همان‌طور که در تحلیل هفته گذشته نیز اشاره شد، این هفته بازارهای مالی نوسانات اندکی را ثبت کردند. این هفته نیز مانند هفته‌های پیش از آن، بازار ارز و سکه بازده منفی، و بازار سرمایه و بانک بازده مثبت برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آوردند. به نظر می‌رسد که بازار در طول دو هفته گذشته پشت سد محکم ۲۵۰ هزار واحدی متوقف شده است. در طول این دو هفته، شاخص برای چند دقیقه وارد کانال ۲۵۰ هزار واحدی شد، اما عرضه‌های سنگین سبب عقب‌نشینی شاخص کل از مسیر رشد خود شد و آن را پشت سد محکم ۲۵۰ هزار واحدی نگه‌داشت.
بازارهای مالی در هفته گذشته
در طول هفته گذشته بازار ارزهای خارجی کم‌رمق بود. قیمت دلار در بازار آزاد حتی در لحظاتی به ۱۲۸۰۰ تومان نیز رسید. روند این روزهای دلار، نشان از نوعی آرامش و رکود در این بازار دارد. بازار دلار در هفته گذشته با ثبت بازده منفی ۰.۸ درصدی، به روند نزولی خود از ابتدای امسال ادامه داد. دلار در سال ۹۸ بازدهی منفی ۷.۴ درصدی داشته است، و یورو نیز در طول هفته گذشته مانند دلار بازده منفی ۰.۴ درصدی ثبت کرد. بازده یورو از ابتدای امسال به حدود منفی ۲.۱ درصد رسیده است.
طلا و سکه نیز با تبعیت از دلار، در طول هفته گذشته نزولی بودند. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به حدود ۴۲۹ هزار تومان رسیده است. این قیمت به معنای بازده منفی ۰.۷ درصدی نسبت به هفته گذشته است. اما به دلیل افزایش قیمت اونس جهانی، بازده طلا از ابتدای امسال مثبت بود و به عدد ۱.۱ درصد رسیده است. سکه اما کاهش کمتری را ثبت کرد. سکه بهار آزادی با ثبت قیمت ۴ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان، بازده منفی ۰.۴۴ درصدی را ثبت کرد، و بازده خریداران سکه از ابتدای امسال به عدد ۳.۲درصد رسیده است.
اما این هفته تنها دو بازار بانک و بورس برای سرمایه‌گذاران خود بازده مثبت همراه داشت. درصورتی که نرخ سود بانکی را معادل ۲۰ درصد در نظر بگیریم، در این هفته سرمایه‌گذاران بانکی در حدود ۰.۳۸ درصد سود کسب کردند. این در حالی است که سود سپرده‌گذاران بانکی از ابتدای امسال ۶.۵ درصد بوده است، و بازدهی بسیار بیشتر از سرمایه‌گذاری در دلار و سکه برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آورده است. در نهایت، بازار سرمایه نیز با ثبت بازده ۰.۲۷ درصدی، به یک‌قدمی کانال ۲۵۰ هزار واحدی و ثبت بازده ۴۰ درصدی رسید. شاخص کل بازار سرمایه از ابتدای امسال ۳۹.۷ درصد رشد کرده است.
در ادامه، رخدادهای مهم در هفته گذشته و پیش‌رو مرور می‌شود.
عرضه اولیه «نوری»
درحالی‌که در هفته گذشته خبر تعویق این عرضه اولیه در بازار پیچیده بود، بالاخره نوری به ایستگاه عرضه اولیه رسید. این شرکت که قرار است در روز شنبه در بازه قیمتی ۲۹۵۰ تا ۳۱۲۵ تومان در بورس تهران پذیرش شود، تنها ۵ روز قابل معامله خواهد بود و پس از آن برای برگزاری مجمع عمومی سالانه بسته خواهد شد. این عرضه، یکی از بزرگ‌ترین عرضه‌های اولیه بورس تهران در یک سال گذشته است. صف‌های شلوغ مردم برای گرفتن کد بورسی در برابر کارگزاری‌ها نشان‌گر اشتیاق مردم برای مشارکت در این عرضه اولیه بزرگ است. این عرضه اولیه در حدود ۹۵۰ میلیارد تومان از نقدینگی بورس را می‌بلعد، اما به‌نظر می‌رسد که بخش بزرگی از این نقدینگی قرار است از منابع مالی جدید به بورس تزریق شود.
