این هفته تمامی بازارهای مالی، جز بانک، برای سرمایه‌گذاران خود بازده منفی به ارمغان آوردند. سکه بهار آزادی این هفته با ثبت بازده منفی ۱۰ درصدی به قیمت ۴ میلیون و ۶۰ هزار تومان رسید. ریزش این هفته قیمت سکه را می‌توان بزرگ‌ترین ریزش هفتگی قیمت سکه در سال ۹۸ دانست. با این ریزش، حباب سکه به حداقل رسیده است و قیمت سکه حول ارزش ذاتی طلای آن معامله می‌شود. بازده سکه از ابتدای امسال به منفی ۷.۳ درصد رسید. سکه در طول هفته گذشته تمامی بازده مثبت کسب کرده خود را از ابتدای امسال از دست داد. قیمت یک گرم طلا ۱۸ عیار نیز با کاهش ۸.۵ درصدی به ۳۹۳ هزار تومان رسید. این کاهش قیمت طلا سبب شد که طلا در طول هفته گذشته حباب منفی بگیرد. بازده طلا از ابتدای امسال به منفی ۷.۳ درصد رسیده است. یورو با کاهش ۷.۴ درصدی در طول هفته گذشته به عدد ۱۳۵۵۰ تومان رسید.
بازده منفی یورو از ابتدای امسال به عدد ۹.۳ درصد رسید. دلار نیز با کاهش ۷.۱درصدی در طول هفته گذشته، مشابه سایر بازارها، بزرگ‌ترین ریزش هفتگی خود را در سال ۹۸ ثبت کرد. بازده دلار با ثبت عدد منفی ۱۴ درصد از ابتدای امسال، سرمایه‌گذاران زیادی را متضرر کرده است.
بورس تهران نیز به تبعیت از سایر بازارهای مالی در این هفته بازده منفی ۱.۱ درصدی را ثبت کرد. هرچند، این بازده منفی برای سرمایه‌گذاران بورسی چندان ناراحت کننده نبود، زیرا سرمایه‌گذاران در بورس از ابتدای امسال در حدود ۳۸.۱ درصد بازدهی مثبت کسب کرده‌اند.
اما در طول هفته گذشته تنها سرمایه‌گذاران اوراق خزانه و بانک سود کسب کردند. با در نظر گرفتن سود سالانه ۲۰ درصدی اوراق با درآمد ثابت، بازده هفتگی و از ابتدای سال سرمایه‌گذاران بانکی به ترتیب به ۰.۳۸(صفر ممیز سی و هشت درصد) و ۶.۵۴ درصد رسیده است.
عبور نرخ نیمایی از بازار آزاد
پیش‌بینی‌های هفته گذشته محقق شد و در ادامه روند هفته‌های گذشته مبنی بر رشد قیمت ارز در سامانه نیما و کاهش قیمت در بازار آزاد، قیمت ارز نیمایی در لحظاتی از نرخ بازار آزاد نیز پیشی گرفت. قیمت میانگین هفتگی خرید و فروش نیمایی به ۱۱۶۳۷.۸ تومان رسیده است. این عدد حکایت از رشد ۰.۸ (صفر ممیز هشت) درصدی قیمت میانگین هفتگی در سامانه نیما می‌دهد. این در حالی است که قیمت ارز در بازار آزاد در طول هفته گذشته، حتی عدد‌های نزدیک به ۱۱۴۰۰ تومان را نیز لمس کرد و در پایان هفته حول عدد ۱۱۹۵۰ تومان آرام گرفت. در واقع، در صورت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، می‌توان امیدوار بود بعد از نزدیک به ۱۰ سال قیمت ارز در ایران دوباره تک‌نرخی شود. (یا به‌حدی نزدیک بازار آزاد شود که انگیزه‌ای برای فساد وجود نداشته باشد.)
رشد قیمت ارز در سامانه نیما به معنای رشد درآمد ارزی شرکت‌های صادرکننده بورسی است. در کنار این واقعه، رشد قیمت ارز در سامانه نیما موجب افزایش قیمت محصولات در بورس کالا نیز می‌شود. این عامل نیز به افزایش درآمد شرکت‌های تولیدی کمک می‌کند. تک‌نرخی کردن ارز با حذف تمامی رانت‌های موجود در اقتصاد، زمینه را برای تولید و شفافیت فراهم می‌کند. امید است با تک‌نرخی شدن قیمت ارز بعد از نزدیک به یک دهه، تولید و صادرات ایران هم رونق گیرد.
