در چند روز گذشته، بحث درباره ساخت سد روی رود کنر برای تولید برق موضوع داغ رسانه‌های افغانستان و پاکستان بوده است. طالبان از چندی قبل درباره ساخت سد بر رود کنر تبلیغات وسیعی راه انداختند. پس از آن بود که یک مقام ایالتی پاکستان هشدار داد در صورت ساخت سد بر رود کنر، تنش سیاسی میان افغانستان و پاکستان افزایش خواهد یافت.

جان اچکزی، وزیر اطلاعات ایالت بلوچستان، در حسابش در شبکه اجتماعی اکس نوشت که طالبان حق ندارند روی رود کنر سد تولید برق بسازند و برای این کار مجبورند به معاهدات بین‌المللی رجوع کنند. او افزوده بود که ساخت سد روی رود کنر بر جریان آب این رود به سمت پاکستان تاثیر می‌گذارد.

این اظهارات اچکزی با واکنش مقام‌های طالبان روبرو شد. عبداللطیف منصور، سرپرست وزارت انرژی و آب طالبان، بدون نام بردن از کسی، گفت که این سد ساخته می‌شود و طالبان برای ساخت این بند به اجازه کسی نیاز ندارند.

گفته می‌شود طالبان با یک شرکت هندی وارد مذاکره شده‌اند تا این سد را بسازد.

با این حال به نظر می‌رسد اظهارات مقام‌های طالبان بیشتر کارکرد تبلیغاتی دارد تا اینکه نشانگر تمایل آنان به ساخت سد باشد. چالش اساسی برای ساخت سد و نیروگاه برق‌آبی کنار آن در افغاستان نبود بودجه لازم است. گروه طالبان بودجه سالانه‌شان را هم به‌سختی تامین می‌کنند؛ زیرا تمام کمک‌های بین‌المللی مستقیم به افغانستان، پس از سقوط دولت جمهوریت، قطع شدند و جامعه جهانی در حال حاضر تنها برای کمک‌های بشردوستانه به افغانستان پول می‌فرستد.

به همین دلیل به نظر نمی‌آید طالبان برای ساخت سد رودی کنر بودجه کافی داشته باشند. سخنگوی وزارت انرژی و آب طالبان در مصاحبه با رسانه‌ها گفته بود که پس از فراهم شدن بودجه برای این سد، عملیات ساخت آن آغاز خواهد شد. این به معنای آن است که هنوز بودجه‌ای در کار نیست.

از سوی دیگر برای ساخت سد و تولید برق به دانش فنی و تخصصی نیاز است؛ در حالی که طی دو سال سلطه طالبان، اکثر متخصصان از افغانستان فرار کرده‌اند. نجیب آقا فهیم، از کارشناسان مدیریت آب، که در مورد مدیریت آب‌های افغانستان کتابی هم نوشته است، در مصاحبه‌ای با رادیو آزادی در تاریخ ۱۸ دسامبر گفته بود که طالبان برای ساخت سد تولید برق فاقد دانش و تخصص لازم‌اند. به نظر هم نمی‌رسد که مذاکره با شرکت‌های بین‌المللی از جمله شرکت‌های هندی در حال حاضر سودی داشته باشد. زیرا دولت طالبان تحت تحریم‌های اقتصادی است و شرکت‌های بین‌المللی نمی‌توانند با حاکمان فعلی افغانستان همکاری کنند.

با این حال مسئله افزایش تنش‌های سیاسی میان افغانستان و پاکستان در پی مطرح شدن موضوع ساخت سد بر رود کنر، بحث جداگانه‌ای است. به باور نگارنده، سد زدن بر رود کنر بر روابط سیاسی پاکستان و افغانستان تاثیر چندانی نمی‌گذارد. پاکستان در گذشته نیز با ساخت سد بر رود کنر مخالف بود اما این مخالفت در حدی نبود که پاکستان را بر آن دارد به ساخت سد واکنشی نشان دهد. زیرا بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته، سدی که روی رود کنر ساخته می‌شود، با هدف تولید برق است نه ذخیره آب؛ به همین دلیل جریان آب به سوی پاکستان دچار مشکل نمی‌شود و بر اساس بررسی‌ها، در صورت ساخت سد تولید برق بر این رود، تنها هفت تا ۱۰ درصد از آبی که در حال حاضر به سوی پاکستان می‌رود، کاهش خواهد یافت.

از سوی دیگر، پاکستان خود روی رود کنر در خاک این کشور چندین سد تولید برق ساخته و در مورد ساخت این سدها هیچ‌گونه مشورتی با افغانستان نشده است. بنابراین پاکستان به‌خوبی واقف است که نباید به چنین مسائلی واکنش نشان بدهد و در کل هم دولت پاکستان هیچ‌گاه به طور رسمی در مورد ساخت سد روی رود کنر اعلام موضع نکرده است.

نتیجه اینکه اظهارات مقام‌های دو کشور بیشتر یک نمایش خیمه‌شب‌بازی است تا اینکه برخاسته از سیاست‌های اقتصادی باشد. هنوز زمان زیادی مانده تا طالبان بتوانند به آن حد از قدرت اقتصادی برسند که سد تولید برق در افغانستان بسازند. به همین دلیل به نظر می‌رسد این حرکت‌ها بیشتر خوراکی برای رسانه‌های دو کشورند و مصرف داخلی دارند.