حدود یک هفته از آغاز پروازهای گشتی جنگنده‌های نیروی هوایی، دریایی و سپاه تفنگداران ایالات متحده آمریکا بر فراز عراق می‌گذرد. با غروب آفتاب، ده‌ها جنگنده آمریکا از پایگاه‌های شاهزاده سلطان در عربستان سعودی، العدید در قطر و الظفره در امارات متحده عربی و همچنین ناو هواپیمابر یواس‌اس نیمیتز، مستقر در دریای عرب شمالی به پرواز درمی‌آیند. این جنگنده‌ها با پشتیبانی هواپیماهای هشدار زودهنگام، جاسوسی و جنگ الکترونیک برفراز عراق، عربستان سعودی و دریای عمان تا صبح روز بعد به گشت مسلح هوایی ‌مشغول‌اند. هدف گشت مسلح هوایی این است که در صورت بروز هرگونه درگیری نظامی با سپاه پاسداران یا نیروهای نیابتی آن، علیه سپاه وارد عمل شوند.

از هفته‌های گذشته، مقام‌های اطلاعاتی آمریکا، اسرائیل و همچنین عراق، اطلاعاتی داده‌اند مبنی‌بر احتمال انجام عملیات‌های پیچیده سپاه قدس و نیروهای نیابتی آن علیه آخرین نیروهای درحال خروج آمریکا از عراق، در سالگرد کشته‌شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۹۹. به همین دلیل، هواپیماهای جنگنده و بمب‌افکن و همچنین پهپادهای رزمی و گروهی از بالگردهای تهاجمی اِی‌اِچ-۶۴ئی گاردین نیروی هوایی، دریایی، سپاه تفنگداران دریایی و هوانیروز (هواپیمایی نیروی زمینی) آمریکا نقش مهمی در دفع هرگونه حمله سپاه قدس و نیروهایش ایفا خواهند کرد.

رصد اطلاعاتی نیروهای سپاه قدس و شبه‌نظامیان حشد شعبی

اطلاعات رکن اساسی انجام هر عملیات هوایی است. بدون کسب اطلاعات دقیق از فعالیت‌ها و موقعیت نیروهای حشد شعبی و سپاه قدس در عراق و همچنین فعالیت‌های نیروی هوافضا، دریایی و زمینی سپاه پاسداران در خاک ایران، اسکادران‌های جنگنده نیروی هوایی، دریایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا که به محافظت از نیروهای آمریکایی مستقر در عراق مشغول‌اند، نمی‌توانند ماموریت خود را به‌طور صحیح و دقیق به انجام برسانند. در این راستا، گروهی از هواگردهای شناسایی، جاسوسی و همچنین پهپادهای نیروی هوایی، دریایی و هوانیروز ارتش آمریکا، به‌طور شبانه‌روزی بر فراز عراق، عربستان سعودی، خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان پرواز ‌می‌کنند.

دسته اول پهپادها هستند که در سه مدل شناسایی رزمی و یک مدل جاسوسی مورد استفاده واقع ‌می‌شوند. پهپادهای شناسایی رزمی مورد استفاده در عملیات‌های حفاظتی از نیروهای آمریکایی در عراق «ام کیو-۱بی پردیتور» (MQ-1B Predator) متعلق به سرویس اطلاعات مرکزی آمریکا، «ام کیو-۱سی عقاب خاکستری» (MQ-1C Grey Eagle) متعلق به هوانیروز ارتش آمریکا و «ام کیو-۹ ریپِر» (MQ-9 Reaper) از پایگاه‌های عین‌الاسد در عراق و علی السالم در کویت به پرواز درمی‌آیند. همچنین پهپادهای جاسوسی «ام کیو-۴بی گلوبال‌هاک» (MQ-4B Global Hawk) نیروی هوایی آمریکا و مستقر در پایگاه الظفره در امارات، نقش مهمی در جمع‌آوری اطلاعات ایفا ‌می‌کنند.

دسته دوم هواپیماهای جاسوسی هستند که جهت عکسبرداری، شنود رادیویی و تلفنی و همچنین رصد سیگنال‌های الکترونیکی مورد استفاده واقع ‌می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها سه فروند «یو-۲اِس» موسوم به «خانوم اژدها» (U-2S Dragon Lady) از اسکادران ۹۹ شناسایی اعزامی به الظفره امارات هستند. این سه فروند با پرواز در ارتفاع بسیار زیاد (۷۰هزار پایی) بر فراز عراق و در نزدیکی حریم هوایی ایران، با توجه به نوع سنسورهایی که حمل می‌کنند، به جمع‌آوری اطلاعات مکالمات رادیویی، تلفنی و سیگنال‌های سامانه‌های نظامی، راداری و موشکی و همچنین عکسبرداری از پایگاههای نظامی ایران در شب و روز ‌می‌پردازد.

