نشریه واشینتگن پست در گزارشی نوشت که جمهوری اسلامی حتی پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائيل و حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، هنوز به دنبال امکان توافق هستهای با ایالات متحده است.
این نشریه نوشت که به گفته تحلیلگران و ناظران سیاسی در داخل و خارج از ایران، در صحنه سیاسی متشنج جمهوری اسلامی اجماعی در حال ظهور است مبنی بر اینکه این کشور باید مذاکرات بر سر برنامه هستهایاش با ایالات متحده را از سر بگیرد.
بنابر نوشته واشینگتن پست، حتی بهرغم بیاعتمادی به این مذاکرات، که شاید مقدمه حمله دیگری از سوی اسرائیل باشد، این اجماع همچنان آشکار است.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، طی چند هفته گذشته در یک اقدام هماهنگ رسانهای تلاش کردهاند میان ایالات متحده و اسرائیل تمایز قائل شوند. آنها تاکید کردهاند که بهرغم حملات و تهدیدهای اسرائیل، میتوان درمورد برنامه هستهای با واشینگتن به توافق رسید.
پزشکیان در مصاحبهای با تاکر کارلسون، شخصیت رسانهای محافظهکار آمریکا که هفته گذشته منتشر شد، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، را به القای این ایده در ذهن آمریکاییها متهم کرد که جمهوری اسلامی به دنبال سلاح هستهای است. پزشکیان در ادامه تاکید کرد که ایران میتواند «بهراحتی اختلافات و درگیریها با ایالات متحده را از طریق گفتگو و مذاکره حل کند».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
عباس عراقچی هم در مقالهای در فایننشال تایمز نوشت که جمهوری اسلامی و ایالات متحده قبل از شروع حملات اسرائیل «در آستانه یک پیشرفت تاریخی بودند».
واشینگتن پست در ادامه نوشت که برخی از ناظران میگویند حرکت به سمت ازسرگیری مذاکرات نشانگر نوعی تقابل درونی در تهران است، تقابلی که پس از حملات اخیر اسرائیل و آمریکا تشدید شده است؛ تقابل میان حامیان رویکرد آشتیجویانه و کسانی که معتقدند جمهوری اسلامی نباید از مواضعش عقبنشینی کند.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است که بهرغم حملات اخیر اسرائيل و آمریکا تغییر قابلتوجهی در مواضع جمهوری اسلامی ایجاد نشده است. تهران نه علاقه بیشتری به تولید سلاح هستهای نشان داده است و نه تمایلی به کنار گذاشتن کامل برنامه هستهای خود. جمهوری اسلامی همچنان بر حق غنیسازی اورانیوم پافشاری میکند، در حالی که تکرار میکند به دنبال سلاح هستهای نیست.
در این میان، رویکردی که بیش از همه جلب توجه میکند این است که چرا حملات ایالات متحده به تاسیسات هستهای ایران باعث نشده است که جمهوری اسلامی از واشینگتن روگردان شود و مذاکرات را بهکلی کنار بگذارد.
به گفته برخی از تحلیلگران نکته کلیدی این است که آسیبپذیری جمهوری اسلامی کاملا نمایان شده و همین امر به نوعی رویکرد عملگرایانه میانجامد. ایران در موقعیت دشواری قرار دارد و حملات اخیر نشان داد که سامانه موشکی و پدافند هواییاش، که رهبران نظامی و سیاسی این کشور بسیار آن را میستودند، توانایی چندانی ندارد. در عین حال، عملیات اسرائیل نشانگر عمق نفوذ اطلاعاتی این کشور در دستگاههای جمهوری اسلامی بود.
از سوی دیگر، نکته بسیار مهم این است که اقتصاد آشفته ایران، فشار تورم و بیکاری فزاینده جمهوری اسلامی را در وضعیت مخاطرهآمیزی قرار داده است.
اگر کشورهای اروپایی در هفتههای آینده تصمیم بگیرند با اعلام عدم پایبندی ایران به برجام تحریمهای سازمان ملل علیه این کشور از سر گرفته شود، فشارهای اقتصادی بر جمهوری اسلامی بیش از پیش تشدید خواهد شد.
دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، هفته گذشته گفت که اروپا میتواند «تحریمهای اساسی» اعمال کند، مگر اینکه جمهوری اسلامی «در عقبنشینی از جاهطلبیهای هستهای خود جدی باشد».
واشینگتن پست به نقل از یک مقام آمریکایی آشنا با این موضوع نوشت که مقامهای دولت آمریکا معتقدند جمهوری اسلامی حتی پس از آنکه حملات آمریکا و اسرائیل روند مذاکرات را به هم زد، آماده است تا درمورد برنامه هستهایاش با آمریکا به توافق برسد.
بحثهای دیپلماتیک در روزهای اخیر این دیدگاه را تقویت کرده است. روز دوشنبه، استیو ویتکاف، فرستاده دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، گفت که مذاکرات «خیلی سریع، و حدود یک هفته آینده» برگزار خواهد شد.
با این حال، جمهوری اسلامی ایران به چند کشور همسایه که نقش واسطه را در این گفتگو را ایفا میکنند، اعلام کرده است که در شرایط تهدید «هیچ شانسی برای مذاکره» وجود ندارد. مقامهای جمهوری اسلامی همچنین گفتهاند که به تضمینی نیاز دارند که اسرائیل در بحبوحه دور جدید مذاکرات دوباره به ایران حمله نکند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، هنوز درمورد چشمانداز مذاکرات جدید با ایالات متحده اظهار نظر نکرده است. با این حال، پس از حملات آمریکا و اسرائیل، مجلس شورای اسلامی به تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی رای داد و مسعود پزشکیان آن را ابلاغ کرد.
بهرغم ابلاغ این قانون، برخی تحلیلگران معتقدند که چنین مصوبهای مانع جدی برای مصالحه در آینده نیست. به اعتقاد آنها، این اقدام مجلس واکنشی حداقلی به بمباران تاسیسات هستهای بوده است و بسیار ضعیفتر از پاسخهایی نظیر خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای به شمار میآید.
به اعتقاد این تحلیلگران، جمهوری اسلامی ایران همچنان راه را برای دیپلماسی باز گذاشته است و در واقع با تصویب این قانون دو پیام ارسال کرده است: اول اینکه ایران آماده در پیش گرفتن دیپلماسی است و نمیخواهد تنشها را تشدید کند، و دیگر اینکه این کشور آماده است در صورت تشدید فشارها از سوی ایالات متحده گامهای بیشتری بردارد.