در هفته‌های اخیر، ایلان ماسک ، که به‌خاطر سهامش در شرکت خودروسازی برقی تسلا ثروتمندترین مرد جهان شد، به شدت در حال ترویج رمزارزها در حساب توییتر خود است.

بسیاری این اقدامات را صرفا طنز و شوخی عجیب و غریب آقای ماسک تلقی کردند که اهمیت خاصی در دنیای واقعی ندارد؛ اما این هفته ظاهرا آقای ماسک شرکت تسلا را نیز وارد رویاپردازی خود با رمزارزها کرده است.

این شرکت روز دوشنبه اعلام کرد ۱/۵ میلیارد دلار از پول‌های نقد خود را در رمزارز مشهور بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کرده است تا سود سرمایه‌های خود را «متنوع کند و به بیشترین حد» برساند.

تسلا که در بازار بورس از مجموع سایر خودروسازان عمده دنیا بیشتر ارزش‌گذاری شده، همچنین اعلام کرده است که در آینده، بیت‌کوین را به عنوان پرداخت مستقیم مشتریان خود برای خودروهای جدید، خواهد پذیرفت.

واقعا چه خبر است؟

اول، مهم است که به یاد داشته باشیم ماسک، همواره شخصیتی عجیب‌وغریب بوده است؛ به ویژه در فضای آنلاین. او به دروغ یک غواص بریتانیایی را که به نجات کودکان تایلندی از غاری در سال ۲۰۱۸ کمک کرد (و پیشتر از دخالت آقای ماسک انتقاد کرده بود) به «کودک‌آزاری» متهم کرد.

قانون‌گذاران امور مالی ایالات‌متحده، بعد از آنکه وی در توییتر خود اظهار داشت که می‌خواهد تسلا را از بازار بورس بیرون بکشد، او را به دلیل تقلب در بازار بورس، مورد تحقیق قرار دادند و جریمه کردند.

همین ماه گذشته بود که او نیز در هیزم ریختن به آتش دیوانگی سهام شرکت گیم‌استاپ، نقش داشت.

و این فهرست ادامه دارد.

اما ترویج رمزارزها از طریق امور مالی شرکت تسلا در دنیای واقعی، تاکنون عجیب‌وغریب‌ترین و احتمالا خطرناک‌ترین، اقدام او بوده است. هیئت‌مدیره تسلا با سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین موافقت کرده است، اما تحلیلگران اشاره می‌کنند که بیشتر به نظر می‌رسد که این تصمیم را تنها ماسک، مدیرعامل شرکت، گرفته است و این باعث جلب توجه شدید به نحوه اداره این شرکت می‌شود.

فهمیدن علت این کار چندان هم سخت نیست. شرکت‌ها معمولا پول نقد اضافی خود را در دارایی‌هایی امن مانند اوراق قرضه دولتی ذخیره می‌کنند، نه این که آن‌ها را در رمزارزها سرمایه‌گذاری نمایند. برای شرکت‌ها چندان هم غریب نیست که گهگاه سهام سایر شرکت‌ها، حتی شرکت‌های رقیب را بخرند اما سرمایه‌گذاری در این مقیاس در یک رمزارز، اقدامی بی‌سابقه و به شدت خطرناک است.

رمزارزها برخلاف نامشان، در نظر اکثر اقتصاددانان و تحلیلگران، به عنوان «ارز» تلقی نمی‌شوند. این بدان علت است که ارزش آن‌ها با هیچ چیز جز اعتقاد مالکان  به ارزش آن‌ها، تعیین نمی‌شود و از همین رو، قیمت آن به شدت ناپایدار است.

آن‌ها ابزاری پایدار برای ذخیره ارزش پول، ابزاری مطمئن برای تبادل یا واحدی مفید برای حسابداری، که سه کارکرد سنتی وجوه رایج به شمار می‌رود، نیستند.