در یک سال اخیر، تعداد مشارکت‌کنندگان برای خرید عرضه‌های اولیه رشد خیره‌کننده‌ای داشته است. برای تخمین میزان مشارکت مردم برای خرید نوری، باید روند گذشته مشارکت مردم در «عرضه اولیه»ها را بررسی کرد. در حدود سال گذشته، پتروشیمی پارس با نماد «پارس» در بورس تهران عرضه شد. در این عرضه اولیه، تعداد ۱۸۲ هزار نفر شرکت کردند که رکوردی برای بورس تهران محسوب می‌شد. این در حالی است که در عرضه اولیه سرمایه‌گذاری صدر تأمین با نماد «تاصیکو» در ۹ اردیبهشت‌ماه، تعداد ۴۲۷۵۲۷ کد معاملاتی در عرضه اولیه مشارکت کردند. این رقم برای عرضه اولیه جم‌پیلن در تاریخ ۲۸ خردادماه افزایش یافت و به عدد ۴۶۷۳۷۵ کد معاملاتی رسید. با ادامه این روند و با درنظر گرفتن اشتیاق مردم در کنار تبلیغات گسترده برای عرضه اولیه پتروشیمی نوری، می‌توان رقم ۵۲۰ هزار کد معاملاتی را برای این عرضه اولیه در نظر گرفت. (در حالتی خوشبینانه، حتی رسیدن به عدد ۵۵۰ هزار کد نیز دور از دسترس نیست) با در نظر گرفتن این تعداد، می‌توان پیش‌بینی کرد که در حدود یک میلیون و ۸۵۰ هزار تومان به هر کد معاملاتی برسد، یعنی رقمی که با در نظر گرفتن سود ۲۵ درصدی این عرضه اولیه، می‌تواند به هر کد معاملاتی در حدود ۴۶۰ هزار تومان سود برساند. در مقام مقایسه، می‌توان سود این عرضه اولیه را برابر با حدود ده ماه یارانه یک شهروند ایران برآورد کرد. ورود اکثر ایرانی‌ها و به‌طور خاص قشر فقیر به بورس تهران و مشارکت در عرضه‌های اولیه، می‌تواند سود خوبی نصیب این قشر خاص از جامعه ایران کند. در مقاله هفته گذشته، به اهمیت عرضه‌های اولیه و نقش آن در توسعه بازار بیشتر اشاره شده است.
افزایش قیمت در سامانه نیما
در این هفته نیز قیمت‌ها در سامانه نیما افزایشی بود. این روند، به معنای سود بیشتر برای شرکت‌های بورسی و صادرکننده‌های رسمی ایران است. قیمت‌ها در سامانه نیما در طول هفته گذشته به‌طور میانگین در حدود ۱۱۵۰ تومان معامله شده است. این قیمت، نسبت به هفته گذشته در حدود ۱.۵درصد افزایش داشته است. با در نظر گرفتن قیمت ۱۲۸۷۰ تومان نرخ دلار در بازار آزاد، قیمت در سامانه نیما نسبت به قیمت در بازار تنها ۱۱ درصد اختلاف دارد. به نظر می‌رسد که با افزایش قیمت دلار در سامانه نیما و کاهش آن در بازار آزاد، قیمت‌ها در حدود ۱۲۵۰۰ تومان به سمت تک‌نرخی شدن حرکت کند. امید است که با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، شرایط برای تک‌نرخی شدن واقعی نرخ ارز و حذف تمامی رانت‌ها فراهم شود. از طرفی نیز، افزایش قیمت در بازار ثانویه شرایط را برای کاهش کسری بودجه دولت فراهم می‌کند. فروش دلارهای نفتی به قیمتی نزدیک به قیمت بازار، سبب می‌شود که بخش زیادی از کسری بودجه دولت از محل افزایش قیمت ارز تأمین شود و این امر می‌تواند زمینه‌ساز کاهش رشد نقدینگی در آینده باشد.
