گره‌های بازنشده در پرونده‌های بررسی حوادث جنایی، وقایع مهم و سوانح هوایی همواره فرصتی مناسب برای نظریه‌پردازان توطئه فراهم می‌کند تا با ارائه نظریات جنجالی، خود را در میان طرفدارانشان مطرح کنند. سانحه مربوط به پرواز شماره 752 هواپیمای اوکراینی و ساقط شدن آن توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۸ نیز از این امر مستثنی نیست و تا به امروز ده‌ها نظریه‌پرداز، اطلاعاتی را به‌عنوان دلایل ساقط شدن این هواپیما مطرح کرده‌اند.

از این میان می‌توان به انتشار ادعاهای ساختگی از قاچاق سوخت توسط مسافران پرواز ۷۵۲ گرفته تا ساقط شدن عمدی هواپیما به دلیل فرار محافظ قاسم سلیمانی از ایران اشاره کرد.

روز چهارشنبه، اول آوریل، هفته‌نامه کینگ سنتینل چاپ کانادا، گزارشی بر اساس ادعای شخصی به نام آندره میلن در رابطه با هواپیمای پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین منتشر کرد. در این گزارش از او به عنوان کارشناس پرونده این هواپیما نام برده شده و سخنان وی مبنی بر سرنگونی عمدی هواپیمای اوکراینی به‌واسطه از کار انداخته شدن موقعیت‌یاب جغرافیایی این هواپیما توسط سپاه منتشر شد.

در این گزارش، آندره میلن مدعی شده است که سخنان خلبانان مبنی بر نبود سیگنال سامانه موقعیت‌نمای جهانی پیش از برخورد موشک، سندی دال بر سرنگونی عمدی هواپیمای اوکراینی است. این ادعا از سوی وی در حالی بیان می‌شود که به‌نظر می‌رسد او از چگونگی اخلال امواج سامانه‌های موقعیت‌نمای هواپیماها توسط سامانه‌های اخلالگر چون ژیتِل (Zhitel) و دلایل آن اطلاعات کافی نداشته و صرفا دلیل نبود سیگنال‌های جی پی اس را خرابکاری می‌داند.

فارغ از اظهارات غیرتخصصی و عدم آشنایی او با چگونگی اخلال در امواج موقعیت‌نمای جهانی با یک بررسی ساده در فضای مجازی به راحتی می‌شود دریافت که آندره میلن که از او به عنوان کارشناس بررسی پرونده سانحه هواپیمای اوکراینی نام برده شده است، در حقیقت یک نظریه‌پرداز تئوری‌های توطئه و یک کارآگاه خصوصی است و هیچ دخالتی در بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی ندارد.

او صرفا فرضیات خود را به عنوان حقیقت در رابطه با این سانحه در هفته‌نامه فوق‌الذکر منتشر کرده است. این اولین بار نیست که آندره میلن در رابطه با سوانح هوایی سخنانی جنجالی می‌گوید. او پیشتر در خرداد ماه سال ۱۳۹۵مدعی شده بود که در صورت پرداختن یک میلیون و ۳۰۰ هزار پوند، او می‌تواند موقعیت دقیق هواپیمای پرواز ۳۷۰ شرکت هواپیمای مالزی را در اعماق خلیج بنگال پیدا کند.

لازم به ذکر است، میلن علاوه بر ادعای قابلیت کشف حقایق پنهان سوانح هوایی، ادعای اختراع طیف گسترده‌ای از اقلام را دارد از ماسک ضد ویروس کرونا  و ابولا گرفته تا سریع‌ترین گلوله تفنگ جهان.

آیا اخلال در امواج موقعیت نمای جهانی می‌تواند دلیلی برای اثبات عمدی بودن ساقط شدن پرواز ۷۵۲ باشد؟

فارغ از موقعیت و شغل آندره میلن، ادعای او در رابطه با قطع کردن یا اخلال در سیگنال موقعیت‌نمای جهانی هواپیمای پرواز ۷۵۲ نمی‌تواند عاملی جهت اثبات سرنگونی عمدی هواپیمای اوکراینی به حساب آید؛ زیرا پیش و پس از آن سانحه ده‌ها گزارش مبنی بر اخلال در امواج جی پی اس (GPS Signal spoofing) در اطراف مناطق حساس و نظامی در ایران منتشر شده استِ مانند اخلالی که در نتیجه استفاده سپاه پاسداران از سامانه‌های پیشرفته جاسوسی رادیویی و اخلال‌گر سامانه‌های ارتباط رادیویی با نام آر-۳۳۰ضِد اِچ (R-330Zh) موسوم به ژیتِل ایجاد شده بود.

