تنها بمبی که می‌تواند تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی را که در اعماق زمین بنا شده‌اند، منهدم کند، بمب نفوذگر فوق‌سنگین آمریکا به نام جی‌بی‌یو‌ــ۵۷ (GBU-57) معروف به سنگرشکن است، اما این بمب که ۱۳ هزار و ۶۰۷ کیلوگرم وزن دارد و می‌تواند تا عمق ۶۱ متری زیر زمین نفوذ کند و سپس منفجر شود، در زرادخانه نظامی اسرائیل وجود ندارد. در حالی که این کشور به‌صراحت اعلام کرده که هدفش از حمله به جمهوری اسلامی جلوگیری از دستیابی این رژیم به سلاح هسته‌ای است.
چرا این بمب مهم است؟
ارتش اسرائیل در کمتر از یک هفته، چند فرمانده نظامی جمهوری اسلامی را از بین برد و تاسیسات متعددی را هم هدف قرار داد، اما این حملات پرسش‌هایی هم ایجاد کرده‌اند.
بهنام بن‌طالب‌لو، مدیر برنامه ایران در اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشینگتن، می‌گوید: «بسیاری از موشک‌ها، پرتابگرها، پایگاه‌های نظامی، تاسیسات تولیدی، دانشمندان هسته‌ای و ساختار فرماندهی و کنترل نظامی رژیم به‌شدت آسیب دیدند، اما هنوز یک سوال بزرگی باقی است: آیا اسرائیل توانسته است به قلب تپنده برنامه هسته‌ای تهران هم ضربه کاری وارد کند یا نه.»
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، به تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم فردو هیچ آسیبی وارد نشده است. این مرکز در جنوب تهران قرار دارد و بر خلاف تاسیسات نطنز و اصفهان، در عمق زمین و خارج از دسترس بمب‌های اسرائیلی واقع شده است.
بن‌طالب‌لو می‌گوید: «اکنون همه نگاه‌ها به فردو است، سایتی که در زیر بیش از ۹۰ متر سنگ مدفون شده است.»
مارک شوارتز، ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا و پژوهشگر دفاعی موسسه رند، نیز تاکید می‌کند که فقط ایالات متحده از توان نظامی «متعارف» [غیرهسته‌ای] برای نابودی چنین سایتی برخوردار است. منظور او از توان نظامی متعارف همان بمب غیرهسته‌ای جی‌بی‌یو‌ــ۵۷ (GBU-57) است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این بمب چه قابلیت‌هایی دارد؟
ارتش آمریکا می‌گوید جی‌بی‌یو‌ــ۵۷ یا همان نفوذگر عظیم (Massive Ordnance Penetrator)، طوری طراحی شده که پیش از انفجار، تا ۶۱ متر در دل زمین، سنگ و بتن نفوذ کند و برخلاف بسیاری از موشک‌ها و بمب‌هایی که در لحظه برخورد منفجر می‌شوند، این سلاح با بدنه‌ای ضخیم از فولاد سخت‌شده طراحی شده است تا ابتدا لایه‌های ضخیم سنگ و خاک را «سوراخ» کند و به هدف برسد.
ماسائو دالگرن، پژوهشگر دفاع موشکی مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی (CSIS) در واشینگتن می‌گوید: «برای نفوذ به اهداف در عمق زیاد، باید از بدنه‌های ضخیم و مقاوم در برابر شوک شدید استفاده شود. فیوز این بمب هم باید خاص باشد، تا در برابر فشارهای بالا زودتر از موعد منفجر نشود.»
طراحی این بمب اوایل دهه ۲۰۰۰ آغاز شد و در سال ۲۰۰۹، سفارش ساخت ۲۰ عدد از آن به شرکت بویینگ داده شد.
چگونه پرتاب می‌شود؟
تنها هواپیمایی که قادر به حمل و پرتاب جی‌بی‌یو‌ــ۵۷ است، بمب‌افکن رادارگریز بی‌ــ۲ (B-2) آمریکا است.
تحلیل تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد در اوایل ماه مه چند فروند از این بمب‌افکن‌ها در پایگاه دیه‌گو گارسیا (پایگاه مشترک آمریکا و بریتانیا در اقیانوس هند) مستقر شدند، اما در تصاویر اواسط ژوئن دیده نمی‌شوند.
دالگرن می‌گوید: «با توجه به برد بالای این هواپیماها، بی‌ــ۲ می‌تواند از خاک آمریکا پرواز کند، به خاورمیانه برسد و ماموریت بمباران انجام دهد؛ چیزی که قبلا هم سابقه داشته است.»
هر هواپیمای بی‌ــ۲ می‌تواند دو بمب جی‌بی‌یو‌ــ۵۷ حمل کند. به گفته شوارتز، احتمال دارد برای انهدام هدف بیش از یک بمب نیاز باشد. او می‌گوید: «این‌طور نیست که فقط یک بمب بیندازند و کار تمام شود.»
به گفته او، برتری هوایی اسرائیل در آسمان ایران خطر عملیات را برای بمب‌افکن‌های آمریکایی کاهش می‌دهد.
پیامدهای احتمالی چیست؟
به گفته بن‌طالب‌لو، دخالت نظامی مستقیم آمریکا هزینه‌های سیاسی قابل‌توجهی خواهد داشت. از طرفی بمب جی‌بی‌یو‌ــ۵۷ هم تنها گزینه موجود برای مقابله با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی نیست.
او می‌گوید اگر این بمب در کار نباشد و راهکار دیپلماتیکی هم وجود نداشته باشد، اسرائیل می‌تواند با استفاده از روش‌های جایگزین مانند حمله به ورودی‌های فردو، تخریب زیرساخت‌ها، قطع برق و اقدام‌هایی مشابه آنچه پیش‌تر در نطنز انجام شد، هم این مجتمع زیرزمینی را از کار بیندازد.