در کنار یو-۲اِس نیروی هوایی آمریکا همواره یکی از دو فروند «آرسی-۱۳۵دبلیو‌»های الحاقی به اسکادران ۷۶۳ شناسایی اعزامی به الظفره، بنابر درخواست فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا بر فراز عراق به پرواز درمی‌آیند و خدمه آن به‌طور زنده سیگنال‌های تجهیزات الکترونیکی را جمع‌آوری و همچنین امواج رادیویی و تلفنی را رصد می‌کنند. سپس، همچون هواپیمای یو-۲اِس، تحلیل این اطلاعات را به‌طور زنده و درحین پرواز به واشینگتن دی‌سی و همچنین ستاد فرماندهی مرکزی ارتش و تمامی نیروهای نظامی روی زمین یا در هوا و دریا مخابره ‌می‌کنند. شب گذشته، چهارشنبه دهم دی‌ماه،  آر سی-۱۳۵دبلیو شماره ۴۱۲۶-۶۲ بر فراز عراق پرواز کرد و به‌طور زنده اطلاعاتی از فعالیت‌های سپاه پاسداران و حشد شعبی را در اختیار نیروهای نظامی آمریکا و حتی خلبانان جنگنده درگیر در گشت رزمی هوایی قرار داد.

سرویس اطلاعات مرکزی آمریکا بر فراز شهرهای مهم عراق مانند بغداد، موصل و اربیل، با استفاده از هواپیماهای «بیچکرافت بی ۳۵۰ کینگ‌ایر» غیرنظامی، مجهز به سامانه‌های شنود رادیویی و همچنین دوربین‌های فروسرخ،  فعالیت‌های سپاه قدس، نیروهای حشد شعبی و همچنین فعالیت‌ هسته‌های فعال گروه تروریستی داعش را بررسی می‌کند. شب گذشته، یکی از این هواپیماها، با علامت ثبت کشوری آمریکایی N503DE، در حال پرواز و انجام ماموریت پایش هوایی بر فراز موصل دیده شد.

در کنار تمامی هواپیماهای ذکر شده، نیروی هوایی آمریکا همواره از یک فروند آواکس یا هشدار زودهنگام هوابرد ئی-۳بی به پرواز درآمده از الظفره، جهت پایش حریم هوایی عراق استفاده ‌می‌کند. خدمه آواکس، اطلاعات مورد نیاز از پرواز هواپیماهای نظامی و غیرنظامی در نزدیکی هواپیماهای درگیر در عملیات گشت مسلح هوایی را در اختیار خلبانان می‌گذارند. آن‌ها علاوه بر خبررسانی در مورد خطرها و تهدیدهای ناشی از هواپیماهای ناشناس یا موقعیت موشک‌های کروز و پهپادهای شناسایی و انتحاری، به‌عنوان یک پست فرماندهی پرنده یا یک برج مراقبت در آسمان ایفای نقش ‌می‌کنند تا از برخورد دسته‌های هواپیماهای جنگنده با یکدیگر جلوگیری ‌‌کنند.

کدام جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا بر فراز عراق پرواز ‌می‌کنند؟

نیروی هوایی آمریکا در حال حاضر، تعداد ۵۰ فروند هواپیمای جنگنده در خاورمیانه مستقر دارد. از این تعداد ۱۸ فروند بمب‌افکن ضربتی «اف-۱۵ئی استرایک ایگل» (F-15E Strike Eagle) از اسکادران ۳۹۱ شکاری ‌است. این جنگنده‌ها در تاریخ ۱۶ الی ۲۴ مهر ماه سال جاری از پایگاه هوایی «مانتین هوم» (Mountain Home) از ایالت آیداهو به پایگاه هوایی الظفره در امارات منتقل شدند و جای ۱۸ فروند جنگنده مشابه از اسکادران ۴۹۴ شکاری را که ماموریت شش‌ماهه‌شان به پایان رسیده بود، گرفتند.

