خانه قوام یا باغ نارنجستان قوام، محل اقامت حاکم شیراز بود و توسط چند نسل از خاندان قوام پی‌ریزی، احداث و تکمیل شد. لقب «نارنجستان» هم از درختان نارنج حیاط این خانه می‌آید. امروز این مکان به‌عنوان موزه نارنجستان در اختیار دانشگاه شیراز است.
خانه قوام که اکنون بخش باقیمانده از مجموعه بناهای مربوط به حاکم شیراز است یکی از نمونه‌های باغ ایرانی است. خانه باغ‌های ایرانی شامل بیرونی، اندرونی، باغ، ایوان و شاه‌نشین است. این خانه اگرچه به بزرگی نمونه‌های مشابه در کاشان مانند خانه طباطبایی‌ها و بروجردی‌ها نیست اما با بخش مهمی از تاریخ ایران گره‌خورده است و از نظر هنری نیز یکی از گنجینه‌های صنایع‌دستی ایران به شمار می‌آید.
در زیرزمین خانه قوام آثار اهدایی آرتور اوهام پوپ، دانشمند آمریکایی که در شیراز تحقیق و تدریس می‌کرد، گردآوری شده است. پوپ یکی از بنیان‌گذاران مؤسسه آسیایی دانشگاه پهلوی که بنا به درخواستش از محمدرضا شاه پهلوی در ساحل زاینده رود نزدیک پل خواجو به خاک سپرده شد. همسر وی فیلیس اکرمان نیز در همان آرامگاه به او پیوست.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
شیراز را با شراب و شعر می‌شناسند و قرن‌ها پایتخت ادبی ایران بود. چه در قرن هفتم و هشتم هجری و چه در دوران جدیدتری مانند زندیه که رسماً پایتخت ایران شد.
کریم‌خان زند در سال ۱۱۸۰ هجری قمری شیراز را به‌عنوان پایتخت سلطنت خود برگزید. علی‌محمد قوام در سال ۱۲۵۲ هجری قمری حاکم فارس شد؛ و اقدام به احداث چندین بنا در محله قدیم کرد از جمله عمارتی که اکنون به خانه قوام یا نارنجستان مشهور است.
مجموعه بناهای ساخته‌شده به دست خانواده قوام بین سال‌های ۱۲۵۷ و ۱۲۶۷ مقارن با حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته و تکمیل‌شده شامل حمام گچینه، حسینیه قوام، مکتب‌خانه قوام (خانه عرقی‌ها)، اندرونی قوام (منزل زینت الملک)، دیوان‌خانه قوام (نارنجستان)، حمام اختصاصی قوام و اسطبل و زنجیرخانه بود.
باغ نارنجستان قوام در ۱۳۴۵ شمسی به دانشگاه شیراز اهدا شد. بنای اصلی سه ساختمان در ضلع‌های شمالی، جنوبی و شرقی دارد. ساختمان شمالی تالار اصلی محسوب می‌شود. ایوان بلندی دارد که آینه‌کاری شده است. ارسی‌های شاه‌نشین با شیشه‌های رنگی تزئین شده است که با تابش نور فضای داخلی بنا را رنگارنگ می‌کند. تمام دیوارها و سقف ایوان و شاه‌نشین با گچ‌بری، نقاشی و کاشی‌کاری پوشانده شده است.
خانه زینت الملک، بخش دیگری از باغ نارنجستان قوام، منتسب به دختر حبیب‌الله خان زینت الملک است که پس از مرگ او به عبدالله خان قوام رسید.
اگر در زمان قتل‌عام گروهی خانواده ابراهیم‌خان کلانتر، پسرش علی‌اکبر به سبب ابتلا به بیماری سل از مجازات جان به در نمی‌برد شاید خانه قوامی هم به دست نوادگانش ساخته نمی‌شد؛ اما مانند هر اثر تاریخی دیگری در ایران، هرروز بیم آن می‌رود که با مرمت غیراصولی، نگهداری غیراستاندارد یا سرقت و آتش‌سوزی این خانه مانند موارد مشابه دیگری که در سال‌های اخیر قربانی بی‌مسئولیتی شده‌اند، آسیب ببیند.