خبرهای خوش از خودروسازها
با دستور وزیر صنعت، دو خودروساز بزرگ ملزم شده‌اند که از محل فروش اموال مازاد، ۲۰۰۰ میلیارد تومان نقدینگی جذب کنند تا بخشی از نیاز مالی، خارج از روش‌هایی مانند اخذ تسهیلات بانکی و پیش‌فروش، تأمین شود. از همین رو ایران‌خودرو از واگذاری بلوک بانک پارسیان خود خبر داد. ایران‌خودرو از مؤسسان اصلی بانک پارسیان است. ارزش کنونی بانک پارسیان با فرض قیمت تابلو به ۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. فروش بلوک ۳۳ درصدی بانک پارسیان توسط شرکت‌های گروه صنعتی ایران‌خودرو، می‌تواند در حدود ۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی وارد این خودروساز بزرگ کشور کند و بخش زیادی از زیان انباشته این گروه خودروسازی را پوشش دهد. باید دید آیا این بار هم مانند سال‌های گذشته فروش بلوک بانک پارسیان شکست می‌خورد، یا بالاخره ایران‌خودرو می‌تواند با فروش این دارایی مهم خود، اندکی از مشکلات کنونی خود را کاهش دهد. درصورتی که خودروسازها بتوانند دارایی‌های مازاد و نامرتبط با تجارت اصلی خود را به فروش برسانند، به‌جای دریافت وام (که منجر به هزینه‌های تأمین مالی سرسام‌آور برای آن‌ها می‌شود) از این طریق تأمین مالی خواهند شد.
از طرفی، در هفته گذشته گزارش مهم تولید آزمایشی خودروی پژو ۳۰۱ خبرساز شد. قرار است این خودرو در طول چند ماه آینده با سطح داخلی‌سازی بیش از ۶۰ درصد به تولید انبوه برسد. برنامه‌ریزی و هدف ایران‌خودرو در ۵ سال نخست، تولید ۴۰۰ هزار دستگاه از این محصول است. این محصول درسه فرم و قابلیت به مشتریان عرضه خواهد شد. باید دید برنامه ایران‌خودرو تا چه میزان عملی خواهد شد. ورود پلتفرم‌های جدید فروش و افزایش سطح داخلی‌سازی محصولات، می‌تواند شرایط را برای این خودروساز بهبود بخشد.
خطر افزایش ارزش دلاری بازار سرمایه
از آن‌جایی که شرایط تولید کشور از سال گذشته با رشد منفی همراه بوده است، عمده رشد بازار سرمایه را می‌توان ناشی از رشد دلار در سال گذشته قلمداد کرد. به همین دلیل، رصد ارزش بازار سرمایه بر حسب دلار یکی از معیارهای مناسب برای تشخیص میزان حبابی بودن بازار است. برای سنجش ارزش بازار سرمایه برحسب قیمت دلار، شاخص «قیمت» بازار سرمایه تهران را بر قیمت دلار بازار آزاد تقسیم می‌کنیم. با مقایسه این عدد با میانگین درازمدت آن، به عددی خواهیم رسید که هم‌ارز ارزش بازار سرمایه برحسب قیمت ارز است. شاخص میانگین بلند‌مدت ارزش دلاری بازار سرمایه با تعریف گفته شده، به ۸.۶۸ رسیده است.