در کنار اف-۱۵ئی‌ها، نیروی هوایی آمریکا ۳۲ فروند هواپیمای جنگنده و سرکوب‌گر پدافند هوایی «اف-۱۶سی جِی فایتینگ فالکن» (F-16CJ Fighting Falcon) در منطقه مستقر دارد که در روزها و شب‌های گذشته در ماموریت‌های گشت هوایی، بر فراز عراق و عربستان سعودی و حتی خلیج فارس شرکت داشتند. از این تعداد، ۱۸ فروند از اسکادران ۷۷ شکاری اعزامی از پایگاه هوایی شاو به پایگاه شاهزاده سلطان در عربستان سعودی است و ۱۴ فروند از اسکادران ۴۸۰ شکاری اعزامی از پایگاه هوایی «اسپانگدالِم» (Spangdahlem) در آلمان به منطقه اعزام شدند. این جنگنده‌ها درصورت درگیری نظامی با ایران، می‌توانند با استفاده از موشک‌های «اِی‌جی‌اِم-۸۸بی هارم» (AGM-88B HARM) سایت‌های راداری و پدافندی ارتش و سپاه پاسداران را منهدم کنند و حریم هوایی ایران را برای ماموریت جنگنده‌های نیروی هوایی، دریایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا امن سازند.

در جریان ماموریت‌های روزهای گذشته «اف-۱۶سی جِی‌ها» به‌عنوان اسکورت دو فروند بمب‌افکن بی-۵۲اِچ نیروی هوایی آمریکا، هر کدام از این جنگنده‌ها به سه تیر موشک هوابه‌هوای اِی‌آی‌اِم-۱۲۰دی آمرام (AIM-120D AMRAAM) هدایت راداری با قابلیت درگیری و انهدام یک هدف پرنده (به‌عنوان مثال پهپاد انتحاری یا موشک کروز) از فاصله ۱۶۰ کیلومتری مجهز بودند. آن‌ها همچنین به یک تیر موشک هدایت فروسرخ و برد کوتاه از نوع «اِی آی اِم-۹اِم سایدویند»ر (AIM-9M Sidewinder) جهت استفاده به منظور انهدام هواپیماهای جنگنده درصورت بروز هرگونه درگیری احتمالی با نیروی هوافضا یا نیروی هوایی ارتش ایران و همچنین یک راکت‌انداز با هفت راکت هوا به سطح هدایت لیزری و دو بمب هدایت ماهواره‌ای و نقطه‌زن مجهز بودند.

در کنار هواپیماهای جنگنده، نیروی هوایی آمریکا، یکی از دو فروند هواپیماهای توپدار «اِی‌سی-۱۳۰جِی گوست‌رایدر» (AC-130J Ghost Rider) خود را نیز به‌طور شبانه بر فراز عراق به پرواز درمی‌آورد تا در صورت بروز درگیری نظامی بین نیروهای سپاه قدس و حشد شعبی از یک طرف و نیروهای آمریکایی در طرف دیگر، مورد استفاده واقع شوند.

در صورت بروز درگیری نظامی با ایران، نیروی هوایی آمریکا می‌تواند در کنار استفاده از هواپیماهای فوق‌الذکر، بمب‌افکن‌های بی-۵۲اِچ را از پایگاه‌های هوایی «برکسدیل» (Barksdale) و «مینوت» (Minot) به‌پرواز درآورد؛ همان‌طور که در تمرین روز گذشته، دو فروند از این بمب‌افکن‌ها متعلق به اسکادران ۶۹ بمب‌افکن از پایگاه مینوت به پرواز درآمد و پس از طی حدود ۱۳هزار کیلومتر در ۱۶ ساعت پرواز، خود را به خلیج فارس رساند و پس از چندین دقیقه پرواز، به سمت آمریکا باز گشت.

کدام جنگنده‌ها از ناو هواپیمابر یواس‌اس نیمیتز به پرواز درمی‌آیند؟

روز ۸ آذرماه، سرپرست ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد که ناوگروه نیمیتز درحالی‌که ماموریت شش‌ماهه‌اش رو به اتمام بود، به خاورمیانه بازمی‌گردد. از این‌رو، این ناوگروه و ناو هواپیمابر یواس‌اس نیمیتز به خاورمیانه بازگشت، اما به‌علت خطر موشک‌های بالستیک ضدکشتی و ضد رادار خلیج فارس و هرمز، از تنگه هرمز عبور نکرد تا در خلیج فارس مستقر شود و در حال حاضر در آب‌های دریای عرب شمالی و خارج از برد موشک‌های بالستیک سپاه پاسداران مستقر است.

