آیا انقلابی در پیش‌گیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی در راه است؟

یک تیوب پلاستیکی به اندازه چوب‌کبریت

TANG CHHIN Sothy / AFP

 

پیش‌گیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی شاید در آستانه انقلابی بزرگ باشد. آزمایش‌های اولیه نشان داده نشاندن یک تیوب پلاستیکی در ابعادی نزدیک به یک چوب‌کبریت که حاوی داروی خاصی است، می‌تواند تا یک سال کسانی را که در شرایط پرخطر زندگی می‌کنند، در برابر ابتلا به این ویروس مصون نگه دارد.

کمپانی آمریکایی «مرک» (Merck) به تازگی اعلام کرده که یک ایمپلنت زیرپوستی را در شکل یک تیوب پلاستیکی که حاوی دارویی موسوم به MK-8591 است، روی گروهی ۱۴ نفره از انسان‌ها آزمایش کرده و نتایج این آزمایش‌ها نشان داده که ممکن است در نبرد دیرپای انسان با این ویروس مرگ‌بار، به زودی گشایشی رخ دهد. نتایج این آزمایش‌ها برای اولین بار در هفته جاری در دهمین کنفرانس سالانه انجمن بین‌المللی ایدز در مکزیکوسیتی ارائه شد. این دارو ۱۰ برابر از نمونه‌های مشابهی که تاکنون کشف شده، موثرتر است.

پژوهشگران در آزمایش اثرگذاری این شیوه نوین سرکوب اچ‌آی‌وی، به چهار نفر ایمپلنت دارونما (پلاسیبو؛ چیزی شبیه به دارو اما بدون هیچ اثر واقعی) دادند، به شش نفر ایمپلنت با دوز ۵۴ میلی‌گرمی از MK-8591 و به شش نفر دیگر ایمپلنت با دوز ۶۲ میلی‌گرمی از همین دارو دادند و برای چهار ماه آنها را زیر نظر گرفتند. 

اندازه‌گیری سطوح خونی پس از مصرف دارو نشان می‌دهد که ایمپلنت ۵۴ میلی‌گرمی می‌تواند برای دوره‌ای بین ۸ تا ۱۰ ماه موثر باشد و ایمپلنت ۶۲ میلی‌گرمی می‌تواند تا یک سال فرد را در برابر ابتلا به اچ‌آی‌وی بیمه کند. برای این‌که اثربخشی این روش مورد تایید قرار گیرد، باید آزمایش‌های گسترده‌تری انجام شود و عرضه رسمی این دارو به بازار ممکن است تا سال ۲۰۲۳ به طول بیانجامد.

دکتر رابرت گرنت، پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا که در آزمایش تاریخی خود در سال ۲۰۱۰ ثابت کرد که می‌توان با دریافت قرص روزانه از ابتلا به اچ‌آی‌وی جلوگیری کرد، در گفت‌وگو با نیویورک تایمز گفته انتظار دارد با بهره‌گیری از این داروی قدرتمند جدید که از راه ایمپلنت و به‌طور تدریجی وارد بدن می‌شود، تحولی اساسی در مقابله با ایدز رخ دهد.

گفته می‌شود عوارض جانبی این دارو به مراتب از داروهای پیشین کم‌تر است و در صورتی که عوارض جانبی روی فردی فراتر از حد انتظار باشد می‌توان آن را به سادگی از بدن خارج کرد. در حال حاضر رایج‌ترین داروی پیش‌گیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی ترووادا (Truvada) است که کمپانی گیلیاد تولید کرده، اما استفاده از آن سالانه در حدود ۲۰ هزار دلار هزینه دارد. 

ترووادا قرصی است که باید روزی یک بار مصرف شود. برای کاستن از دردسرهای مصرف روزانه داروهای پیش‌گیری از ایدز، یافتن راه‌های ساده‌تر برای انتقال دارو به بدن می‌تواند تولیدکنندگان را در بازار مصرف در موقعیت فرادست قرار دهد.

از زمان آغاز اپیدمی ایدز، بیش از ۷۵ میلیون نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند و اکنون به‌رغم همه آگاهی‌بخشی‌هایی که انجام شده و فراگیرتر شدن استفاده از کاندوم در روابط جنسی، سالانه ۱/۷ میلیون نفر همچنان به این ویروس آلوده می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ ارزش بازار داروهای پیش‌گیری از ایدز در آمریکا بیش از دو برابر شود و به ۵/۵ میلیارد دلار برسد. برآوردهای سیتی‌ریسرچ نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰ تا ۹۰ درصد از میزان ابتلا به اچ‌آی‌وی کاسته خواهد شد.

سازمان ملل به تازگی در گزارشی اعلام کرده که میزان مرگ‌ومیر ناشی از ایدز با ۳۰ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۱۰ به ۷۷۰ هزار مورد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. سازمان ملل در این گزارش همچنین هشدار داده که روند کاهش آلودگی‌های جدید در سراسر جهان کند شده و در برخی مناطق از جمله شرق اروپا و خاورمیانه میزان ابتلا به این ویروس به شدت رو به افزایش است.

بر اساس این گزارش، کسانی که در معرض بیشترین ریسک ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی هستند، در نقاط گوناگون جهان متفاوت‌اند. در آمریکا و اروپا مردان همجنس‌گرا همچنان بیشترین میزان مبتلایان جدید به این ویروس را تشکیل می‌دهند، اما در سراسر جهان این زنان جوان آفریقای زیرصحرایی‌اند که بیشترین میزان مبتلایان جدید به اچ‌آی‌وی را دارند.

بیشتر از جهان