتی بعد و کیلومترها دورتر، فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی کشته شدند؛ کشتاری جمعی شبیه صحنه‌ای معروف از سریال «بازی تاج و تخت».

ترکیب اطلاعات دقیق و توانایی نظامی اسرائیل، که این حمله را ممکن ساخت، مردم سراسر جهان را شگفت‌زده کرد، اما این تنها موفقیت کارزار ۱۲ روزه اسرائیل نبود.

بخش کلیدی دیگری از حمله اولیه به کشته شدن تقریبا همزمان ۹ دانشمند هسته‌ای برتر جمهوری اسلامی در خانه‌هایشان منجر شد. این بخش حتی از سوی طراحان آن دور از دسترس تلقی می‌شد. این حمله با الهام از مجموعه داستان‌های تخیلی سی. اس. لوئیس «عملیات نارنیا» نامیده شده بود.

بنابر گزارش این نشریه، اگرچه درمورد اینکه آیا اسرائیل واقعا به اهداف نظامی‌اش رسیده یا نه، هنوز سوالاتی باقی است، نکته مهمی که این حمله به همراه داشت این است که حتی برخی از مقام‌های اسرائیلی از اینکه چگونه برنامه‌هایشان توانست به سرانجام برسد شگفت‌زده شدند.

وال‌استریت ژورنال در این گزارش، که براساس مصاحبه با ۱۸ مقام امنیتی فعلی و سابق اسرائیلی و آمریکایی تهیه شده است، نوشت که سابقه طرح‌ریزی این عملیات به اواسط دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد؛ زمانی که سازمان اطلاعات اسرائیل برای اولین بار تلاش‌های به گفته آنها نوپای جمهوری اسلامی برای ساخت یک برنامه تسلیحات هسته‌ای را شناسایی کرد.

در آن زمان، سازمان اطلاعات اسرائیل شروع به ایجاد شبکه گسترده‌ای از ماموران در داخل ایران کرد تا یک کارزار خرابکاری ایجاد کند؛ اقدامی که شامل دو بار انفجار در یکی از سایت‌های اصلی غنی‌سازی و ترور برخی از دانشمندان هسته‌ای جمهوری اسلامی بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

با این حال مقام‌های اسرائیلی درنهایت به این نتیجه رسیدند که این فعالیت‌ها کافی نیستند و باید برنامه هسته‌ای و مغزهای متفکر هسته‌ای جمهوری اسلامی را با حمله هوایی هدف قرار دهند. آنها می‌دانستند که انجام این کار بسیار دشوار است زیرا مکان‌هایی که اسرائیل باید به آنها حمله می‌کرد بیش از یک هزار مایل با تل‌آویو فاصله داشتند. خلبانان باید می‌آموختند که چگونه در گروه‌های شش تا ۱۰۰ تایی، هواپیماها را در اطراف یک هواپیمای سوخت‌رسان به پرواز درآورند و در طول سفر به نوبت سوخت‌گیری کنند. آنها همچنین باید یاد می‌گرفتند که چگونه هواپیماهایشان را کاملا در موقعیت صحیح قرار دهند تا موشک‌های آنها، هنگام پرتاب، با فاصله ۱۵ تا ۲۰ ثانیه از یکدیگر فرود بیایند و بیشترین اثربخشی را داشته باشند.

چنین آموزشی در فضای جغرافیایی کوچک اسرائيل به‌سادگی امکان‌پذیر نبود و به تلاش‌های ویژه‌ای نیاز داشت. در سال ۲۰۰۸، در عملیاتی که «عملیات باشکوه اسپارتان» نامیده شد، بیش از ۱۰۰ فروند اف-۱۵ و اف-۱۶ اسرائیلی بیش از یک هزار مایل تا یونان پرواز کردند و توانایی‌شان را برای پروازهای دور برای هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای ایران آزمودند. چنین تمرین‌هایی پس از آن هم تکرار شدند.

در طول چند سال بعد، اسرائیل چندین بار تا آستانه حمله هوایی پیش رفت اما از بیم اینکه این عملیات به‌درستی محقق نشود از آن صرف‌نظر کرد.

در عین حال برنامه‌ریزان نظامی اسرائیل پیوسته در حال تدارک حمله بودند، ازجمله جنگ چند جبهه‌ای با گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه، یعنی حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان. پس از حملات حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل تقریبا دو سال گذشته را صرف نابودی حماس کرد و حزب‌الله را به‌شدت ضعیف کرد. سپس نیروهای مخالف دولت سوریه را سرنگون کردند و راه برای هواپیماهای اسرائیلی به منظور عبور بدون مانع از حریم هوایی این کشور هموار شد.

در همین مدت، شبکه‌های جاسوسی اسرائیل در داخل ایران به اندازه‌ای گسترش یافتند که توانستند حرکات رهبران نظامی جمهوری اسلامی را ردیابی کنند و پایگاه‌های پهپادی را در داخل ایران ایجاد کنند که بتوانند در از کار انداختن سیستم‌های دفاع هوایی ایران در طول حمله نقش مهمی داشته باشند.

در همین مدت نیز در نوامبر ۲۰۲۴، ارتش اسرائیل ۱۲۰ مقام اطلاعاتی و نیروی هوایی را گرد هم آورد تا تصمیم بگیرند که چه کسی و چه چیزی هنگام شروع جنگ در تیررس آنها خواهد بود. در پایان آن دیدار، فهرست بیش از ۲۵۰ هدف، ازجمله دانشمندانی که اسرائیلی‌ها می‌خواستند آنها را بکشند، سایت‌های هسته‌ای، سکوهای پرتاب موشک جمهوری اسلامی و مقام‌های نظامی تهیه شد.

