به رغم کشمکش‌های شدید در سوریه و یمن و تداوم تهدید هسته‌ای ایران، خاورمیانه و روابط امنیتی غرب با این منطقه رو به دگرگونی است.

مقابله با تروریسم و معاملات پرسود تسلیحاتی این منطقه در گذشته داغ‌ترین موضوعات مورد توجه بود. اما دیدار اخیر جان کری، نماینده ویژه ایالات متحده در امور اقلیمی، با آلوک شارما، رئیس نشست تغییرات اقلیمی سال ۲۰۲۱ ملل متحد (کوپ۲۶) در بریتانیا، نشان داد که تغییرات زیست‌محیطی و به ویژه پیوند آن با امنیت، دلمشغولی جدید مشترکی است.

هنگامی که در دولت حضور داشتم، گزارش‌های مربوط به انرژی و امور دفاعی را دریافت می‌کردم و پیوند بین آن‌ها برایم کاملاً آشکار بود. کشورهایی که فاقد انرژی سامان‌مند و آب کافی بودند، با کمبود این منابع، خشکسالی و تنگناهای زراعی دست به گریبان بودند که باعث بروز بی‌ثباتی و شورش می‌شد؛ یعنی تغییرات اقلیمی انسان‌ساخته، به خودی خود محرک اصلی بی‌ثباتی می‌شود.

در گزارش امور دفاعی راهبردی سال ۲۰۱۵ بریتانیا که من بر آن نظارت داشتم، این تهدید جدید و فزاینده نمایان است. گزارش یکپارچه ماه پیش نیز نویدبخش همکاری بین‌المللی پایدار برای تسریع پیشرفت به سوی صفر کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد تاب‌آوری اقلیمی جهانی بوده است.

کشورهای ثروتمندتر نیز تحت تأثیر این امر قرار دارند. شرکای امنیتی همیشگی بریتانیا، مانند عربستان و امارات متحده عربی که به شدت متکی به عایدات هیدروکربنی هستند، اکنون به سرعت به اجرای طرح‌هایی برای مقابله با تغییرات اقلیمی روی آورده‌اند تا بهتر بتوانند به سراغ منابع تجدیدپذیر انرژی بروند. البته این کار فداکاری به شمار نمی‌آید، زیرا برای آن که بتوانند شغل‌های باکیفیت برای جمعیت جوان خود فراهم کنند، به صنایع جدید مبتنی بر فناوری‌های برتر و مهارت‌های آن‌ها نیاز دارند. امنیت شغلی و صنایع پیشرفته جدید نیز به حفظ مشارکت‌های امنیتی‌ای کمک می‌کند که غرب به آن‌ها اتکا دارد.

از همتایان من در دولت اوباما گرفته تا خود شخص رئیس جمهوری، پیگیر اثرات تغییرات اقلیمی بر ثبات خاورمیانه بودند. رئیس جمهوری اوباما از سازمان‌های امنیتی دولتش خواست تا اثرات گرمایش زمین را بر همه خط مشی‌ها، طرح‌ها و راهبردهای آینده در نظر گیرند. پس از وقفه‌ای که در دوران ترامپ ایجاد شد، اکنون دولت بایدن نیز دوباره پای در راه گذاشته است. برگزاری میزگردی از این نوع در دقایق آخر، در کشوری که یکی از قوی‌ترین شرکای امنیتی آمریکا به شمار می‌آید، آشکارا بر نقش پررنگ انرژی و امور زیست‌محیطی در دستورکار امنیتی آینده آمریکا تأکید می‌کند.

جان کری اوایل این ماه در امارات متحده حضور یافت تا ریاست مشترک میزگرد کشورهای حاشیه خلیج فارس در مورد تغییرات اقلیمی را بر عهده بگیرد. آن حضور بر اهمیت این موضوع در دستورکار آینده آمریکا تأکید داشت، و شرکای آمریکا در این منطقه نیز واکنش پویایی داشتند. امارات متحده عربی هم‌اکنون یکی از بلندپروازانه‌ترین طرح‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در این منطقه را دارا است و  می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ میلادی به میزان ۲۳ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای خود بکاهد. پنج سال پیش ممکن بود جان کری را فقط برای بازدید نظامی دعوت کنند، اما این بار دکتر سلطان الجابر، همتای وی در امارات متحده، او را به بازدید بزرگترین پردیس برق خورشیدی جهانی به نام نور ابوظبی برد.

در کل منطقه نیز، سایر کشورهایی که اقتصادشان در سیطره نفت است، امارات را سرمشق قرار دادند، چنان که سرمایه‌گذاری در برق خورشیدی و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر هم‌سنگ سرمایه‌گذاری در تجهیزات نظامی شده است. کشورهایی مثل عربستان و امارات از سردمداران نشست تغییرات اقلیمی در گلاسگو خواهند بود که زمستان امسال برگزار می‌شود.

ایالات متحده همیشه پیگیر ثبات در خاورمیانه بوده است. البته دور جدید مذاکرات هسته‌ای با ایران در وین نیز مهم است. خیلی جالب است که قصد مقامات بلندپایه دولت بایدن از نخستین حضور رسمی در خاورمیانه، به هیچ وجه قدرت‌نمایی آشکار نبوده است و نشان می‌دهد که در حال حاضر برای جو بایدن و کری و گروهشان، تغییرات اقلیمی و امنیت منطقه، دو روی سکه است.

مایکل فالون سیاستمدار اهل بریتانیا و وزیر دفاع آن کشور از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷، و وزیر نیرو از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ بوده است.