تحریم های ایالات متحده علیه بخش نفت و گاز ایران، اکنون پای مجمع الجزایر کوچک کوک را هم به اخبار بین‌المللی گشوده است. فروش پرچم به کشتی‌هایی که احتمالا به دنبال نقض یکی از قوانین بین‌المللی یا مقررات تحریمی هستند برای کشوری با ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت دردسرساز شده است.

گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای(UANI)، اطلاعات جدیدی درباره شیوه دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت خام ایران منتشر کرده است. این لابی مخالف جمهوری اسلامی که در نیویورک مستقر است چند ماه پیش اطلاعات مربوط به سه نفتکش با پرچم «جزایر کوک» را منتشر کرد که بیشترین نقش را در حمل و نقل محموله‌های نفتی ایران داشته‌اند.

حال پس از انتشار این اطلاعات، دو نفتکش از سیستم رجیستری کشتی‌های این جزیره حذف شده‌اند.

پیش از همه گیری ویروس کرونا اقتصاد مجمع‌الجزایر کوک به گردشگری وابسته بود. این مجمع‌الجزایر مشتمل بر ۱۵ جزیره در مساحتی بالغ بر ۲ کیلومتر مربع در اقیانوس آرام واقع شده است. هم‌اکنون ماهیگیری، نظام مالی غیرشفاف و البته ثبت کشتی‌های بزرگ در رحیستری این جزیره، تنها منبع درآمد این کشور بسیار کوچک در جهان است.

در سال‌های گذشته و به دلیل گسترش مقررات تحریمی کشورها علیه یکدیگر، استفاده از پرچم کشورهای دیگر برای پوشاندن تخلف از این مقررات افزایش چشم‌گیری داشته است. جمهوری اسلامی نیز که تحت شدیدترین رژیم تحریمی اعمال‌شده از سوی آمریکا قرار دارد، به دفعات از این روش برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کرده است. ونزوئلا، دیگر کشور تحت تحریم آمریکا نیز در سال‌های گذشته به این شیوه روی آورده است.  

پرچم و ثبت کشتی در یک کشور به آن کشتی امکان می‌دهد در آبراه‌های جهانی تردد کند و در بنادر جهان پهلو بگیرد. در تلاش برای فرار از مقررات تحریمی، برخی از کشتی‌ها مدام پرچم و رجیستری خود را تغییر می‌دهند تا امکان ردگیری و رصد محموله‌هایشان را دشوار سازند.

داده‌های مربوط به سه کشتی ثبت‌شده در مجمع‌الجزایر کوک که در کار حمل غیرقانونی محموله‌های نفتی ایران بوده‌اند نشان می‌دهد که دست‌کم دو کشتی در زمان حرکت سیستم شناسایی خودکار (AIS) خود را خاموش کرده‌اند. خاموش کردن این سیستم نقض قوانین بین‌المللی دریانوردی است و مجازات آن می‌تواند حذف کشور ثبت‌کننده پرچم از لیست کشورهای مجاز باشد. این دو کشتی که سیستم شناسایی خودکار خود را خاموش کرده بودند در ماه فوریه ۲۰۲۱ از لیست ثبت مجمع‌الجزایر کوک خارج شدند. احتمالا برای اینکه مجازات این عمل گریبان این کشور کوچک را نگیرد.

اما سومین نفتکش همچنان در رجیستری باقی مانده است زیرا هنوز در فعالیت های غیرقانونی نقش ندارد و AIS خود را روشن نگه داشته است.

محققان گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای ادعا می كنند یكی از تانكرهایی كه از لیست خارج شده است یكی از پرکارترین حمل‌كنندگان نفت و گاز ایران است.

به گفته این گروه، این كشتی پیش‌تر و در سال ۲۰۲۰ با پرچم جزایر كومور حرکت می‌کرد. پس از آنکه مقام‌های کومور متوجه شدند که این نفتکش به صورت غیرقانونی در حال حمل نفت خام ایران از جزیره خارگ و انتقال کشتی به کشتی آن است، آن را از لیست خود حذف کردند.

پس از پنج ماه، این نفتکش با برافراشتن پرچم مجمع‌الجزایر کوک به ماموریت خود بازگشت. گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای ادعا می کند که این دو کشتی بیش از ۹ میلیون بشکه نفت خام ایران را در ماه‌های فعالیتشان با پرچم مجمع‌الجزایر کوک حمل کرده‌اند.