محققان نخستین مدرک روشنی که مصرف مواد توهم‌زا را تایید می‌کند در نقاشی غاری در کالیفرنیا پیدا کرده‌اند.  بر اساس یافته‌ها، این نقاشی احتمالا تصویری از «داتورا» است؛ گیاهی که در طول تاریخ به دلیل تاثیرات روانی‌ آن به کار می‌‌رفته است.

این تحقیق توسط گروهی از محققان از کشورهای بریتانیا، آمریکا و آفریقای جنوبی در این زمینه انجام و در مجله «پیشرفت‌های آکادمی ملی علوم» منتشر شده‌ است. در این مطالعه، «فرض‌های دیرپا درباره نقاشی روی سنگ» به چالش کشیده و گفته شده است که مولفان «اولین مدرک روشن مصرف مواد توهم‌زا را در نقاشی غاری در پینویل کالیفرنیا» ارایه داده اند.

در این مقاله آمده‌ است: «نقش‌هایی در سقف غار، مربوط به داتورا ورگتیئی است، گیاه روانگردان بومی کالیفرنیا و این نقاشی غار احتمالا نمایانگر این گیاه و گرده‌افشانی آن است.» در مورد رابطه میان حالت‌های شبیه خلسه و نقاشی غارها بحث زیادی در جریان بوده است ولی تاکنون «مدرک روشنی مبنی بر مصرف مواد توهم‌زا» از هیچ نقاشی غاری به دست نیامده بود.

به گفته محققان، گرچه بومیان کالیفرنیا بر اساس اسناد تاریخی از داتورا برای رسیدن به حالت خلسه استفاده می‌کرده‌اند، «شواهد چندانی برای ربط دادن آن به این نقاشی وجود ندارد.»

دیوید رابینسون از دانشگاه لنکشر مرکزی که رهبری تحقیق را به عهده داشت گفت که گروه او «نشانه قطعی مواد توهم‌زا را در محل نقاشی داخل غار» یافتند و این نقاشی نشان می‌دهد که «آفریننده آن تصویر گیاهی را کشیده است که باعث تجربه وهم‌انگیز می‌شود، نه تصویر حالتی که گیاه آن را به وجود می‌آورد.»

در این تحقیق، تحلیل‌های سه بعدی از تصاویر غار ارایه شده است که نشان می‌دهد تکه‌های این گیاه را احتمالا آسیاب می‌کردند و بر طبق این نقاشی مصرف می‌کرده‌اند.»؛ «شواهد باستان‌شناسی و گاه‌نگاری نشان می‌دهد که این مکان به صورت اقامتگاهی موقت برای فعالیت‌های مختلفی از دوران آخر ماقبل تاریخ تا عصر استعمار به کار می‌رفته است.»

در این تحقیق آمده است که بر اساس یافته‌ها، داتورا را «در داخل غار می‌جویده‌اند و نقاشی درون غار، خود گیاه را نشان می‌دهد که برای آیین‌های جمعی با استفاده از این ماده توهم‌زا به کار می‌رفته است.»