نخستین دسته از این سامانه‌ها در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ از سوی روسیه تحویل ایران گردید و تنها چند روز بعد یکی از این سامانه‌ها به جزیره ابوموسی در خلیج فارس اعزام و جهت اخلال در سامانه ناوبری کشتی‌های غیرنظامی مورد استفاده سپاه واقع شد تا امکان هدایت آنها به آب‌های ایران و تصرف آنها توسط نیروی دریایی این ارگان نظامی فراهم شود.

اما مهم‌ترین کاربرد این سامانه‌ها بیش از آنکه انحراف سامانه‌های ناوبری کشتی‌ها باشد، محافظت از تاسیسات و پایگاه‌های مهم از طریق اخلال د ر امواج سامانه‌های موقعیت‌نمای جهانی در اطراف و برفراز آنهاست، تا امکان مورد هدف قرار دادنشان توسط بمب‌های نقطه‌زن هدایت ماهواره‌ای و یا موشک‌های کروز فراهم نشود.

در روزهای پیش از سانحه هواپیمای اوکراینی، اخلال در امواج موقعیت‌نمای جهانی محدوده شهر تهران گزارش شده بود. پس از آن سانحه نیز، شدت استفاده از این سامانه‌ها در استان تهران تا جایی پیشرفت که در دی ماه سال گذشته ده‌ها کوهنورد به علت اخلال در گیرنده‌های جی پی اس خود مسیرشان را  گم کرده و جانشان را در طوفان زمستانی از دست دادند.

استفاده از اخلالگرهای امواج موقعیت‌نمای جهانی به‌منظور مقابله با تهدید حملات هوایی با استفاده از موشک‌های کروز و بمب‌های نقطه‌زن هدایت ماهواره‌ای و اثرات مخرب آن بر امنیت هوانوردی غیر نظامی تنها به ایران محدود نبوده، بلکه در سایر کشورها نیز مشاهده شده است.

نیروی هوایی ارتش روسیه نخستین بار از این سامانه‌ها را در تابستان سال ۱۳۹۸ از پایگاه هوایی حمیمی در سوریه به منظور اخلال در امواج موقعیت‌نماهای جهانی برفراز این کشور، لبنان، شرق دریای مدیترانه، قبرس و شمال اسرائیل به کار گرفت؛ به‌گونه‌ای که ناوبری هواپیماهای نظامی و غیرنظامی با استفاده از سامانه‌های هدایت ماهواره‌ای ممکن نبوده و خلبانان با استفاده از سامانه‌های ناوبری داخلی و اینرسی هواپیماهایشان به پرواز در این منطقه از جهان می‌پرداختند.

اخلالگرهای امواج جی پی اس هوشمند نیستند و توانایی از کار انداختن امواج ارسالی به سامانه ناوبری تنها یک هواپیما را ندارند. در حقیقت، سامانه‌های ناوبری تمامی هواپیماها و هلیکوپترهای پروازکننده در منطقه جغرافیایی اطراف خود را تحت الشعاع قرار می‌دهند.

به همین دلیل، به دنبال آغاز اخلال در امواج موقعیت‌نماهای جهانی در شرق دریای مدیترانه، اداره‌های هوانوردی کشورهای یونان، قبرس، اطلاعیه‌های مربوط به پرهیز از استفاده از سامانه‌های ناوبری متکی بر موقعیت‌نمای جهانی برفراز شرق دریای مدیترانه و کشورهایشان صادر کردند.

بنابراین، سپاه پاسداران یا هر نیروی نظامی نمی‌تواند با سامانه‌های اخلالگر تنها در تجهیزات ناوبری یک هواپیما به‌عنوان مثال بوئینگ ۷۳۷-۸ کِی وی در پرواز ۷۵۲ اخلال ایجاد کرده باشد.

اداره هوانوردی غیر نظامی کانادا قرار است به زودی یک گزارش بررسی سانحه مربوط به ساقط شدن پرواز ۷۵۲هواپیمای اوکراینی منتشر خواهد کرد.

انتشار اخبار ضد و نقیض و تئوری های توطئه پیش از انتشار این گزارش می‌تواند به انحراف افکار عمومی و همچنین جلب توجه ارائه‌دهندگان نظریه‌های توطئه کمک کند.

بی‌شک گزارش بررسی سانحه منتشر شده توسط سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی دارای نقص‌های بسیار بوده و به‌گونه‌ای تدوین شده است تا کمترین انتقاد نسبت به عملکرد سپاه پاسداران و ضعف‌های بنیادین در اصول فرماندهی و کنترل آن وارد شود؛ امری که خود فراهم‌کننده فرصتی مناسب جهت ارائه نظریه‎‌های توطئه نه تنها توسط هواداران جمهوری اسلامی بلکه افرادی چون آندره میلن می‌شود.