در آخرین روز کاری هفته گذشته، شاخص «قیمت» در بازار سهام به عدد ۶۷۹۹۴.۷ رسیده است و نسبت به تیرماه سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد رشد داشته است. دلار نیز با توجه به رشد بی‌سابقه خود در نیمه اول سال ۹۷، با آرام گرفتن شرایط در ادامه سال، روند نزولی خود را پیگیری کرد و در تیرماه ۹۸ به عدد ۱۱۹۵۰ تومان رسید. با تقسیم این دو عدد، شاخص دلاری بازار سرمایه را می‌توان در حدود ۵.۷ برآورد کرد. شاخص قیمت دلاری بازار سرمایه در آبان‌ماه سال گذشته به عدد ۳ رسید که قعر تاریخی ده‌ساله این شاخص است. در ماه‌های گذشته به سبب رشد شاخص بورس تهران و کاهش قیمت ارز، این عدد در حدود ۱۰۰ درصد رشد کرد و توانست به رقم ۵.۷ برسد. هرچند همچنان این میزان با رقم ۸.۶۸ میانگین بلند‌مدت تفاوتی در حدود ۴۰ درصد دارد، اما باید این نکته را گوشزد کرد که در کشور ایران به دلیل تحریم‌های گسترده، نمی‌توان توقع شرایط عادی داشت و احتمالاً باید عدد میانگین را کمی به سمت پایین تعدیل کرد.
افزایش تنش‌ها بین ایران و انگلستان
تنش‌های ایران و کشورهای غربی در ادامه روند گذشته خود، رو به افزایش است. بعد از اقدام ارتش انگلستان مبنی بر توقیف نفت‌کش حامل نفت ایران در تنگه جبل‌الطارق، در ساعات پایانی جمعه ۲۸ تیرماه، روابط عمومی سپاه پاسداران خبر توقیف یک نفت‌کش متعلق به انگلستان را اعلام کرد. بعد از این خبر، دولت انگلستان جلسه فوری تشکیل داد. ترامپ نیز در یک سخنرانی بعد از شنیدن واقعه ادعا کرد که از ایران چیزی جز دردسر عاید نمی‌شود. باید دید دولت انگلستان برای مقابله به‌مثل ایران راهکاری دارد، یا حاضر به معاوضه نفت‌کش خود با نفت‌کش حاوی نفت ایران می‌شود. درصورتی‌که ایران با این اقدامات بتواند به طرف‌های غربی نشان دهد که از توان کافی برای مقابله به‌مثل برخوردار است، ممکن است راهی برای مذاکره متوازن بین ایران و غرب شکل بگیرد. اما اگر این رفتار تهران منجر به تهاجم غرب شود، ممکن است فرصت مذاکره برای همیشه از دست برود. حاکمان ایران در هفته‌های گذشته در معرض انتخاب‌های سختی قرار گرفته‌اند. باید دید رفتار ایران و غرب در طول هفته‌های آینده موجب فشار بیشتر بر ایران می‌شود یا زمینه را برای مذاکره و تعامل باز می‌کند.
پیش‌بینی این هفته
شاخص کل در طول ۳ هفته گذشته در جدال با سد محکم ۲۵۰ هزار واحدی قرار دارد. در طول هفته گذشته، شاخص توانست این مقاومت مهم را پشت سر بگذارد، اما ریسک‌های بنیادین بازار سبب قرمز شدن بازار سرمایه در اواسط هفته گذشته شد. شاید بتوان عامل اصلی ریزش بازار سرمایه را کاهش شدید قیمت ارز دانست. هرچند بعضی گروه‌ها همچون گروه خودروسازی در کوتاه‌مدت از کاهش قیمت ارز استقبال کنند، اما در چنان صورتی، بسیاری از شرکت‌های صادراتی افق افزایش سود خود را از دست خواهند داد. همچنین، با کاهش قیمت ارز، ارزش دلاری بازار سرمایه نیز رشد چشم‌گیری کرده است و به میانگین بلند مدت آن نزدیک شده است.
با توجه به توقیف نفت‌کش انگلیسی توسط نیروهای سپاه، کاهش شدید قیمت ارز، و رشد شدید بازار سرمایه از ابتدای امسال، باید نسبت به اصلاح کوتاه‌مدت بازار کمی نگران بود. با توجه به افزایش فشار فروش در آخرین روز هفته، احتمالاً بازار در ابتدای هفته آتی با فشار فروش همراه باشد. درصورتی که اخبار خوش اقتصادی ناشی از تک‌نرخی شدن ارز پررنگ شود، می‌تواند به‌عنوان محرک در افزایش قیمت‌ها در بازار سهام تلقی شود. به نظر می‌رسد که میل بازار در هفته آتی بیشتر به سمت منفی است. باید دید که تا انتهای هفته آتی، آیا بازار سرمایه خواهد توانست بر جو منفی غلبه کند و بازده مثبت ثبت کند، یا خیر.