۴۳ فروند جنگنده شامل ۲۱ فروند جنگنده چندمنظوره دو کابین «اف/اِی-۱۸اِف سوپر هورنت» (F/A-18F Super Hornet) از اسکادران‌های ۲۲ و ۹۴ شکاری تهاجمی نیروی دریایی آمریکا با ماموریت اصلی هوا به سطح (ضد کشتی، بمباران و پشتیبانی نزدیک هوایی) و نه فروند جنگنده همه‌منظوره تک‌کابین «اِف اِی/۱۸ئی سوپر هورنت» (F/A-18E Super Hornet) از اسکادران ۱۳۷ شکاری تهاجمی با ماموریت اصلی هوابه‌هوا (دفاع هوایی از ناوگروه، اسکورت اِف-/اِی-۱۸اف‌ها) و ماموریت‌های جانبی چون بمباران هوایی و سوخت‌رسانی است. ۱۳ فروند جنگنده‌های باقی‌مانده از نوع «اِف/اِی-۱۸سی لگاسی هورنِت» (F/A-18C Legacy Hornet) تک‌کابین جمعی اسکادران ۳۲۳ شکاری تهاجمی سپاه تفنگداران دریایی آمریکا است که ماموریت اصلی آن‌ها پشتیبانی نزدیک هوایی از نیروهای زمینی، تفنگداران دریایی و سایر نیروهای آمریکایی در خاک عراق است.

جهت پشتیبانی از ماموریت‌های این هواپیماهای جنگنده، اسکادران ۱۱۶ ناوپایه هشدار زودهنگام هوابرد و اسکادران ۱۳۹ جنگ الکترونیک اعزامی با ناو هواپیمابر یواس‌اس نیمیتز، به ترتیب ۵ فروند هواپیمای هشدار زودهنگام هوابرد «ئی-۲سی-۲۰۰۰» و هفت فروند هواپیمای جنگ الکترونیک«ئی اِی-۱۸جی گراولر» (EA-18G Growler) در اختیار دارند که در کنار پایش حریم هوایی جهت محافظت از ناوگروه در دریای عرب شمالی، در صورت نیاز می‌توانند به العدید در قطر اعزام شده و از آنجا در کنار هواپیماهای آواکس ئی-۳بی نیروی هوایی آمریکا به رصد حریم هوایی منطقه و فرماندهی و کنترل هواپیماهای درگیر در عملیات بپردازند.

سوخت‌رسانی هوایی به هواپیماهای شرکت‌کننده در گشت‌های هوایی

جهت رسیدن هواپیماهای جنگنده به پرواز درآمده از ناو هواپیمابر یواس‌اس نیمیتز به عراق، سوخت‌گیری هوایی ضروری است. همچنین جهت پرواز هواپیماهای جنگنده بر فراز عراق به مدت شش ساعت، هرکدام حداقل به سه‌بار سوخت‌گیری هوایی نیاز دارند. در این راستا، نیروی هوایی آمریکا ۲۴ فروند هواپیمای سوخت‌رسان «کِی سی-۱۳۵آر» (KC-135R) در پایگاه العدید مستقر دارد که چهار فروندشان روز گذشته از خاک آمریکا به این پایگاه منتقل شدند تا در سوخت‌رسانی‌های هوایی به جنگنده‌های حاضر در ماموریت‌های گشت هوایی شرکت کنند.

جهت سوخت‌رسانی به آواکس ئی-۳بی، هواپیماهای جاسوسی رادیویی و الکترونیکی آر سی-۱۳۵دبلیو و هواپیمای جنگ الکترونیک ئی سی-۱۳۰اِچ از هواپیماهای سوخت‌رسان سنگین «کِی سی-۱۰آ اِکستِندِر» (KC-10A Extender) استفاده می‌شود که تعداد نه فروند از آن‌ها در الظفره مستقرند. این هواپیماها همچنین می‌توانند به جنگنده‌ها سوخت‌رسانی کنند.

در جریان ماموریت‌های گشت هوایی شب گذشته، تعداد هشت فروند هواپیمای سوخت‌رسان کِی سی-۱۳۵آر و یک فروند کِی سی-۱۰آ به‌طور هم‌زمان بر فراز خاورمیانه پرواز می‌کردند و جهت سوخت‌رسانی هوایی به جنگنده‌های شرکت‌کننده در ماموریت‌های گشت هوایی مورد استفاده قرار گرفتند. این بدان معناست که حداقل ۲۸ فروند هواپیمای جنگنده برفراز عراق پرواز می‌کردند. از میان تانکرهای کِی سی-۱۳۵آر، یک فروند بر فراز دریای عمان به جنگنده‌های به پرواز درآمده از ناو یواس‌اس نیمیتز سوخت می‌داد، دو فروند بر فراز عربستان سعودی بودند و پنج فروند به همراه کِی سی-۱۰آ بر فراز عراق پرواز می‌کردند.

از فعالیت‌های شب‌های گذشته جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های آمریکایی بر فراز خاورمیانه، می‌شود فهمید که فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، اسکادران‌های شکاری و بمب‌افکن نیروی هوایی، دریایی، سپاه تفنگداران دریایی را به خوبی برای محافظت از نیروهای آمریکایی، پایگاه‌ها و اماکن دیپلماتیک آمریکا در برابر حملات سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش در روز ۱۳ دی و پیش و پس از آن آماده کرده است.