درحالی‌که با گسترش شیوع ویروس جهش‌یافته کرونا، موج چهارم بیماری کووید-۱۹ در ایران قربانی می‌گیرد، روند واردات واکسن ضدکرونا به‌کندی پیش می‌رود و مسئولان می‌گویند در شهریورماه ۱۴۰۰ می‌توان از واکسن‌های ایرانی کرونا برای واکسیناسیون عمومی استفاده کرد.
مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، روز سه‌شنبه، ۱۹ اسفندماه، به خبرگزاری ایسنا گفت: «از خردادماه ۱۴۰۰ به بعد تولید واکسن‌ها شروع می‌شود و در شهریورماه می‌توان گفت که از واکسن‌های ایران می‌شود در واکسیناسیون عمومی، در حد قابل نیاز تولید شده باشد.»او افزود: «شاید حدود پنج تا شش واکسن‌ساز داشته باشیم که امید این است که هرکدام بتوانند ۱۰ میلیون دوز تحویل دهند.»
سعید نمکی، وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ایران نیز روز سه‌شنبه گفت: «امیدوارم پاستور اولین واکسن‌هایش را در فروردین بتواند تزریق کند، برکت حداکثر تا خرداد واکسنش روی خط تولید است، مجموعه رازی در تابستان خواهد پیوست و پشت سر آن مجموعه سپند می‌آید.»
او افرود که تا قبل از آماده‌شدن این واکسن‌ها، «برای واکسینه‌کردن جمعیت پرخطر مجبوریم به دنیا التماس کنیم.»
نمکی همچنین اعلام کرد که به‌زودی «۴۰۰ یا ۵۰۰ دوز دیگر واکسن اسپوتیک» وارد می‌کنیم و به‌مرور ۱۶.۸ میلیون دز سهمیه کوواکس را هم که خریداری کرده‌ایم، «البته با تاخیر» می‌گیریم.
حیدر محمدی، مدیرکل نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و داروی ایران نیز روز یکشنبه، ۱۷ اسفندماه، از ورود «سه‌میلیون و ۱۲۰ هزار دوز واکسن آسترازنکا» از کره جنوبی به ایران تا پایان سال خبر داد. او گفت که این واکسن‌ها از سهمیه ایران از سبد کوواکس است.
به گفته محمدی تاکنون ۳۲۰هزار دوز واکسن اسپوتنیک وی روسیه و ۲۵۰هزار دز واکسن سینوفارم چین به ایران تحویل داده شده که تزریق اولی شروع شده است، اما شرط مصرف واکسن چینی را در کشور «کامل شدن مدارک مطالعات فازهای اول تا سوم آن» اعلام کرد که براساس آن مجوز مصرف اضطراری صادر خواهد شد.
مدیرکل نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و داروی ایران همچنین ابراز امیدواری کرده است که ایران بتواند در تابستان ۱۴۰۰ به تولید ماهانه ۱.۵میلیون دوز واکسن کرونا برسد.
اما واکسن‌های ایرانی ضدکرونا، در چه مرحله‌ای از تولید قرار دارند؟
واکسن کووایران برکت
محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، روز سه‌شنبه، ۱۹ اسفندماه، از آغاز تولید انبوه واکسن «کووایران برکت» و استفاده از آن برای واکسیناسیون عمومی از خردادماه ۱۴۰۰ خبر داد.
واکسن ضدکرونای «کووایران برکت» ساخت شرکت شفافارمد، یکی از شرکت‌های مجموعه گروه دارویی برکت وابسته‌به ستاد اجرایی فرمان امام است.
مخبر با اشاره به موفقیت مرحله نخست آزمایش انسانی این واکسن که از نهم دی‌ماه آغاز شده بود، گفت: «فاز یک واکسن با تمام حدس‌هایی که می‌زدیم متفاوت شد و انتظاری که داشتیم فوق تصور ما بود.»
او افزود که «ظرف همین هفته» آزمایش‌های بالینی مرحله دوم و سوم آغاز می‌شود و «ایمن‌ترین و کم‌عارضه‌ترین واکسن در اختیار مردم قرار خواهد گرفت».
رئیس ستاد اجرایی فرمان امام با اشاره به آماده بودن «امکانات تولید انبوه»، گفت که «طبق پیش‌بینی و برنامه‌ریزی ما اواسط اردیبهشت و حداکثر خرداد واکسیناسیون عمومی شروع می‌شود».
مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، نیز روز سه‌شنبه درمورد این واکسن، به خبرگزاری ایسنا گفت: «فاز دوم و سوم آن با هم ادغام و آغاز شده است و بر روی چندصد نفر در این فازها تست می‌شود.» او افزود که نتایج این فازها احتمالا «تا پایان خردادماه» مشخص می‌شود و «به احتمال زیاد» مجوز ورود به بازار را خواهد گرفت.
واکسن فخری‌زاده
محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور، روز یکشنبه از دریافت مجوز ورود به فاز آزمایش انسانی واکسن کرونای فخری‌زاده خبر داد.
این واکسن که زیر نظر «سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی وزارت دفاع» (سپند) در مراحل تولید قرار دارد، به گفته رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در روز سه‌شنبه، «درحال گذراندن مرحله یک کارآزمایی بالینی است و تا پایان مرحله یک، قضاوت درباره ایمنی و اثربخشی آن زود است.»
او اعلام کرد که واکسن فخری‌زاده یک «واکسن نوترکیب» و متفاوت از واکسن برکت و واکسن مربوط به وزارت دفاع است و «این واکسن به سه دوز نیاز دارد که دو دوز آن تزریقی و یک دوزش استنشاقی است.»
به گفته قانعی، مرحله اول آزمایش انسانی آن با حدود ۲۰۰ نفر آغاز می‌شود و دست‌کم دو تا سه ماه طول خواهد کشید.
واکسن رازی کووپارس
سعید کلانتری، محقق اصلی کارآزمایی بالینی واکسن رازی کووپارس، روز دوشنبه، با اعلام پیشرفت فاز اول آزمایش انسانی این واکسن که از هفته گذشته آغاز شده است، گفت: «تاکنون هیچ عارضه جدی در ۱۳ داوطلب فاز اول مطالعه این واکسن دیده نشده است.»
او اعلام کرد که مرحله دوم فاز اول آزمایش انسانی که برروی ۱۲۰ داوطلب انجام خواهد شد، از روز سه‌شنبه آغاز می‌شود و این فاز تا اردیبهشت ماه به پایان می‌رسد.
این واکسن نیز که سازنده آن «مؤسسه سرم و واکسن‌سازی رازی» است، از نوع «نوترکیب» است و علاوه بر دوز تزریقی، دوز استنشاقی نیز دارد.
واکسن میلاد نور (واکسن کرونای وزارت دفاع)
واکسن ضدکرونای «میلاد نور» زیر نظر وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران در حال ساخت است و به گفته مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، تا آخر اسفندماه به مرحله کارآزمایی بالینی می‌رسد.
واکسن انستیتو پاستور (ایرانی-کوبایی)
واکسن مشترک ایران و کوبا که مراحل تولید آن در انستیتو پاستور ایران پی‌گیری می‌شود، قرار بود در اسفندماه فاز سوم آزمایش انسانی خود را در ایران آغاز کند، اما به گفته رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، «با توجه به شرایط»، احتمالا کارآزمایی مرحله سوم این واکسن به بعد از تعطیلات فروردین موکول می‌شود.
او افزود: «از آنجایی که پروژه مشترک بین دو کشور است، سیر مراحلش مقداری طولانی‌تر از زمانی است که برای کشورمان باشد.»
محمود واعظی، رییس دفتر رئیس جمهوری اسلامی ایران، اول اسفندماه، اظهار امیدواری کرده بود که از میان واکسن‌های کرونای تولید داخل کشور، «واکسن پاستور» زودتر از بقیه به خط تولید برسد.
واکسن اسپوتنیک وی (تولید در ایران)
پیش‌تر اعلام‌شده بود که برای تولید واکسن روسی اسپوتنیک وی در ایران، قراردادی امضا شده است.
مصطفی قانعی درمورد این واکسن گفت: «یک شرکت داخلی ایرانی وارد قرارداد شده» است تا با زیرساخت خودش واکسن اسپوتنیک وی تولید کند، اما برای آماده‌شدن زیرساخت باید صبر کرد.
این واکسن تولید مشترک نیست و این شرکت برای شرکت طرف قرارداد روسی، اسپوتنیک وی را در داخل ایران تولید می‌کند.
واکسن شرکت رِنا
رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا روز سه‌شنبه همچنین از ساخت یک واکسن زیر نظر شرکت «رِنا» خبر داده است. به گفته او، این واکسن مانند واکسن مدرنای آمریکا است و با تکنولوژی ام‌آران‌ای ساخته می‌شود که احتمالا تا اواخر اسفندماه فاز حیوانی‌اش تمام می‌شود.
