اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور گفت که باید نهادی که مسئول تامین امنیت تاسیسات هسته‌ای و جلوگیری از خرابکاری بزرگترین دشمن جمهوری اسلامی است درباره خرابکاری روز گذشته پاسخگو باشد. سپاه پاسداران از دو دهه پیش مسئولیت حفاظت از تاسیسات هسته‌ای، دانشمندان هسته‌ای ایران و شناسایی تهدیدات در این حوزه را برعهده داشته است.

جهانگیری بدون اشاره به نام سپاه گفت که این دستگاه باید در برابر مسئولیتی که برعهده داشته مورد مواخذه و بازخواست قرار بگیرد. او گفت اتفاقاتی که رخ داده است هزینه‌های حیثیتی، امنیتی و اقتصادی دارد که می تواند برای کشور «فاجعه‌بار» باشد.

روز گذشته در اثر قطع برق در مجتمع غنی‌سازی نطنز تعدادی از سانتریفیوژهای فعال در این مرکز دچار سانحه شدند. جمهوری اسلامی این رویداد را نتیجه خرابکاری و ظریف آن را تروریسم هسته‌ای خواند. هنوز برآورد دقیقی از میزان خسارت به برنامه هسته‌ای ایران به صورت رسمی منتشر نشده است ولی مجموعه صحبت‌های مقام‌های جمهوری اسلامی نشان می‌دهد تعداد قابل توجهی از سانتریفیوژهای فعال در نطنز از مدار خارج شده‌ و خسارت دیده‌اند.

دلایل غیر رسمی متعددی برای این انفجار عنوان شد از جمله حمله سایبری، حمله هوایی، نفوذ و رخنه امنیتی و کاشت مواد انفجاری در نطنز. در مورد حمله بامداد یکشنبه نیز خبرنگار ارشد نظامی کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل با رد حمله سایبری، احتمال کارگذاری فیزیکی مواد انفجاری را مطرح کرده است.

یک روز پس از انفجار در تاسیسات غنی‌سازی نطنز، نیویورک‌تایمز خسارت‌های آن را گسترده برآورد کرد و نوشت که سیستم تامین برق سانتریفیوژها برای غنی‌سازی اورانیوم منهدم شده و تعمیر آن و از سرگیری تولید دوباره در این سایت هسته‌ای ۹ ماه زمان می‌برد.

انفجار دوباره در نطنز که نخست «سانحه» و بعد «تروریسم هسته‌ای» خوانده شد و به گفته محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام آتش‌سوزی به همراه داشته، ۱۰ ماه پس از نخستین انفجار در این تاسیسات اتفاق افتاده است. آن هم در حالی که مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا در وین در جریان است و تا کنون دو طرف نسبت به پیشرفت مذاکرات و لغو تحریم‌ها ابراز امیدواری کرده‌اند.

این روزنامه آمریکایی به نقل از منابع اطلاعاتی آمریکایی و اسرائیل انفجار نطنز را به اسرائیل نسبت داده و می‌نویسد که در نتیجه این حمله «ضربه سختی» به ایران وارد شده است.

هرچند مقامات اسرائیل در موارد اینچنینی اتهام‌ها را تایید یا تکذیب نمی‌کنند، همواره در مورد لزوم مقابله با برنامه‌های هسته‌ای ایران و جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای با صراحت صحبت کرده‌اند.

انفجار روز یکشنبه پس از روز انرژی هسته‌ای در ایران و در حالی اتفاق افتاد که از گازدهی به سانتریفیوژهای نسل جدید در نطنز آغاز شده و حسن روحانی، رئیس‌جمهور از ۱۳۳ «دستاورد هسته‌ای» رونمایی کرده بود.

به کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر در شرایطی که مذاکرات هسته‌ای در جریان است به معنی تمرکز تهران بر استفاده از ابرازها موجود در روند چانه‌زنی با غرب است. افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا از جمله عوامل تاثیرگذار در تقویت ظرفیت هسته‌ای ایران و افزایش پتانسیل دستیابی به سلاح هسته‌ای است.

تهران با تاکید بر ظرفیت غنی‌سازی خود می‌کوشد در مذاکره با غرب امتیاز بگیرد. بسیاری از مقامات دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز با توجیه اینکه سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ «حاصلی جز تقویت ظرفیت هسته‌ای ایران» نداشته، لزوم توافق با ایران و لغو تحریم‌ها به منظور محدود کردن برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را مطرح می‌کنند.اکنون با منهدم شدن سیستم برق سانتریفیوژها در انفجار روز یکشنبه، تولید اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا باز هم کاهش می‌یابد.

به این ترتیب زمان گریز هسته‌ای ایران (زمان مورد نیاز برای تولید سلاح هسته‌ای) به تعویق می‌افتد. از نگاه بسیاری از کارشناسان، کاهش این زمان به زیر شش ماه خط قرمز جامعه بین‌المللی برای برخورد با ایران است.

طولانی‌تر شدن زمان گریز هسته‌ای ایران در عین حال ابزار‌های چانه‌زنی جمهوری اسلامی در مذاکره را کاهش می‌دهد و ضرورت ارایه امتیاز به تهران برای توافق هرچه سریعتر را نیز از بین می‌برد.