سخنان دیروز دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، مبنی بر اینکه برای پیروزی در جنگ افغانستان او قادر بوده است این کشور را در «کمتر از یک هفته» از «صفحه روزگار بر دارد» و «ده میلیون نفر» را بکشد، واکنشهای تند مقامهای حکومت و شهروندان افغانستان را برانگیخته است.
آقای ترامپ این سخنان را دیروز در دیدار با نخست وزیر پاکستان در کاخ سفید بیان کرد. ریاست جمهوری افغانستان در اعلامیهای خواهان «صراحت و توضیحات از جانب واشنگتن در مورد اظهارات رئیس جمهور ترامپ با صدراعظم پاکستان» شد. در این اعلامیه همچنین آمده است که «همکاری ما با جهان و به خصوص ایالات متحده آمریکا بر مبنای منافع متقابل و احترام متقابل است. ما از همکاری آمریکا برای آوردن صلح حمایت میکنیم، اما سرنوشت اساسی کشور ما در جلسات سران دول خارجی بدون زعامت افغانها نمیتواند تعیین شود».
در همین حال، ارگ ریاست جمهوری گفته است که اشرف غنی رئیس جمهور کشور در دیدار با زلمی خلیلزاد فرستاده ویژه آمریکا نیز «تحولات اخیر و اظهارات رئیس جمهور ایالات متحده» را « مورد بحث» قرار داده است. صدیق صدیقی سخنگوی رئیس جمهور در یک رشته توییت نوشته است که «لازم دیده شد تا {آقای خلیلزاد} برای مدتی در کابل بماند و در رابطه با تلاشها و فعالیتهای اخیرش در راستای رسیدن به صلح برای رئیس جمهور { افغانستان} اطلاعات دهد».
حامد کرزی رئیس جمهوری پیشین افغانستان، که در سالهای آخر ریاست جمهوریاش روابط پر تنشی با واشنگتن داشت، نیز با نکوهش سخنان رئیس جمهور آمریکا در یک توییت کوتاه خطاب به آقای ترامپ نوشته است: «ما {کوههای} پامیریم. تو نمیتوانی بام جهان را از صفحه روزگار محو کنی».
تنها مقام حکومت افغانستان که هنوز به آنچه بسیاری آن را اظهارات «جسورانه و غیر مسوولانه» ترامپ خواندهاند، واکنش نشان نداده، عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی است. آخرین توییت صفحه رسمی رئیس اجرایی افغانستان پس از اظهارات ترامپ، پیام مبارکباد او برای بوریس جانسون به مناسبت انتخاب او به عنوان نخست وزیر جدید بریتانیا است.
شماری از فعالان سیاسی و مدنی افغانستان هم اظهارات آقای ترامپ را توهینآمیز خوانده و با اشاره به قربانیهای نیروهای امنیتی افغانستان در جنگ با تروریسم، سخنان رئیس جمهور آمریکا را بیحرمتی به خون سربازانی خواندهاند که هر روز برای امنیت و صلح جهانی در برابر گروههای تروریستی میجنگند.
در عین حال شماری نیز همزمان با نکوهش گفتههای رئیس جمهور آمریکا، ناکامی جمعی نخبگان افغانستان را عامل اصلی شرایطی میدانند که باعث دلسردی ایالات متحده آمریکا و تلاش واشنگتن برای خروج از این کشور شده است.
الهام غرجی، از پژوهشگران جوان افغانستان در رشته توییتی نوشته است: «سخنان ابلهانه ترامپ در مورد افغانستان برای همه ما ناراحت کننده است. او ثبات ذهنی ندارد؛ از جهان و منفعت کشور خودش چیزی نمیداند. توهین صریح او نشان میدهد که او ما را به چشم یک متحد نمیبیند، افغانستان باری بر دوش اوست؛ شری که باید از آن نجات یابد».
به باور آقای غرجی اما نمیتوان فقط ترامپ را مقصر دانست. او میگوید: «ما نیز به دلیل ناکامی جمعی در هجده سال گذشته مورد ملامت هستیم. ما نتوانستیم دولتی بسازیم که شایسته احترام و شناخت بهعنوان دولتی باشد که از پس کار خودش بر میآید؛ دولتی که همه شمول و فراگیر باشد؛ فاسد و منشعب نباشد؛ رهبرانش منتخب باشند نه منتصب؛ دولتی که برای حل اختلاف میان نخبگاناش از رهبران خارجی کمک نخواهد. دولتهای ضعیف با رهبران بد، هرگز احترام ندارند».
گفتنی است که ایالات متحده آمریکا از میانه سال ۲۰۱۸ میلادی تاکنون هفت دور مذاکرات رو دو رو با گروه طالبان داشته است. دولت دونالد ترامپ انتظار دارد، توافق صلح با طالبان تا پیش از سپتامبر امسال برگزار شود. روند صلح و مصالحه در افغانستان یکی از هدفهای عمده دیدار عمران خان، نخست وزیر پاکستان با رئیس جمهور آمریکا بود.