خوش‌بینی فعالان اقتصادی به آینده
در هفته گذشته شاخص مدیران خرید (PMI) موسوم به شامخ، برای نهمین ماه متوالی منتشر شد. اطلاعات ناشی از شاخص شامخ در خردادماه، نشان از افت شاخص کل صنعت نسبت به ماه گذشته دارد. این شاخص در خردادماه رقم ۵۰.۶۶ را ثبت کرد و در قیاس با شاخص ۶۱.۳۹ در اردیبهشت، حاکی از افت ۱۸ درصدی آن طی یک ماه گذشته است. با این حال، شاخص شامخ نسبت به مهر سال گذشته که عدد ۴۱.۹۱ را ثبت کرده بود، رشد ۲۰ درصدی داشته است. همچنین، انتظارات تولید در ماه آینده، تیرماه، نشان‌گر امیدواری مدیران نسبت به آینده اقتصادی است.
افزایش سطح غنی‌سازی ایران
ایران در روز شنبه هفته گذشته اعلام کرد که گام دوم کاهش تعهدات برجام را آغاز کرده است.
ایران ادعا کرده است که دلیل کاهش تعهدات برجام، کوتاهی غرب در عمل به تعهدات خود است. در گام دوم، سطح غنی‌سازی ایران از ۳.۶۷ درصد به حدود ۴.۵ درصد افزایش یافته است. آژانس نیز ادعای ایران را مبنی بر افزایش سطح غنی‌سازی تائید کرده است. همچنین، ایران فرصت ۶۰ روزه دیگری به کشورهای دیگر عضو برجام داده است تا به تعهدات خود عمل کنند، و در غیر این صورت، گام سوم کاهش تعهدات را عملیاتی خواهد کرد. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در ۱۷ تیرماه در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما، افزایش تعداد سانتریفیوژها را یکی از گزینه‌های گام سوم ایران در کاهش تعهدات برجامی اعلام کرد. همچنین، گمانه‌زنی‌هایی پیرامون افزایش سطح غنی‌سازی تا سقف ۲۰ درصد یا بیشتر نیز وجود دارد. با برداشتن گام دوم کاهش تعهدات برجامی توسط ایران، بسیاری از کشورهای اروپایی نسبت به این حرکت ایران ابراز نگرانی کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل، از اروپاییان خواست تا تحریم‌های خود را فعال کنند. اما به نظر می‌رسد که سایر کشورهای عضو برجام فعلا قرار نیست از برجام خارج شوند. دفتر کاخ ریاست جمهوری فرانسه در روز یکشنبه ضمن محکوم کردن حرکت ایران، اعلام کرد که مکانیسم ماشه در قبال اقدام ایران فعال نخواهد شد. این خبر نشان از این دارد که اروپایی‌ها فعلا قصد افزایش تنش‌ها با ایران را ندارند.
شکست مقاومت ۲۵۰ هزار واحدی؟
با عرضه اولیه پتروشیمی نوری در این هفته، احتمالا شاهد رکوردشکنی جدیدی در تعداد کدهای حاضر در عرضه اولیه خواهیم بود. عرضه اولیه شرکت‌های بزرگ، به دلیل تأثیر مستقیم بر شاخص کل، می‌تواند بازار را همراه خود مثبت کند. همچنین، جو روانی منفی ناشی از این عرضه اولیه در هفته گذشته فشار عرضه‌ها را در بازار افزایش داد. شاید با عرضه اولیه پتروشیمی نوری، فشار روانی ناشی از آن نیز از بین برود و بازار برای دور بعدی صعود آماده شود. همچنین، رشد نرخ دلار در سامانه نیما و کاهش رانت‌های اقتصادی نیز می‌تواند زمینه‌ساز رشد واقعی شرکت‌های بورسی و صادراتی شود.
از طرف دیگر، کاهش تعهدات ایران در برجام و احتمال خروج کامل ایران از این معاهده، ممکن است تنش‌ها را بین ایران و غرب افزایش دهد. به نظر می‌رسد که ایران در انجام فرایند کاهش تعهدات خود بسیار مصمم است و کاهش تعهدات در گام سوم، می‌تواند زمینه خروج کامل ایران از برجام را فراهم کند.
هرچند که پیش‌بینی آینده بیشتر به حوزه کاری رمال‌ها و فال‌گیرها مربوط است، اما می‌توان گفت که در مجموع، با توجه به عرضه اولیه پتروشیمی نوری در ابتدای این هفته و انتظارات مثبت صنعتگران نسبت به آینده بازار، می‌توان خوش‌بین بود که بازار سرمایه در هفته آتی از سد ۲۵۰ هزار واحدی عبور کند. باید دید این اتفاق، چقدر رنگ واقعیت به‌خود خواهد گرفت.