تسلا در اظهارات قانونی خود همچنین اعلام کرده است معامله بیت‌کوین، شامل وجوه موردنیاز برای «نقدینگی عملیات» تسلا نمی‌شود؛ یعنی پول نقدی که برای هزینه اقدامات روزانه موردنیاز است. اما این مسئله هم صرفا این باور را تقویت می‌کند که چنین تصمیمی، تنها قمار بنیان‌گذار تسلا با استفاده از پول شرکت (یا به‌زعم برخی پول سهامداران) است. تسلا شاید امروز سرشار از پول نقد باشد؛ چرا که بیش از ۱۹ میلیارد دلار پول نقد را در برگه‌های مالی خود گزارش کرده است. تقریبا نیمی از این مقدار در سال گذشته به دست‌ آمده زیرا این شرکت از افزایش هفت برابری قیمت سهام خود در سال ۲۰۲۰ بهره جست تا سرمایه جدیدی به ارزش ۱۲ میلیارد دلار از بازار بورس جذب کند.

 با در نظر گرفتن این نکته، شاید سرمایه‌گذاری ۱/۵ میلیارد دلاری در بیت‌کوین خیلی هم خطرناک به نظر نرسد.

اما تسلا همین دو سال پیش، وقتی میزان پول نقد ذخیره آن به زیر ۲/۵ میلیارد دلار رسید، به ورشکستگی نزدیک شد و مقدار مذکور، معادل با میزان سرمایه‌گذاری تسلا برای تحقیق و تولید در سال ۲۰۱۹ بود.

آیا این واقعا استفاده محتاطانه از پول نقد اضافه شرکت است؟

در همین رابطه، آقای ماسک در حالی که برای ۴۶ میلیون فالوئر و هوادار خود درباره ارزش بیت‌کوین توییت می‌کرده، مخفیانه در حال خرید آن بوده است که می‌تواند زمینه‌ای برای تحقیقات درباره دستکاری بازار باشد. آیا این واقعا چیزی است که هیئت‌مدیره تسلا باید متحمل شود؟

صعود قیمتی که بعد از اعلام این خبر در روز دوشنبه اتفاق افتاد، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار به ارزش بیت‌کوین‌های معدن‌کاری شده در دنیا افزود.

محتمل به نظر نمی‌‌رسد که آقای ماسک این کار را برای کسب درآمد سریع انجام داده باشد. او ممکن است مثل برخی دیگر، واقعا اعتقاد داشته باشد که رمزارزها، آینده پول هستند و بیت‌کوین و سایر رمزارزها در آینده به وجوه رایج واقعی مبدل خواهند شد که ارزشی پایدار دارند و به گونه‌ای گسترده برای پرداخت مورداستفاده قرار می‌گیرند.

ممکن است او فکر می‌کند سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی از یک شرکت بزرگ مانند تسلا باعث پذیرش رمزارزها بین عموم مردم خواهد شد.

توییت‌های او در این باره، به طور ویژه خیلی روشنگرانه نبوده‌اند. در ماه دسامبر او اظهار داشت: «بیت‌کوین به همان اندازه پول بی‌پشتوانه، چرت است»؛ یعنی همان پولی است که حکومت‌ها چاپ می‌کنند و خیلی نشان نمی‌داد که از نظر او، بیت‌کوین پول برتر است.

اخیرا او جوک‌های زیادی در حمایت از «دوج‌کوین» توییت می‌کند که رمزارزی است که به ویژه به عنوان جوک خلق شده است و برخلاف بیت‌کوین، نظام عرضه‌ای بی‌انتها دارد.

ماسک ممکن است این کار را صرفا برای سرگرمی خود بکند تا باعث متورم‌تر شدن حباب موجود ‌شود. او این کار را انجام می‌دهد چون می‌تواند و می‌داند که اگر هم کاملا فروبپاشد، او آسیب مالی قابل‌توجهی نخواهد دید؛ اما بسیاری دیگر بیت‌کوین را می‌خرند چون یکی از ثروتمندترین مردان دنیا و از معتبرترین افراد دنیای تجارت آن را ترویج می‌کند و برای آن‌ها خیلی کم احتمال دارد تا هنگام ترکیدن حباب، از آسیب مالی آن در امان باشند.

بسیاری هم با شگفتی می‌اندیشند که این روند ظاهرا همواره صعودی در بازار که هم درباره بیت‌کوین و هم درباره سهام خود تسلا صادق است، آیا بدان معنی است که چرخه تاریخی آن در مرحله «سرخوشی» قرار دارد و به زودی به پایان مهمانی نزدیک می‌شویم؟