مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران می‌گوید امسال، حدود ۸۰ هزار نفر طی ده ماه، به دلیل نزاع به مراکز پزشکی قانونی استان تهران مراجعه کرده‌اند.

مهدی فروزش به خبرگزاری ایلنا گفت در ده ماه نخست سال جاری ۷۹ هزار و ۴۹۱ نفر به دلیل آسیب‌های ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی استان تهران مراجعه کرده‌اند. به گفته او این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۸ که تعداد مراجعین به دلیل نزاع به مراکز پزشکی قانونی ۸۵ هزار و ۹۶۰نفر اعلام شده بود، کاهشی هفت درصدی داشته است.

براساس اعلام پزشکی قانونی، از کل مراجعان، ۵۱ هزار و ۳۵۵ نفر مرد و ۲۸ هزار و ۱۳۶نفر زن بوده‌اند.

تیرماه سال جاری نیز سازمان پزشکی قانونی ایران اعلام کرد که آمار مراجعان نزاع‌های خیابانی در دو ماه نخست امسال (دوران شیوع کرونا) در برخی استان‌ها کاهش ۱۱ درصدی داشته است. استان‌های تهران، خراسان و آذربایجان شرقی با مجموع ۲۷ هزار و ۵۹ مورد، بیشترین مراجعان را به پزشکی قانونی به دلیل نزاع خیابانی داشته‌اند. استان‌های محروم ایلام، بوشهر، و هرمزگان نیز کمترین تعداد را به خود اختصاص داده‌اند. آمارها نشان می‌داد که استان تهران همچنان برای چندمین سال پیاپی در صدر جدول قرار دارد.

آمار سازمان پزشکی قانونی را در واقع می‌توان آمار رسمی خشونت در ایران عنوان کرد. البته باید در نظر داشت که خشونت‌های لفظی و برخوردهای کلامی در هیچ آماری گنجانده نمی‌شود. آمار منتشر شده از سوی سازمان پزشکی قانونی نیز مربوط به افرادی است که بر اثر جراحت در نزاع خیابانی به آن سازمان رجوع کرده‌اند و خشونت‌ها و نزاع‌های گزارش نشده را در بر نمی‌گیرد. به دلیل نبود مرجعی رسمی برای اطلاع‌رسانی، بیشتر زوایای خشونت در جامعه ایران ناگفته می‌ماند. با این حال، روشن است که خشونت شهری یکی از زوایای پنهان در زندگی مردم ابرشهرها و از جمله پایتخت ایران است.

کاهش آمار مربوط به نزاع‌های خیابانی را در یک سال اخیر می‌توان ناشی از محدودیت‌های تردد در شهر به دلیل شیوع کرونا عنوان کرد، یا نگرانی از حضور در مراکز پرتجمع چون پزشکی قانونی.

چرا که درست یک سال پیش از شیوع کرونا، در آبان ماه سال گذشته، سازمان پزشکی قانونی از افزایش ۲.۵ درصدی تعداد مراجعان به آن سازمان نسبت به مدت زمان مشابه آن در سال قبل‌تر خبر داده بود. طی شش ماه نخست سال ۹۸ در ایران ۳۳۱ هزار و ۱۵۲ نفر در درگیری و نزاع خیابانی مجروح شده و به مراکز پزشکی رجوع کرده‌اند. شهر تهران نیز در این برهه در صدر جدول قرار داشته است. در سال گذشته افزایش نزاع در میان زنان نیز با رجوع ۱۰۷ هزار و ۴۸۳ نفر به پزشکی قانونی، رقم چشمگیری را به خود اختصاص داده بود.

در سال ۱۳۹۶، تهران با مراجعه ۹۳ هزار و ۲۹۵ نفر به پزشکی قانونی به دلیل نزاع، رکورددار سایر استان‌های کشور شده بود. در همان سال بر اساس آمار رسمی، حدود ۵۴۴ هزار و ۴۷۰ نفر در کشور به علت نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کرده بودند. رکورد تهران در خصوص آمار نزاع و مراجعه به پزشکی قانونی نشان‌دهنده جای خالی توجه ویژه نظام سلامت و به خصوص سلامت روان است. در همان سال، حسن هاشمی وزیر وقت بهداشت نیز آمار نزاع‌های منجر به مراجعه به اورژانس را «فاجعه» نامید و گفت که نزاع دومین عامل مرگ و میر در اورژانس کشور است. وزیر بهداشت که خود از مسئولان رسیدگی به بهداشت و سلامت روان شهروندان به حساب می‌آید گفت: «دستگاه‌های فرهنگی مسئولند تا از این اتفاقات پیشگیری کنند.»

در سال ۹۵ نیز تعداد شش هزار و ۹۲۸ نفر به علت صدمات ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی استان تهران مراجعه کرده بودند که از این تعداد، دو هزار و ۵۹۵ نفر را زنان تشکیل می‌دادند. هرچند به دلیل عدم ثبت تعدادی از نزاع‌ها، آمار مشخصی هم در این رابطه در دست نیست، اما همین تعداد هم بیانگر شرایط آشفته زندگی اجتماعی در شهرهاست.

اما کاهش مراجعان به پزشکی قانونی در سال موسوم به سال کرونا، نشانگر حضور کمتر مردم در سطح جامعه و به طبع آن درگیری کمتر است. در گزارش سال ۹۹ سازمان پزشکی قانونی آمده است که به طور متوسط در هر سال بیش از ۵۰۰ هزار مصدوم نزاع به مراکز پزشکی قانونی کشور رجوع می‌کنند. این رقم در سال ۹۸ حدود ۵۸۰ هزار مورد بوده است که در مقایسه با سال پیش از آن، ۹ درصد کاهش داشته است.

در گزارش‌های مختلف، مشکلات مالی، فشارهای روانی و افسردگی، از جمله عوامل بروز خشونت و نزاع میان مردم عنوان شده است. از معضلات معیشتی و نارسایی‌های اجتماعی و فرهنگی که بگذریم، برای بررسی علل خشونت در جامعه، ارزیابی عملکرد نهادهای مسئول بهداشت روانی و نیز آسیب‌شناسی نهادهای آموزشی، اجتماعی، و فرهنگی‌ که مسئولیت آموزش و ترویج مدارا، مفاهمه و آرامش را در جامعه بر دوش دارند، ضرورتی جدی است. باید منتظر دوران پساکرونا بود که ترس از حضور در جامعه کمتر و محدودیت‌ها برداشته ‌شود و احتمال دارد جامعه با بحران‌های روحی و روانی بسیاری مواجه شود. چنان که مصطفی معین، رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشکی ایران، اخیرا در گفت و گویی با روزنامه همشهری نسبت به بحران‌های روحی و روانی بعد از کرونا هشدار داد و گفت: «در سطح ملی بالای ۲۰ درصد جمعیت کشور، دچار یکی از اختلالات روان هستند. حتی در تهران این میزان به بالای ۳۰ درصد هم می‌رسد. در چنین شرایطی، زمانی که همه‌گیری اتفاق می‌افتد، اختلالات سلامت روان هم دوچندان می‌شود و افراد آسیب‌پذیرتر و با شیوع یک ویروس، دچار مشکلات و تلفات بیشتری هم می‌شوند.»