روز دوم محاکمه استیضاح  دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در مجلس سنا پس از حدود هشت ساعت حوالی ساعت ۱۰ شب به وقت واشنگتن به پایان رسید و جلوه اصلی آن فیلم‌هایی از روز حمله آشوبگران به کنگره بود که برای اولین بار منتشر می‌شد.

استراتژی تیم دموکرات‌های مجلس نمایندگان که نقش دادستانی را در محاکمه ترامپ دارند، ترسیم تصویری دقیق از رویدادهای روز ششم ژانویه (روز حمله هواداران ترامپ به ساختمان کنگره) است و تلاش برای قانع کردن سناتورها، بخصوص سناتورهای حزب جمهوری‌خواه، که «ترامپ نقشی کلیدی در تحریک هوادارانش داشته است».

تصاویری که در مجلس سنا پخش شد، نشان می‌دهد که آشوبگران در آن روز به مامورین پلیس حملاتی خشونت‌بار کرده بودند و تنها چند قدم با رسیدن به مایک پنس، معاون وقت رئیس‌جمهور، و بسیاری از قانونگذاران فاصله داشتند.

بخشی از تصاویری که پخش شد از دوربین‌های متصل به لباس نیروهای پلیس است که نشان داد یکی از نیروهای پلیس زیر بارانی از مشت و لگد قرار گرفته است. یک فیلم دیگر از تصاویر امنیتی بود که نشان داد آقای پنس به همراه خانواده‌اش و برخی اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنا در حالی فرار می‌کنند که آشوبگران در همان نزدیکی فریاد می‌زدند: «مایک پنس را اعدام کنید!.» در تصویری دیگر دیدیم که سناتور چاک شومر از ایالت نیویورک که در آن زمان رهبر اقلیت بود و اکنون رهبر اکثریت است با یکی از محافظ‌های خود در زیرزمین مجلس سنا می‌دود و در حال فرار است.

تیم دادستانی (که نُه نماینده دموکرات مجلس نمایندگان هستند) سعی کرد سناتورها را قانع کند که آقای ترامپ با انکار پیروزی بایدن و با تشویق هواداران خود به نپذیرفتن نتیجه انتخابات نقشی کلیدی در تحریک شورشیان برای حمله به کنگره داشته است. آن‌ها سخنانی از ترامپ را ماه‌ها قبل از انتخابات پخش کردند که بارها گفته بود حریفش تنها با تقلب احتمال پیروزی دارد.

جیمز رسکین، رئیس تیم دادستانی و نماینده مریلند (که پیش از ورود به کنگره استاد حقوق و متخصص قانون اساسی بوده است) خطاب به سناتورها گفت: «دونالد ترامپ نقش خود به عنوان فرمانده کل قوا را کنار گذاشت و شد تحریک‌کننده ارشد یک شورش خطرناک.»

تیم دادستانی در ضمن به شواهد متعددی اشاره کرد که نشان می‌دهد آقای ترامپ کوشیده بر مقامات مختلف در ایالاتی همچون میشیگان، پنسیلوانیا و جورجیا فشار بیاورد تا نتیجه انتخابات را تغییر دهند. او همین کار را در مورد وزارت دادگستری دولت خودش هم انجام داد و نهایتا سعی کرد علنا از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره بخواهد به یاری‌اش برسند. آخرین قدم ترامپ خواست کمک از مایک پنس برای عدم تایید نتیجه انتخابات در جلسه مهم کنگره در روز ۶ ژانویه بود.

تد لیو، نماینده دموکرات کالیفرنیا، خطاب به سناتورها گفت: «رئیس‌جمهور فقط دنبال یکی دو نفر یا فقط دموکرات‌هایی مثل من نبود. دنبال شما بود.»

از سایر شواهد مورد اشاره تیم دموکرات‌ها تحریک ترامپ به انجام خشونت از سوی هوادارانش در ماه‌های پیش و پس از انتخابات بود. مثلا در ماه اکتبر که برخی هوادارانش سعی کردند یک اتوبوس کارزار انتخاباتی بایدن را از بزرگراه بیرون کنند، ترامپ در توئیتر تشویق‌شان کرد.

استیسی پلسکت، نماینده جزایر ویرجین آمریکا، از چهره‌های اصلی روز دوم محاکمه بود که بسیاری از صحنه‌ها را پخش کرد و راجع به آنها توضیح داد. او در تاکید بر نقش داشتن ترامپ گفت:‌‌‌ «این حمله خشونت‌بار در خفا تدارک دیده نشده بود. شورشیان باور داشتند که دارند به وظیفه رئيس‌جمهورشان عمل می‌کنند — آنان از او دستور می‌گرفتند.»

