پایان دو سال و نیم انتظار برای بازگشایی موزه هنرهای معاصر و تغییر نماد هویت بصری این مجموعه، به کام خیلیها شیرین نیامد.
واکنشها از نشست خبری هشتم دیماه ۱۳۹۹ آغاز شد که برای اطلاعرسانی روند مرمت و معرفی طرح «هویت بصری» موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
احسان آقایی مدیر موزه و رضا عابدینی طراح گرافیک در تالار رودکی از طرحی رونمایی کردند که از همان لحظات اولیه موجی از نارضایتی را در شبکههای اجتماعی به همراه داشت.
بخش بزرگی از این واکنش از سمت همکاران رضا عابدینی بود. طراحان و فعالان عرصه هنرهای تجسمی در حسابهای کاربری خود در شبکههای اجتماعی با اشاره به اینکه اصولاً چه نیازی به تغییر یکی از شناختهشدهترین نمادهای بصری هنر ایران وجود داشته از طرح جایگزین به دلایل حرفهای انتقاد کردند.
نماد موزه هنرهای معاصر تهران بهصورت سیاهوسفید و باارزش خطی یکسان با الهام از بادگیرهای ساختمان موزه توسط جواد پویان طراحیشده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ساختمان موزه هنرهای معاصر که نماد هویت بصری و لوگوی مجموعه نیز برگرفته از آن است، از شاخصترین بناهای ایران معاصر و تهران است.
مدیر موزه هنرهای معاصر تهران درباره علت طراحی دوباره لوگوی موزه گفت که نشان، فونت و سربرگ موزه «هرکدام ساز خود را میزنند.»
احسان آقایی در جلسه رونمایی درباره علت سپردن کار به رضا عابدینی گفت: «در ونیز بودم که متوجه شدم بعد از مدتها رضا عابدینی به ایران بازگشته است و اگر ایشان در ایران نبودند شاید کار را با این جدیت پیگیری نمیکردیم.»
رضا عابدینی نیز که در جلسه رونمایی در تالار رودکی حضور داشت گفت: «مشکل اصلیام با لوگو این است که نمیشود با آن کار بیشتری انجام داد.» او با اشاره به نکات فنی لوگوی فعلی گفت: «پرسپکتیو لوگوی فعلی موزه درست نبود.»
عابدینی با رونمایی از طرح جدید گفت: «هویت بصری موزه چهار رنگ دارد که سیاه، سفید، خاکستری و نارنجی است اما رنگ اصلی در آن نارنجی است؛ این رنگ را بیشتر مبتنی بر رویکرد معاصر بودن انتخاب کردهام.»
با آن که در این جلسه احسان آقایی عنوان کرد «قرار نیست بهکلی با لوگوی قبلی خداحافظی کنیم» اما منتقدان اعتقاد دارند عملاً لوگوی فعلی به حاشیه راندهشده و هیچ تضمینی وجود ندارد که بهکلی کنار گذاشته نشود.
یکی از هنرمندان هنرهای تجسمی در تهران که نخواست نامش فاش شود به ایندیپندنت فارسی گفت: «غمانگیز است که یکی از مطرحترین هنرمندان گرافیست ما خودش را آلوده این جریان کرده است. آقای عابدینی هنرمند حرفهای در عرصه جهانی است و باید از ابتدا متوجه میشد پروژهای که مشخص نیست تحت چه فرآیند قانونی به ایشان سپردهشده و شفافیت مالی ندارد، عاقبت خوشی برای اعتبار ایشان نخواهد داشت.»
بنا بر گفته یکی دیگر از فعالان عرصه گرافیک انتقادات بسیاری بر نحوه اجرای پروژه بازسازی موزه در میان هنرمندان وجود دارد.
«بیشتر از ده میلیارد تومان در این مجموعه هزینه شده است اما هنوز یک وبسایت خوب ندارد. اطلاعرسانی در حد قطرهچکانی است. هنرمندان و علاقهمندان هیچ اطلاعی ندارند در آنجا چه میگذرد. یک روز دورش را میبندند و میگویند بروید دو سال دیگر بیایید و ما هر کار دوست داشته باشیم با یکی از معروفترین نمادهای هنری تهران میکنیم و کسی هم اعتراض نکند! این کار چه فرقی با عوض کردن نام خیابانهای معروف دارد؟ تاریخ هنر ایران جای ماجراجویی و ریسک هنرمندان صاحبنام نیست.»
به نظر من نیاز بود شفافیت لازم از علت تغییر و یا سفارش (یا فراخوان لوگو) به میان میومد.
و همین موضوع در دوران کرونا میتونست دست بسیاری از هنرمندان خوداشتغال رو بگیره. و از طرفی برای طراحی لوگو یا به روز کردن لوگو موزه هنرهای معاصر (مدرن) کارگروهی تشکیل میشد و کار فردی نمیبود.
— Azin Sa-Schmutzer \m/ (@AzinBlueBird) December 29, 2020
یکی از دانشجویان دانشگاه هنر نیز به ایندیپندنت فارسی گفت: «فضای هنرهای تجسمی در ایران بسیار غبارآلود و غمگین است. شرکتهای خصوصی به علت بحرانهای مالی در چند سال اخیر توان هزینه کردن در این بخش را ازدستدادهاند. پروژه بزرگی مثل بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران میتوانست جانی تازه به ما بدهد. برگزاری مسابقه ملی برای طراحی یا شریک کردن ما دانشجویان در روند انجام آن میتوانست یکی از بزرگترین تجربههای حرفهای ما درزمینهٔ یادگیری کارهای بزرگ باشد. استاد عابدینی میتوانست بهراحتی این کار را به یک پروژه ملی تبدیل کند؛ اما همه پشت درهای بسته برای خودشان کار میکنند و بعد میگویند چرا دانشگاه هنر دیگر فارغالتحصیل ستاره و درخشان ندارد.»
گفتهشده درخواست ایران درودی نقاش برجسته ایرانی از شهبانو فرح پهلوی، باعث شد سنگ بنای اولیه ایجاد موزهای برای هنرهای معاصر ایران گذاشته شود.
کامران دیبا با بودجهای که از دفتر ملکه در اختیارش گذاشتهشده بود کار را شروع کرد. ساختمان موزه که خود بهعنوان اثر هنری بارها ستایششده است، سازهای بتنی است که در میان یک باغ قرار دارد. بادگیرهای روی ساختمان برگرفته از سیستم تهویه سنتی ایران ساختهشده است و همان نیز الهامدهنده لوگوی اصلی این بنا شد.
بنا بر اعلام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجموع بودجهای که صرف بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران شد، ۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است.
بنا بر قول سید عباس صالحی، قرار بود موزه در آذرماه بازگشایی شود اما مدیر موزه گفته است فعلا «در نزدیکترین زمان» به بازگشایی به سر میبریم.