پس از آن نوبت به یافتن راهی برای کسب برتری هوایی در آسمان ایران رسید. این امر راه را برای جت‌های اسرائیلی هموار می‌کرد تا بتوانند در روزهای پس از حمله اولیه نیز به بمباران ادامه دهند.

 مقام‌های اسرائیلی برای ترسیم نقشه سیستم‌های دفاع هوایی جمهوری اسلامی به هزاران منبع اطلاعاتی رجوع کردند. موساد هم برای کمک به این تلاش وارد عمل شد. ماموران این سازمان ماه‌ها صرف قاچاق قطعات صدها پهپاد کوادکوپتر مجهز به مواد منفجره ــ در چمدان‌ها، کامیون‌ها و کانتینرهای حمل بار ــ و همچنین مهماتی کردند که می‌شد آنها را از راه دور از سکوهای بدون سرنشین شلیک کرد. تیم‌های کوچکی مجهز به این تجهیزات در نزدیکی مواضع پدافند هوایی و سایت‌های پرتاب موشک مستقر شدند و آماده بودند تا پس از حمله اسرائیل سیستم‌های دفاعی را از کار بیندازند. اسرائیل در این حمله پهپادهای بزرگ‌تری را نیز از خاک خود به پرواز درآورد. به گفته یک منبع آگاه، قابلیت دوربرد برخی از پهپادها برای اولین بار شب قبل از حمله آزمایش شد.

به گفته یک مقام امنیتی اسرائیل، نتانیاهو و مشاوران نظامی‌اش در روز نهم ژوئن تصمیم نهایی برای حمله را گرفتند. تیم نتانیاهو می‌دانست که باید نقشه‌هایش را پنهان کنند تا مطمئن شوند مقام‌های جمهوری اسلامی اقدامات احتیاطی مانند پراکنده کردن دانشمندان و رهبران نظامی‌شان را انجام نمی‌دهند. دفتر نتانیاهو اعلام کرد که او به‌زودی برای تعطیلات آخر هفته از کار مرخصی می‌گیرد و پس از آن عروسی پسر بزرگش، آونر، در روز دوشنبه ۱۶ ژوئن برگزار می‌شود. نخست‌وزیر اسرائیل بعدا گفت که هیچ یک از شرکت‌کنندگان ــ ازجمله آونر یا همسر نتانیاهو ــ نمی‌دانستند که نخست‌وزیر قصد دارد عروسی را به تعویق بیندازد.

در همین حال، مقام‌های اسرائیلی گزارش‌هایی را به رسانه‌ها درز می‌دادند که حاکی از اختلاف نتانیاهو و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، بر سر حمله به ایران بود. این افشاگری‌ها شامل جزئیات تماس تلفنی بین نتانیاهو و ترامپ چهار روز قبل از شروع عملیات بود که در آن ترامپ به رهبر اسرائیل می‌گوید که می‌خواهد به دیپلماسی با جمهوری اسلامی ادامه دهد. درست پیش از حمله نیز ترامپ به خبرنگاران گفت که ایالات متحده و ایران «به توافق بسیار نزدیک شده‌اند» و او نمی‌خواهد اسرائیلی‌ها «وارد ماجرا شوند».

مقام‌های اسرائیلی همچنین به خبرنگاران گفتند که حمله قریب‌الوقوع است، اما آنها منتظر نتیجه نهایی ششمین دور مذاکرات هسته‌ای میان واشینگتن و تهران خواهند ماند. این اظهارات در حالی بود که فرماندهان اسرائیل در همان زمان در حال آماده‌سازی‌های دقیقه نودی برای حمله به جمهوری اسلامی بودند.

یک مقام امنیتی آگاه در این زمینه گفت که اساس این فریبکاری بر این ایده استوار بود که در ذهن مقام‌های جمهوری اسلامی این طور جا بیفتد که اسرائیل بدون اجازه و مشارکت ایالات متحده حمله نخواهد کرد.

بخش کلیدی نقشه نهایی، از بین بردن یکباره مقام‌های نظامی جمهوری اسلامی بود، که به «عروسی سرخ» شهرت یافت. این اقدام هرگونه اقدام تلافی‌جویانه فوری را متوقف می‌کرد و از سوی دیگر برای جت‌های جنگنده و پهپادهای اسرائیلی زمان می‌خرید تا سکوهای پرتاب موشک را از بین ببرند و درنتیجه واکنش جمهوری اسلامی را به تعویق اندازند و کاهش دهند.

به نوشته وال‌استریت ژورنال، هنگام اجرا شدن عملیات، مقام‌های نیروی هوافضای سپاه به جای پراکنده شدن در یک مکان جمع شدند و این‌گونه مرگ خودشان را رقم زدند، امری که برای فرماندهان اسرائیل تعجب‌آور بود. انفجارها همچنین خانه‌های دانشمندان هسته‌ای جمهوری اسلامی را ویران کرد و برای جلوگیری از فرار و پنهان شدن آنها در حملاتی تقریبا همزمان ۹ نفر را کشت. به این ترتیب، عملیات نارنیا داشت موفق می‌شد. سپس موشک‌ها به ایستگاه‌های رادار، پدافند هوایی و موشک‌های زمین به زمین نیز اصابت کردند.

با گذشت مدت کوتاهی، سازمان اطلاعات اسرائیل تایید کرد که اهداف انسانی که نام آنها را در ماه نوامبر جمع‌آوری کرده بود همگی تقریبا کشته شده‌اند. در حدود چهار ساعت، عملیات اولیه به پایان رسید و در روزهای بعد، هواپیماهای اسرائیلی سایت‌های تولید و پرتابگرهای موشک‌های هسته‌ای و بالستیک را هم بمباران کردند و در عین حال برخی دیگر از رهبران نظامی و دانشمندان هسته‌ای جمهوری اسلامی را کشتند.