تبوتاب گفتوگوهای صلح با طالبان بالا گرفته است. مذاکرهکنندگان ارشد آمریکایی در سه ماه پسین بارها با نمایندگان سیاسی طالبان رو در رو دیدار کردهاند. شماری در واشنگتن به این باورند که پس از ۱۷ سال، طولانیترین جنگ آمریکا به پایان میرسد.
سطح خوشبینی نسبت به پیشرفت مذاکرات با طالبان اما در میان نخبگان سیاسی افغانستان پایین است. خبر تفاهم بر سر خروج نیروهای ناتو و احتمال تشکیل یک اداره موقت که طالبان نیز در آن سهم داشته باشند، شماری به شمول رییسجمهوری افغانستان را نگران کرده است.
این نگرانیها چیست؟ چرا رییسجمهوری افغانستان از شکلگیری اجماع سیاسی بر سر صلح ناراضی است؟ منطق مخالفت او با کارشیوههای کنونی مذاکرات چیست؟
ترس از تکرار تاریخ
اشرف غنی از آن چه بر آخرین حکومت کمونیستی افغانستان پس از خروج نیروهای ارتش سرخ در ۱۹۸۹ رفت آگاه است. او شکنندهگیهای نظامی را که رهبری میکند، به درستی میفهمد.
با خروج آمریکا از افغانستان، اجماع سیاسی بر سر نظام و ساختار سیاسی میشکند و احتمال برگشت به یک دور دیگری از هرج و مرج آنگونه که در دهه ۹۰ میلادی اتفاق افتاد وجود دارد.
برپایی و کارایی نسبی نهاد دولت هنوز وابسته به کمکهای جهانی است. در نبود حمایت تدارکاتی نظامی و مالی آمریکا، فروپاشی نهادهای امنیتی و دفاعی افغانستان اجتنابناپذیر است.
حکومت و ارتش افغانستان پس از خروج شوروی سابق در کمتر از سه سال از هم پاشید. دکتر نجیبالله زندانی شد و طالبان او را در صبحگاه ورود شان به کابل به دار آویختند. اینها تجربههای عینی و تلخ تاریخ معاصر افغانستان است.
هر چند افغانستان امروز به لحاظ اجتماعی تفاوتهای عمدهای با دهه ۹۰ میلادی دارد، بسیاری از بازیگران جنگهای داخلی افغانستان به شمول طالبان هنوز از منظر نظامی و عقبههای اجتماعی مقتدر هستند و میتوانند صحنه سیاسی را برگردانند.
اشرف غنی از تکرار چنان وقایع میهراسد و بخشی از نگرانیهایش میتواند توجیهپذیر باشد