دولت افغانستان سرانجام تمام موانع را از سر راه بازسازی خانقاه سلطان‌العلما، پدر مولانا جلا‌ل‌الدین محمد بلخی، برداشته است تا کار بازسازی به زودی شروع شود.

این پروژه تا کنون به دلایل مختلف، از جمله ناامنی و نبود بودجه، بارها به تعویق افتاده است.

اما اکنون دولت افغانستان می‌گوید که آماده شده است تا از بودجه ملی برای بازسازی زادگاه بزرگترین شاعر فارسی‌زبان قرن هفتم اقدام کند. انتظار می‌رود هزینه اجرای این پروژه بالغ بر هفت میلیون دلار شود.

مرتضی عزیزی، سرپرست ریاست جهانگردی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، می‌گوید: «از این هفته به بعد کار بازسازی مجتمع آغاز می‌شود.» هرچند هنوز روشن نیست که این پروژه تا چه زمانی تکمیل خواهد شد.

خانقاه سلطان‌العلما بهاءالدین ولد، پدر مولانا، در ۲۰ کیلومتری شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ قرار دارد. بلخ زادگاه مولانا جلال‌الدین‌محمد بلخی است. خانقاه سلطان‌العلما با خشت خام ساخته شده و اکنون در حالتی نزدیک به نابودی است.

بر اساس روایت‌های تاریخی، مولانا در سال ۶۰۴ هجری قمری در شهر بلخ آن روزگار زاده شد و زمانی که هنوز ۱۲ سال داشت، زادگاهش را ترک کرد. او در نوجوانی و چند سال پیش از حمله مغول به همراه خانواده‌اش از زادگاه خود واقع در شرق ایران بزرگ در قرن هفتم هجری برای زیارت مکه خارج شد، و سپس به قونیه مهاجرت کرد و در آنجا ساکن شد.  آثار مولوی، از جمله ۶ دفتر مثنوی معنوی و بالغ بر ۲۵ هزار بیت و دیوان غزلیات شمس با بیش از ۳۶ هزار بیت به زبان فارسی، به زبان‌های مختلفی ترجمه شده است.

کار بازسازی و ترمیم خانقاه پدر مولانا جلال‌الدین‌محمد بلخی یک‌ بار در سال ۲۰۱۰ با کمک ترکیه آغاز شده بود، اما متوقف شد. هر چند پس از آن مسئولان بارها اعلام کردند که آن کار دوباره آغاز می‌شود، اما به دلایلی که تاکنون روشن نیست، خانقاه خواجه بهاءالدین ولد هنوز بازسازی نشده است.

مجمتع فرهنگی مولانا که در خانقاه پدرش توسعه خواهد یافت، شامل محیط اصلی خانقاه، یک مسجد، و یک حوزه علمیه خواهد بود.

ضرورت بازسازی این محل از مدت‌ها قبل مطرح شده بود، اما مقام‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان اخیرا اعلام کردند که روند بازسازی این بنا را با بهترشدن هوا در بهار جاری آغاز خواهند کرد.

مطیع‌الله کریمی، رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ، گفته است که این پروژه حدود هفت میلیون دلار هزینه خواهد برد که از محل بودجه عمومی دولت افغانستان تامین خواهد شد. ریاست جمهوری کشور اجرای این پروژه را زیر نظر خواهد داشت.

فهیمه میرزایی، پیرو تصوف عرفانی که بر ویرانه‌های خانقاه مولانا رقص سماع برگزار کرده است، ابراز امیدواری می‌کند که روزی در مجتمع جدید مولانا سماع برپا کند.

ایران و افغانستان تاریخ و مشاهیر مشترکی دارند و شباهت‌های فرهنگی و تاریخی مهر تایید بر این مسئله است.

آثار تاریخی فروانی در افغانستان وجود دارد که به دلیل شرایط سیاسی و امنیتی نادیده گرفته شده‌اند و در وضعیت بدی قرار گرفته‌اند. دولت افغانستان اخیرا به بازسازی برخی از این آثار ارزشمند تاریخی اقدام کرده است، اما ده‌ها  بنا و اثر دیگر همچنان با خطر فروپاشی و نابودی‌ است.