پشت پرده تلاش آمریکا برای جلوگیری از جنگی تمام‌عیار در خاورمیانه چه گذشت؟

پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل، کاخ سفید موضع حمایتی‌اش را تغییر داد و بر مهار اسرائیل متمرکز شد

عکس تزیینی‌‌ــ Independent Persian

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، و تیم امنیت ملی دولتش روز ۱۳ آوریل در اتاق وضعیت کاخ سفید با نگرانی به صفحات نمایشگر نگاه می‌کردند که نشان می‌داد ۳۰، سپس ۶۰، و بعد بیش از ۱۰۰ موشک بالستیک جمهوری اسلامی به سمت اسرائیل در حرکت بود.

وال‌استریت ژورنال در مطلبی به آنچه در کاخ سفید گذشت می‌پردازد می‌نویسد این حمله نه فقط متحد نزدیک آمریکا بلکه امید بایدن به جلوگیری از گسترش بحران شش ماهه خاورمیانه به یک جنگ تمام‌عیار منطقه‌ای را تهدید می‌کرد.

بایدن و مشاورانش ساعت ۵:۱۵ بعدازظهر شنبه ۱۳ آوریل در اتاق وضعیت تشکیل جلسه دادند و اطمینان نداشتند سامانه ضدموشکی اسرائیل که در ۱۰ روز گذشته با کمک آمریکا تقویت شده بود حدود ۹۹ درصد موشک‌ها و پهپادهای جمهوری اسلامی را دفع کند.

یک مقام ارشد دولت بایدن آن روز در اتاق وضعیت گفت: «نتایج عملکرد پدافند تا وقتی همه چیز تمام نشود روشن نیست.»

این مدت انتظار جزو پر‌استرس‌ترین لحظات بحرانی ۱۹ روزه برای بایدن و تیمش بود، بحرانی که در اغلب مواقع می‌دیدند از برنامه‌‌‌های اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران در برهه‌های حساس بی‌اطلاع یا نامطمئن‌اند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پس از حمله اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق، واشینگتن و تل‌آویو منتظر پاسخ تهران بودند، اما بیشتر احتمال می‌دادند در قالب حملات گروه‌های نیابتی به نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق یا حمله به سفارت اسرائیل باشد.

به‌رغم اینکه در جریان جنگ غزه اختلاف‌نظرها میان اسرائیل و آمریکا تشدید شده بود، بایدن به نتانیاهو گفته بود آمریکا از اسرائیل در مقابل جمهوری اسلامی حمایت می‌کند. او از پنتاگون خواسته بود اقدام‌ها در حفاظت از اسرائیل را تشدید کند و ارتش آمریکا برنامه‌های به‌شدت محرمانه برای کمک به اسرائیل در بحران را فعال کرد.

مشاوران ارشد بایدن پای تلفن بودند و از سایر دولت‌ها درخواست می‌کردند به جمهوری اسلامی بگویند حمله نکند. ویلیام برنز، رئیس سی‌آی‌ای، از همتایانش در سازمان‌های اطلاعاتی اروپا، خاورمیانه و ترکیه خواسته بود از جمهوری اسلامی بخواهند تنش‌ها را تشدید نکند.

سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در مدتی که ناظر خروج موشک‌های جمهوری اسلامی از انبار و قرارگیری‌شان روی موشک‌اندازها بودند، ابعاد حمله برایشان روشن نبود. برخی گزارش‌های اطلاعاتی پیش‌بینی کرده بود که جمهوری اسلامی ممکن است فقط ساختمان‌های دیپلماتیک اسرائیل یا سایر مکان‌های خارج از اسرائیل را هدف بگیرد.

پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل که تقریبا تمام موشک‌ها و پهپادها منهدم شدند، کاخ سفید موضع حمایتی‌اش را تغییر داد و بر مهار اسرائیل متمرکز شد. به گفته مقام‌های آمریکایی، همان روز، حدود ساعت ۹ شب به وقت واشینگتن، بایدن و نتانیاهو تماس تلفنی داشتند و رئیس‌جمهوری آمریکا به نخست‌وزیر اسرائیل توصیه کرد در مورد قدم بعدی‌اش به‌دقت فکر کند و به این «پیروزی» اکتفا کند.

او به نتانیاهو گوشزد کرد که نیروهایش فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی در لبنان و سوریه را از میان برداشتند و ضدحمله جمهوری اسلامی نیز شکست خورد.

مقام‌های آمریکایی نگران بودند که اسرائیل، در پاسخ، حمله‌ای فوری و قوی صورت دهد. جمهوری اسلامی نیز هشدار می‌داد که به‌شدت پاسخ خواهد داد، که می‌توانست به چرخه تشدید تنش‌های منطقه‌ای دامن بزند.

در حالی که اعضای راستگرای دولت ائتلافی نتانیاهو خواستار یک اقدام‌ تلافی‌جویانه سریع و سهمگین بودند، نتانیاهو به وزرا گفت پاسخ اسرائیل «معقول خواهد بود، نه غیرمسئولانه».

اسرائیل در نخستین ساعات ۱۹ آوریل با حمله به یک تاسیسات نظامی در اصفهان، به حمله جمهوری اسلامی پاسخ داد. این حمله در حالی که محدود بود، نشان داد که اسرائیل می‌تواند از پدافند هوایی ایران عبور کند و به عمق خاک دشمن نفوذ کند، که به‌منزله هشداری آشکار به تهران بود.

برخلاف حمله به کنسولگری ایران در دمشق که آغازگر بحران ۱۹ روز پیش بود، این بار اسرائیل چند دقیقه پیش از حمله به آمریکا خبر داد. کاخ سفید، دست‌کم تا مدتی کوتاه، از جنگی گسترده‌تر جلوگیری کرده بود.