خوآکین کاسترو، نماینده ایالت تگزاس و عضو تیم دادستانی، گفت: «وقتی خشونت آغاز شد، ترامپ یک بار هم آن حرفی را نزد که همه اطرافیانش از او التماس می‌کردند بزند: حمله را متوقف کنید.»

بسیاری از سناتورها در سکوت تمام ماجرا را تماشا می‌کردند و کل محاکمه فضای سنگینی داشت. بخصوص وقتی که یادآوری شد در حمله روز ۶ ژانویه پنج نفر، از جمله یکی از نیروهای پلیس، کشته شدند و بیش از ۱۰۰ نفر زخمی شدند. میت رامنی، سناتور جمهوری‌خواه از ایالت یوتا، گفت: «به قلب آدم فشار می‌آورد و به چشمانمان اشک می‌آورد.»

یکی از فیلم‌هایی که پخش شد نشان داد که یک افسر پلیس به نام یوجین گودمن احتمالا با خارج کردن آقای رامنی، که همین هشت سال پیش نامزد ریاست‌جمهوری حزب جمهوری‌خواه بود، او را از حمله هواداران ترامپ حفظ کرده و جانش را نجات داده است. آقای رامنی گفت در زمان حمله نمی‌دانسته که مهاجمین در چند قدمی او قرار دارند.

سناتور جان تون از ایالت داکوتای جنوبی که نفر دوم حزب جمهوری‌خواه در مجلس سنا است گفت تیم دادستانی دموکرات‌ها خوب عمل کرده و موفق شده ارتباط بین شواهد مختلف ارائه‌شده را نشان دهد. اما همچنان بعید است دموکرات‌ها بتوانند دو سوم سناتورها را قانع کنند به محکومیت آقای ترامپ رای دهند. چنین چیزی به رای حداقل ۱۷ سناتور جمهوری‌خواه و تمام ۵۰ سناتور دموکرات نیاز خواهد داشت. در روز اول محاکمه تنها شش سناتور جمهوری‌خواه همراه دموکرات‌ها رای به قانونی بودن استیضاح ترامپ دادند.

می‌توان پیش‌بینی کرد که اکثریت جمهوری‌خواهان خواهند گفت که ضمن محکوم کردن رویدادهای ۶ ژانویه، ترامپ را مسئول حقوقی و قانونی آن نمی‌دانند. موضعی مشابه همین را از تد کروز، سناتور سرشناس ایالت تگزاس، شنیدیم که در محکومیت «حمله تروریستی به پایتخت میهن‌مان» سخن گفت اما افزود که دموکرات‌ها «چیز چندانی» در مورد چرایی و چگونگی این‌که «رفتار مشخص رئیس‌جمهور» از نظر قانونی باعث تحریک رویداد ۶ ژانویه بوده نشان نداده‌اند.

مرحله بعدی محاکمه، امروز (پنجشنبه)‌ فرا می‌رسد. احتمالا تیم دادستانی چند ساعت دیگر هم صرف می‌کند و آن وقت وکلای ترامپ دو روز برای دفاعیه وقت خواهند داشت. مجلس سنا احتمالا حکم خود را آخر همین هفته صادر می‌کند.

استدلال تیم حقوقی ترامپ احتمالا این خواهد بود که قصد ترامپ تحریک به خشونت یا دخالت در روند انتخاباتی نبوده و فقط می‌خواسته از سلامت انتخابات مطمئن شود. آن‌ها در ضمن خواهند گفت که سخنان آقای ترامپ مشمول استفاده او از حق آزادی بیان است که توسط متمم اول قانون اساسی تضمین شده است.

در نهایت، تصمیم این هفته سناتورها هر چه باشد آینده سیاسی ترامپ در سپهر سیاسی آمریکا و توسط مردم تعیین خواهد شد. سوال این‌جا است که پس از محاکمه امروز و شواهدی که نمایندگان نشان دادند چه میزان از هواداران آقای ترامپ همچنان از او حمایت خواهند کرد و آیا او موفق به انشعاب احتمالی از حزب جمهوری‌خواه و تشکیل «حزب میهن‌پرستان» که برخی‌ها وعده آن‌را داده‌اند خواهد شد یا نه؟