سران کشورهای «گروه۲۰» (بیست اقتصاد بزرگ جهان) وعده داده‌اند که «همگان» به واکسن‌های ویروس کرونا «دسترسی برابر و ارزان» داشته باشند. گروه۲۰ اما خود را به تامین وجوه جدیدی که این وعده را برآورده کرده یا لغو دیون (قرض) ملی کشورهای در حال توسعه را که اقتصادشان با بحران سال جاری بشدت لطمه دیده، متعهد نکرده‌اند.

قطعنامه پایانی کنفرانس چند جانبه سران «گروه۲۰» در روز یکشنبه، همه‌گیری کرونا را یک «شوک بی‌مانند» خواند که «آسیب پذیری‌های ما را در آمادگی، واکنش و درک چالش‌های مشترکمان آشکار کرد.»

این قطعنامه در ارتباط با واکسن کرونا می گوید: «برای حصول اطمینان از دسترسی برابر و بهای ارزان (واکسن) برای همگان از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم کرد.»

شرکت‌های تولید داروی غربی از جمله فایزر و مدرنا، در اوایل ماه جاری اعلام کردند که آزمایش‌ها نشان داده که واکسن‌های تولیدیشان تا ۹۵ درصد موثر است. 

ایالات متحده، اتحادیه اروپا، بریتانیا و کانادا، ده‌ها میلیون دوز واکسن را از پیش سفارش داده‌اند اما این نگرانی فزاینده وجود دارد که کشورهای در حال توسعه به دارو‌هایی که بالقوه جان انسان‌ها را نجات می‌دهد  دسترسی پیدا نکنند.

امسال میزبانی کنفرانس سران «گروه۲۰» به عهده عربستان سعودی بود اما جلسات کنفرانس بخاطر همه‌گیری کرونا در فضای مجازی برگزار شد. تاکنون همه‌گیری کرونا بیش از ۱.۳ میلیون نفر را در سراسر جهان از میان برده است.

اتحادیه اروپا از دیگر اعضای فوروم «گروه۲۰» خواسته بود، وجوه بیشتری را به پروژه جهانی توزیع واکسن اختصاص دهند، اما در قطعنامه کنفرانس که در پایان اجلاس دو روزه در فضای مجازی صادر شد، اشاره خاصی به وعده‌های مالی نشده است.

محمد الجدان، وزیر داریی عربستان در رویداد پایانی کنفرانس گفت: «این آگاهی به روشنی در میان اعضای گروه۲۰ وجود دارد: اگر ما یک کشور را عقب بگذاریم، همگی عقب خواهیم ماند.»

در ماه آوریل کشورهای «گروه۲۰» در چارچوب ابتکار تعویق پرداخت بهره وام‌ها (دی‌اس‌اس‌آی)، پرداخت بهره وام ۷۳ کشور در حال توسعه جهان به دولت‌های غربی را موقتا به تعویق انداختند. تاکنون مبلغ بهره‌های به تعویق افتاده بالغ بر ۵.۷ میلیارد دلار شده است.

اما با توجه به اینکه اقتصاد جهانی وارد بزرگ‌ترین رکود خود در تاریخ معاصر شده و بسیاری از کشورهای فقیر، سخت با مسائل مالی رویارویند،  فوروم «گروه۲۰» نیز تحت فشار قرار گرفته که دیون اینگونه کشورها را کلا ببخشد. 

صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که شاخص تولید ناخالص ملی جنوب صحرای آفریقا در سال جاری تا ۳ درصد کاهش یافته و درصد دیون ملی نسبت به تولید ناخالص به بیش از ۶۰ درصد برسد. تصور می‌شود کشورهایی از جمله آنگولا، زیمباوه، زامبیا و غنا با بیشترین مشکلات اقتصادی رو به رو شوند. 

قطعنامه روز یکشنبه بر این نکته اشتراک نظر داشت که تعویق پرداخت بهره‌های بانکی کشورهای فقیر باید تا نیمه سال آینده تمدید شود، اما از اشاره به بخشودگی آن خودداری کرد.

این قطعنامه می گوید: «با توجه به بُعد بحران کووید ۱۹، آسیب پذیری قابل توجه (کشورها در مقابل) دیون ملی و به وخامت گرائیدن افق (اقتصادی) کشورهای کم درآمد، ما به این نکته آگاهیم که هرگونه برخورد به دیون ملی ورای «دی‌اس‌اس‌‌آی» مستلزم بررسی مورد به مورد است.»

ماه آینده ریاست «گروه۲۰» از عربستان به ایتالیا منتقل خواهد شد. پس از آن، این برعهده دولت رم خواهد بود که مسئله بخشودگی وام‌های کشورهای در حال توسعه را بار دیگر مطرح کند.

کریستینا گئورگیوا، رئیس صندوق بین المللی پول در بیانیه‌ای که پس از کنفرانس صادر کرد گفت: «جهان هنوز این بحران را پشت سر نگذاشته است.»

«در حرکت بسوی جلو، همکاری بیش از همیشه مهم خواهد بود.»

فعالان اجتماعی تاکید می کنند که (اقدامات گروه۲۰) باید به مراتب فراتر از بخشودگی دیون ملی برود.

اریک لوکومت، مدیر عامل نهاد موسوم به «شبکه جوبیلی آمریکا» گفت: «بسیاری از کشورهای درحال توسعه، در فهرست دریافت‌کنندگان کمک و بخشودگی دیون قرار ندارند.»

او افزود که «گروه۲۰» باید چارچوب کمک به دیون (کشورهای درحال توسعه) را توسعه دهد. او گفت از ۱۲ کشور جهان که با بالاترین آمار مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا رو به رو هستند، ۶ کشور عایداتی متوسط داشته و در نتیجه در فهرست کمک‌های «گروه۲۰» قرار نگرفته‌اند. 

در جریان کنفرانس، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، از اعضای «گروه۲۰» خواست شکاف مالی در برنامه موسوم به «اَکت- اَکسِلِیتوُر» که مکانیزم سازمان بهداشت جهانی برای دسترسی همگان به آزمایش، درمان و واکسن کروناست را پر کنند.

قطعنامه «گروه۲۰» در مورد تغییرات اقلیمی و حفاظت از محیط زیست می گوید که أعضاء «به حفاظت از کره زمین و بنای محیط‌زیستی پایدار برای همه مردم متعهد است.»

ایندیپندنت در تدوین اعلامیه بسیار مهم تعداد ۲۰ سازمان حمایت از حیوانات که خواهان اقدام فوری برای جلوگیری از یک همه‌گیری دیگر بود و تحویل کنفرانس سران «گروه۲۰» شد، شرکت فعالانه داشت.