بر اساس دستور مقام‌های طالبان در شهر هرات، واقع در غرب افغانستان، زنانی که برای درمان به بیمارستان‌های این شهر مراجعه می‌کنند، باید برقع بپوشند، وگرنه از ورود به بیمارستان و دریافت خدمات درمانی محروم‌ می‌مانند. این پوشش برای زنان پزشک، کارمندان بیمارستان‌‌ها و معلم‌های زن نیز الزامی شده است.

سازمان پزشکان بدون مرز روز جمعه هفتم نوامبر در اطلاعیه‌ای، از وضع محدودیت‌های جدید بر زنان در این استان خبر داد و اعلام کرد این محدودیت‌ها زنان را از دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی محروم کرده است. بر اساس این اطلاعیه، بیماران زن، همراهان آنان و کارمندان زن هم باید برای ورود به مراکز درمانی دولتی، از جمله بیمارستان استانی هرات، حتما برقع بپوشند.

این سازمان که در افغانستان در بخش درمان بیماران، به‌ویژه قربانیان جنگ و کودکان فعالیت می‌کند، وضع این محدودیت تازه بر زنان را «تصمیمی ناگهانی» خواند و هشدار داد که این اقدام حضور و مشارکت زنان را در زندگی روزمره محدود می‌کند و برای دسترسی آنان به خدمات درمانی موانع تازه‌ای به وجود می‌آورد.

بر اساس اطلاعیه سازمان پزشکان بدون مرز، با اجرا شدن این محدودیت، شمار بیماران پذیرش‌شده در بخش اورژانس ۲۸ درصد کاهش یافت، زیرا زنانی که برقع نپوشیده‌ بودند، اجازه نیافتند وارد بیمارستان شوند.

سازمان پزشکان بدون مرز در اداره بخش کودکان بیمارستان مرکزی هرات کمک و نیازهای این بخش را تامین می‌کند.

به گفته سارا شاتو، مدیر برنامه‌های سازمان پزشکان بدون مرز، «بیماران و همراهان زن بدون پوشیدن برقع اجازه ورود به بیمارستان را ندارند. این اقدام به این معنا است که اکنون دسترسی به خدمات درمانی بر اساس نوع پوشش تعیین می‌شود، نه نیاز پزشکی».

سارا شاتو افزود که هر محدودیتی که بر بیماران زن تحمیل شود، به تاخیر در درمان یا محرومیت از خدمات بهداشتی منجر می‌شود که برای کودکان و مادرانی که پیش‌تر نیز در دسترسی به خدمات درمانی در افغانستان با موانع بزرگی روبرو بودند، پیامدهایی جدی‌تر خواهد داشت.

ورود معلمان بدون برقع هم به مدارس دولتی هرات ممنوع شده است. بر اساس دستور کتبی مقام‌های اداره معارف طالبان در هرات، در روز یکشنبه ۱۸ آبان، معلمان زن بدون برقع حق ورود به مدارس را ندارند و در صورتی که از این دستور پیروی نکنند، اخراج خواهند شد.

از آوریل ۲۰۲۲، دختران در افغانستان از تحصیل در مقاطع بالاتر از کلاس ششم محروم شده‌اند و در دانشگاه‌ها و نهادهای دولتی نیز به‌ روی زنان دانشجو و شاغل بسته شده است. زنان تنها می‌توانند پایه‌های اول تا ششم را تدریس کنند یا در بیمارستان‌ها کار کنند، اما اکنون با اجباری شدن پوشش برقع هنگام ورود و کار در این مکان‌ها، نگرانی‌ها از فشارهای فزاینده طالبان بر زنان افزایش یافته است.

زهرا حق‌پرست، از زنان معترض افغان که طالبان او را پیش‌تر بازداشت و زندانی کرده بودند، به ایندیپندنت فارسی گفت که معلمان، پزشکان و فعالان زن در مرکز شهر هرات صبح دوشنبه در اعتراض به محدودیت‌های جدید طالبان بر زنان، مقابل بیمارستان مرکزی هرات تجمع اعتراضی برگزار کردند، اما طالبان این تجمع را با خشونت به هم زدند و شماری را بازداشت کردند.

با این حال، سیف‌الاسلام خیبر، سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر رژیم طالبان، که اجراکننده فرمان‌‌ها و دستورهای محدودکننده علیه زنان و مردان است، در پیام صوتی ادعا کرده که محدودیت جدیدی برای زنان وضع نشده، بلکه به زنان «توصیه» شده است که «حجاب اسلامی و شرعی» را رعایت کنند.

سرکوب خشونت‌بار تجمع اعتراضی زنان

در پی تجمع اعتراضی صبح دوشنبه زنان مقابل بیمارستان مرکزی هرات، دست‌کم شش زن را بازداشت شدند و گوشی‌ شماری دیگر هم ضبط شد.

قدوس خطیبی، ساکن هرات، صبح دوشنبه و هم‌زمان با برپایی تجمع اعتراضی زنان، در فیس‌بوک نوشت که طالبان همسرش، شبنم فضلی، متخصص جراحی عمومی در بیمارستان مرکزی هرات، را بازداشت کرده‌اند. او حدود دو ساعت بعد، از آزادی همسرش خبر داد.

khatibi.jpg

قدوس خطیبی از ساکنان هرات، صبح دوشنبه از بازداشت همسرش شبنم فضلی به دست طالبان خبر داد - صفحه فیس‌بوک قدوس خطیبی

یک منبع در میان زنان معترض در هرات به شرط محفوظ ماندن نامش به ایندیپندنت فارسی گفت که طالبان برای جلوگیری از انتشار تصاویر تجمع اعتراضی، گوشی‌های زنان را ضبط و تهدید کردند در صورتی که عکس یا ویدیویی در گوشی‌ها پیدا شود، آن‌ها را خواهند شکست. در یک فایل صوتی از محل تجمع اعتراضی، صدای زنانی شنیده می‌شود که از اعضای طالبان می‌خواهند گوشی‌هایشان را پس بدهند و یکی از اعضای طالبان در پاسخ با تهدید می‌گوید: «چرا فیلمبرداری می‌کردید؟»

زنی دیگر با ارسال پیام صوتی گفت: «وقتی به سمت بیمارستان رفتم، دیدم زنان زیادی به دلیل نداشتن برقع از ورود به بیمارستان منع شده‌اند. وقتی نزدیک تجمع زنان رفتم، دیدم اعضای طالبان زنان را کتک می‌زدند و گوشی‌هایشان را می‌گرفتند.» این زن افزود که اعضای طالبان برخی زنان و مردان را به داخل اتاقک ورودی بیمارستان می‌بردند و کتک می‌زدند.

زهرا حق‌پرست که مسئولیت سازمان «اتحاد و همبستگی زنان» را برعهده دارد، گفت از امنیت زنانی که در تجمع اعتراضی بازداشت شده‌اند، نگران است. این زندانی پیشین طالبان که اکنون در آلمان زندگی می‌کند، افزود که زنان معترضی که گوشی‌هایشان ضبط و بررسی شده است، هم نگران امنیت خود و خانواده‌هایشان‌اند.